✅ شهرداری به مثابه «دولت کوچک». 🖋 مجتبى بدیعى. استاد دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی

✅ شهرداری به مثابه "دولت کوچک"
🖋 مجتبى بديعى
استاد دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی

📍 فرق شهرداری با دیگر دستگاه‌های حاکمیتی، قلمرو وظایف آن است. اگر سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها وظایف بخشی بر عهده دارند و هر وزارتخانه صرفا در قلمرو وظایف تعریف شده قدرت مانور دارد، شهرداری بسان خود دولت "قوه مجریه" در همه شئون زندگی شهروندان، وظایف و مسئولیت‌هایی بر عهده دارد.لذا بهر میزان شهرداری قدرتمندتر و تواناتر باشد، حوزه مسئولیت‌های آن نیز گسترده‌تر و عمیق‌تر و شامل همه وجوه زندگی شهروندان می‌شود.
👈به همین دلیل در بسیاری از شهرهای بزرگ جهان انتخاب شهردار، مثل انتخاب رییس‌جمهور مستقیما توسط مردم صورت می‌پذیرد. و دایره خدمات‌رسانی شهرداری علاوه بر وظائف خدماتی شامل تمام زیرساختها (آب – برق – گاز – تلفن – فاصلاب و...) و نیز فعالیت‌های آموزشی و درمانی و . . .هم می‌شود.
👈در واقع سیاست‌های کلان بخشی توسط وزارتخانه‌ها تعریف می‌شود. و شهرداری‌ها در چارچوب آن سیاست‌های کلان وظایف خدماتی خود را در کلیه حوزه‌ها به شهروندان ارائه می‌دهند.
👈اما انتخاب شهردار چه مستقیم انجام شود (مثل رییس‌جمهوری) و چه بواسطه انجام شود (مثل رهبری) در هر دو حال از دایره نظارت جامع شورای شهر خارج نیست و شورای شهر بر کار شهرداری نظارت همه جانبه و تعیین کننده دارد.
👈باید دقت نمود تفکیک قلمرو قوا در مقیاس شهر هم اعمال شود و نمایندگان شورای شهر (بویژه به صفت فردی) از دخالت در امور اجرایی و مدیریتی جداً اجتناب نمایند و قسم نامه نمایندگان معطوف به این امر باشد که از جایگاه حقوقی خود به نفع جایگاه حقیقی و وابستگان و دوستان سوءاستفاده نشود.
👈در عین‌حال با پذیرش شهرداری به مثابه "دولت کوچک" رییس کابینه شهر باید بپذیرد که مدیران ارشدش به شکل مستقیم پاسخگوی "شورای شهر" و نه تک‌تک اعضای آن باشند و حق "شورای شهر" را در سوال، استیضاح و حتی برکناری آنها به رسمیت بشناسد.
👈از آنجا که وضعیت فعلی جایگاه شهرداری و شورا در ایران از قوام حقوقی لازم برخوردار نیست، "شرط ضمن عقد" اخلاقی‌ترین،حقوقی ترین و قانونی ترین عامل، تنظیم رابطه سالم عملی و اجرایی بین "شورای شهر" و "شهرداری" خواهد بود.
👌لذا یک شهردار موفق علاوه بر تخصص و تجربه عملی و اجرایی در زمینه مدیریت شهری باید یک دید کلان نگر و جامع و استراتژیک به شهر و مسائل آن داشته باشد و در تعامل کامل با نهادهای مدنی، نهادهای تخصصی و نهادهای حاکمیتی باشد و زمینه مشارکت حداکثری شهروندان را در اداره امور محله و شهر فراهم نماید.

🌐جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology