✅آزادسازی قیمت کالاهای اساسی؛ تکرار تجربه‌های شکست‌خورده.. ✍🏻رضا امیدی

✅آزادسازی قیمت کالاهای اساسی؛ تکرار تجربه‌های شکست‌خورده

✍🏻رضا امیدی

🔸در سال 1389 و همزمان با آزادسازی قیمت‌ها، مبلغی به‌عنوان یارانۀ نقدی به حساب خانوارها واریز شد. قدرت خرید این مبلغ طی 5 سال به نصف و طی 7 سال به کمتر از یک‌چهارم کاهش یافت.

🔸از اردیبهشت ماه 1396 مستمری خانوارهای تحت پوشش کمیتۀ امداد و سازمان بهزیستی تا سقف 3.5 برابر افزایش یافت. این یکی از مهم‌ترین برنامه‌های مقابله با فقر در دولت به‌شمار می‌آمد که دستاوردهای اولیۀ مهمی هم داشت و شدت فقر را در این خانوارها به‌طور مؤثری کاهش داد. اما در نتیجۀ سیاست‌های اقتصادی و آزادسازی قیمت‌ها طی سال اخیر، قدرت خرید مزایای برنامه تا 70 درصد کاهش یافت و دستاوردهای این طرح عملاً خنثی شد.

🔸در پی نوسانات اخیر نرخ ارز و شوک‌های پی‌درپی در حوزه‌های مختلف اقتصادی، طیفی از اقتصاددانان بر تعمیم آزادسازی قیمت‌ها به کالاهای اساسی (خوراکی) تأکید دارند و پیشنهاد می‌‌کنند اختصاص ارز دولتی به کالاهای اساسی حذف، و مابه‌التفاوت آن به‌صورت نقدی به حساب خانوارها واریز شود. سیاستی که به نظر می‌رسد تکرار همان تجربه‌های شکست‌خوردۀ پیشین است و می‌توان انتظار داشت علاوه بر ابعاد روانی و اجتماعی، وضعیت معیشتی مردم را با مخاطرۀ جدی مواجه کند.

🔸تازمانی‌که پیوند نهادی روشنی بین سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و اجتماعی شکل نگیرد، برنامه‌های حمایتی مطلقاً نمی‌توانند به کاهش فقر و حتی تثبیت وضعیت موجود منجر شوند. تقریباً طی 15 سالۀ اخیر جمعیت زیر خط فقر مطلق مدام در حال افزایش بوده، زیرا سیاست‌های تولیدکنندۀ فقر که مدافعان بیشتری هم در ساحت سیاست‌گذاری دارند، به‌مراتب قوی‌تر از سیاست‌های مقابله با فقر عمل می‌کنند.

🔸اجرای چنین برنامه‌هایی نیاز به گفتگویی حداقلی با مردم و ارزیابی برنامه‌های پیشین دارد. طی یک‌سالۀ اخیر چندین کشور برنامه‌هایی نظیر توزیع یارانۀ نقدی، افزایش سن بازنشستگی و مواردی از این دست را به رفراندوم گذاشته‌اند. براساس پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان حدود 88 درصد پاسخگویان، سیاست‌های حکومت در مواجهه با فقر و نابرابری را ناموفق و شکست‌خورده می‌دانند و حدود 55 درصد پاسخگویان با آزادسازی قیمت‌ها مخالف و تنها 15 درصد موافق‌ بوده‌اند. لازم است دولت از چنین یافته‌هایی در راستای بازنگری در سیاست‌گذاری‌ها و تدوین سیاست‌های جدید استفاده کند.

🌐شبکه جامعه شناسی علامه
@Atu_sociology