▫️ درس هایی برای اصلاح دولت در ایران!. 🖋 مهران صولتی

▫️ درس هایی برای اصلاح دولت در ایران!
🖋 مهران صولتی

📍 کتاب" نظم و زوال سیاسی" اثر محققانه و ارجمند فرانسیس فوکویاما برای وضعیت کنونی ما پیام های مهمی در بردارد. کتاب با مقایسه میان سه دسته از کشورها؛ ۱- آلمان و ژاپن/ ۲- یونان و ایتالیا/ ۳- امریکا و بریتانیا، درباره سیر تکوین دولت مدرن و رمز گشایی از دلایل موفقیت کامل گروه اول، شکست گروه دوم و موفقیت نسبی و شکننده گروه سوم سخن به میان می آورد. کتاب مجموعه ای از داده های تاریخی را برای آزمودن فرضیه های خود ارایه می دهد و اثری ارزشمند را خلق می کند. اما آنچه برای شناخت وضعیت کنونی ما مفید است عبارت از درس های پروژه اصلاحات دولتی- اداری است که فوکویاما ارایه می کند. درس هایی که اگر جدی گرفته شوند می توانند در حرکت دولت های ایران در مسیر کارآمدی موثر باشند. از همین رو در ادامه می کوشم تا این پیام ها را با تجربه پنج ساله دولت روحانی در تناظر قرار دهم:

🖌 اصلاحات به ناگزیر سیاسی است: به باور فوکویاما هر نوع اصلاحات اداری و دولتی شدیدا سیاسی است چون قرار است که نظم معیوب قبلی را تغییر دهد. اتکای صرف به اصلاح دولت بدون بهره گیری از توان سیاسی جامعه و محدود کردن اصلاحات دولتی به اتاق های دربسته بدون مشارکت مردم( تجربه دولت روحانی)، صرفا اصلاحات را به تغییر افراد تقلیل می دهد. اصلاحات اداری در دوره روحانی شکست خورد چون افراد ذینفع، در برابر تغییر وضعیت موجود مقاومت می کنند( شکست پروژه خصوصی سازی مثال خوبی در این زمینه است!)

🖌 اصلاحات متکی به جنبش های اجتماعی است: فوکویاما معتقد است که شکل گیری هر نوع اصلاحات موثر منوط به پشتیبانی جامعه در قالب خلق جنبش های فراگیر است. جنبش هایی که نه تنها به آفرینش معانی و ایده های اصلاحی می پردازند بلکه می توانند پشتیبان اصلاح گران در رقابت با حافظان وضع موجود باشند! دولت روحانی از همان ابتدا وجهی نخبه گرایانه و اقتصاد محور داشت! تکیه بر تکنوکرات هایی که خود از عوامل ایجاد بسیاری از ناکارآمدی های نظام اداری بودند چگونه می توانست به تغییر معناداری بر علیه ایده ها و منافع آنها بینجامد؟! تجربه پنج ساله دولت هم نشان داد که دولت تنها به شکل گیری این جنبش ها در قالب کمپین های مجازی می اندیشد و به جز ایام انتخابات نقشی برای آنها قائل نیست!

🖌 اصلاحات بلندمدت است: اصلاح دولت به واسطه حضور طیف متنوعی از منافع گوناگون و بعضا متصاد پروژه ای بلند مدت است. از سوی دیگر هر گونه اصلاحی نیازمند شکل گیری زمینه های مناسب فرهنگی در جامعه است که خود امری زمانبر تلقی می شود. از همین رو باید جامعه نسبت به درازمدت بودن اصلاحات اقناع و آماده شود. متاسفانه دولت ها در ایران پس از انقلاب همواره کوشیده اند تا از دادن برخی وعده های انتخاباتی جهت بسیج مردمی دریغ نورزند. مساله ای که با عدم تحقق وعده ها موجبات تهی شدن پشتوانه مردمی اصلاحات، افزایش بی اعتمادی و ناامیدی از روند اصلاحات را فراهم آورده است( متاسفانه دولت روحانی با گره زدن همه تحولات کشور به برجام، عدم اجماع ساختار سیاسی برای دوران پسا برجام و ارائه تصویری جذاب از دوران رونق اقتصادی سهم زیادی در کوتاه مدت شدن برنامه اصلاح دولت داشت!)

🌐 شبکه جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology