🔅تحول در «آموزش وپرورش» چگونه امکان پذیر است؟.. 🖊مهران

🔅تحول در" آموزش وپرورش" چگونه امکان پذیر است؟

🖊مهران #صولتی

📍 در آستانه مهرماه، بهار تعلیم و تربیت ایستاده ایم. ماهی که یادآور تلاش های معلمان و دانش آموزان جهت ارتقای دو سطح آموزش و پرورش در کشور است. اما واقعیت این است که به رغم تمام تلاش های انجام شده همچنان از تحقق آرمان های متعالی در این دو عرصه بازمانده ایم. پرواضح است که امروزه این نهاد رسمی از معضلات ویرانگری همچون کاربردی نبودن درس ها، فقدان آموزش مهارت های زندگی، مشارکت اندک والدین، دانش آموزان و معلمان در فرآیند مدیریت واحدهای آموزشی و نهایتا القای حس ناامیدی، از خودبیگانگی و سرکوب استعدادها و خلاقیت ها رنج می برد.در همه این سال ها هم برنامه هایی برای تحول در این نهاد طراحی و اجرا شده است ولی نتوانسته بر مشکلات ناشی از عدم کارآمدی این سیستم غلبه کند( آخرین مورد در این زمینه هم تصویب سند تحول است که حتی در مقدمه اش از واقع بینی و ژرف نگری در این زمینه تهی است!). به نظر می رسد تحول واقعی در آموزش و پرورش کشور منوط به اجرای راهبردهایی است که بتواند بر معضلات ساختاری این نهاد چیره شده و از اتلاف هر چه بیشتر سرمایه های انسانی و اجتماعی در آن جلوگیری کند. برخی از این راهبردها را می توان به شرح زیر فهرست کرد:

📍غلبه گفتمانی: در جهان و جامعه ای که عرصه کشاکش گفتمان های مختلف می باشد، هرگونه تحول در آموزش و پرورش منوط به نوعی چیرگی گفتمانی می باشد. بدون حساسیت عمومی و نخبگانی نسبت به اهمیت و کارکرد آموزش و پرورش در مقولاتی از جمله آسیب های اجتماعی نمی توان انتظار اصلاح رویه های رایج را داشت. بنابراین تلاش برای تولید محتوای غنی و جذاب در راستای توجه به عرصه تعلیم و تربیت می تواند در چرخش افکار عمومی به سمت و سوی ضرورت تحول در این نهاد موثر باشد!

📍نهادینه کردن مشارکت: متاسفانه امروزه غایت مشارکت شهروندان در مدیریت این نهاد به کمک های نقدی والدین، حضور اجباری دانش آموزان و تدریس بی انگیزه معلمان تقلیل یافته است. تمرکز گرایی موجود چنان عرصه را بر نقش آفرینی اصحاب مدرسه تنگ ساخته که نمی توان از چشم اندازی امیدبخش برای حرکت به سوی یک آموزش و پرورش کارآمد سخن گفت. از همین رو تقویت نقش واقعی شوراهای دانش آموزی، معلمان و انجمن اولیاء می تواند از اهمیت فراوانی در نهادینه کردن مشارکت همگانی در آموزش و پرورش برخوردار باشد!

📍کنترل مداخله قدرت: متاسفانه عطش قدرت سیاسی برای تبدیل آموزش و پرورش به حوزه نفوذ ایدئولوژیک خود، این نهاد را از کارکرد حقیقی و منطق واقعی خود بازداشته است. تبدیل این نهاد به حیاط خلوتی برای حضور افراد نزدیک به نمایندگان مجلس، ارائه برنامه های ملال آور و کلیشه ای پرورشی، حاکمیت گاه و بی گاه فضای امنیتی، وجود گزینش های غیر تخصصی در پذیرش نیروهای متقاضی، وضعیتی را به وجود آورده که آموزش و پرورش را از ایفای نقش طبیعی و ذاتی خود باز داشته است!

📍جستجوی راهی برای رهایی از کنکور: به نظر می رسد امروزه کنکور آنچنان نفوذی بر خانواده ها و مدارس یافته که بسیاری از اقدامات اصلاحی دراین نهاد عملا بلاموضوع شده است. جدایی میان دانش آموزان عادی و تیزهوشان، تقلیل آموزش به مهارت های تست زنی، سیطره درس های علوم پایه بر هنر، انشاء و ورزش، افزایش رقابت های استرس زا و کاذب در مدارس، کنکور زدگی زندگی جمعی و خانوادگی و ... از جمله پیامدهای ناگوار سیطره این آزمون زیان بار بر حیات ایرانیان است. امروزه حجم آسیب های کنکور آنچنان افزایش یافته است که تا جستجوی راهی برای برون رفت از این وضعیت، بسیاری از اقدامات اصلاحی دیگر بیهوده بنظر می رسد!

🔹 نکته پایانی: اصلاح رویه های پراشتباه و آسیب زای آموزش و پرورش موجود در زمره همان" تصمیم های سختی" است که باید با اجماع در سطوح فوقانی قدرت اتخاذ و اجرایی شود. بدون انجام اصلاحات رادیکال و مبتنی بر راهبردهای ذکر شده، ما همچنان با دستگاهی ناراضی تراش، ناکارآمد و سرمایه سوز مواجه خواهیم بود!

🌐جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology