🔸 مصلحان بیگانه روستایی. 🖋 ریحانه قبادی

🔸 مصلحان بیگانه روستایی
حاشیه‌ای بر بیانات استاندار سابق سیستان و بلوچستان درباره عدم وجود ازدواج اجباری در مناطق مرزی کشور
🖋 ریحانه قبادی

روز چهارشنبه 22 اسفند 1397 در دفتر حزب کارگزاران سازندگی ایران، نشستی پیرامون «لایحه‌ی اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی و مردان خارجی» برگزار شد. آقای علی اوسط هاشمی، استاندار سابق سیستان و بلوچستان یکی از سخنرانان این نشست بود.

ایشان در این جلسه، با قطعیت صددرصدی اظهار داشتند طی مدتی که استاندار سیستان و بلوچستان بودند، حتی یک درصد هم ازدواج اجباری در مناطق مرزی مورد فعالیت‌شان، مشاهده نکردند و سایر ازدواج‌هایی که صورت گرفته را به اختیار و با انتخاب دختران قلمداد نمودند. ایشان سپس لایحه اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی و مردان خارجی را یکی از حرکات هوشمندانه دولت روحانی دانستند. (منبع: شنیده‌ی شخصی از حضور در این نشست که باارجاع به فایل صوتی این جلسه می‌توانید این اظهارات را گوش کنید. بخشی از گزارش این نشست در سایت ایرنا نیز موجود است)

بعنوان یک دانشجوی علوم ‌اجتماعی، میخواهم از دیدگاهی علمی شما را دچار مغالطه‌های مسئولان، در مواجهه با فقر روستایی، بنمایم. رابرت چمبرز نویسنده‌ی کتاب«توسعه روستایی؛ اولویت بخشی به فقرای روستایی» در این کتاب، ابتدا به تعریفی از «مصلحان روستایی» می‌پردازد: «مصلحان روستایی افرادی هستند که با توسعه روستایی سروکار دارند اما خودشان لزوما نه روستایی اند و نه فقیر... بسیاری از آنان در مراکز ستادی و برخی بعنوان کارکنان سازمانهای دولتی کار می‌کنند... مصلحان روستایی فقر روستایی را درک نمی‌کنند...تجربه مستقیم و بی‌واسطه‌ی آنها اغلب به دیدارهای کوتاه و سریع محدود می‌شود... این مصلحان روستایی در تماس با مردم فقیر دچار ۶ گونه تعصب و جانبداری می‌گردند:

۱)جهت گیری آمایشی شهری: شناخت شرایط روستایی با وساطت وسایل نقلیه صورت می‌گیرد درحالیکه اکثریت عظیمی از فقیرترین مردم در نواحی پرجمعیت که فاقد خدمات ارتباطی مناسب است زندگی می‌کنند و عمدتا نادیده گرفته می‌شوند.

۲)جهت گیری پروژه‌ای: مصلحان روستایی به مکانهایی بیشتر توجه می‌کنند که فعالیت یا پروژه‌ای در آن صورت گرفته باشد.

۳)جهت گیری های شخصی: که شامل سه جهت گیری نخبگانی(دیدار و تعامل با افرادی از روستا که در سطح بالا هستند و منبع اطلاعات برای توریستهای روستایی هستند و غفلت از سایر قشرهای روستا)، جهت گیری مردانه (مصلحان در بازدیدهای خودشان از نزدیک با تجربه های زیسته زنان برخورد ندارند و اطراف آنها را مردان زیادی فراگرفته اند که عملا فرصت بازدید به زنانی که اغلب در محیط های بسته‌تر هسنند، نمی‌رسد) و جهت گیری مصرف کنندگان و پذیرندگان ( مصلحان روستایی تنها آنهایی را می‌بینند که از خدمات استفاده می‌کنند و برای دریافت خدمات به آنان مراجعه می‌کنند).

۴)جهت گیری های ناشی از فصول خشک: که اغلب بازدیدهای این مصلحان از مناطق روستایی در فصلهای خوب محیط روستا اتفاق می‌افتد.

۵)جهت گیری های دیپلماتیک-ادب و کمرویی: این جهت گیری مانع همنشینی نزدیک و گوش دادن به حرفها و درک مردم فقیر روستایی می‌شود.

و نهایتا ۶)جهت گیری حرفه ای: به معنای این است که مصلحان تلاش می کنند تا مسایل را از دریچه‌ای که در آن تحصیل کرده اند مطالعه کنند و با اندوخته های خودشان وارد تحلیل محیط روستایی شوند.» (منبع: کتاب توسعه روستایی چمبرز، صص ۱۴ تا ۴۳)

اکثر فعالان اجتماعی که در حوزه آسیب‌های اجتماعی فعالیت میدانی انجام داده‌اند بر این قول متفق هستند که کودک‌همسری شیوع نگران کننده‌ای دارد که در اکثر اوقات غیررسمی است و خارج از دید نهادهای رسمی. کودک‌همسری هم شامل ازدواج کودکان و دختران ایرانی با مردان ایرانی می‌شود و هم شامل ازدواج این کودکان با مردان خارجی. ‌علاوه بر آن وزن جوامع روستایی در به دوش کشیدن ساختارهای آسیب‌ساز اجتماعی، بدلیل فقر اقتصادی، آموزشی، فرهنگی و... بیشتر از جوامع شهری می‌باشد.
برای وضع لایحه‌ای با چنین گستره جمعیتی‌، باید از صاحب نظران بیشتری تقاضا کرد به میدان بیایند و تجارب خود را بیان کنند. در این میان باید محدودیت های اظهار نظرات مصلحان روستایی این چنینی را نیز در نظر گرفت و با شنیدن آنها دچار خطا نشد.
💡 #رسانه شمایید. اگر می‌پسندید، برای دوستان‌تان بفرستید.

🌐 شبکه جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology