➖ تجزیه و تحلیل مصاحبه آقای دکتر همتی، بخش سوم …

➖ تجزیه و تحلیل مصاحبه آقای دکتر همتی، بخش سوم.


مولفه‌ اصلی بسته ارزی، بازاریه که پتروشیمی، فولاد، و دیگر صادرکننده‌ها ارزشون رو توش می‌فروشند. اگرچه اصطلاحا به این بازار می‌گیم بازار ثانویه، اما واقعا بازار اصلی این بازاره.

۱۰:۳۵ - «بقیه کالاها، ارزشون میاد تو این بازار»

امید من این بود که نرخ ارز در این بازار

۱۳:۱۲ - «حالت auction پیدا می‌کنه»

یعنی آزادانه، و شبیه مکانیسمی چون بازار بورس سهام، تعیین میشه.
اما آنچه این امید رو ناامید می‌کنه، تناقض موجود در چهار جمله بعده:

۱۱:۳۱ - «شکل گیری قیمت بر اساس عرضه و تقاضا اتفاق خواهد افتاد»
۱۱:۳۹ - «عرضه تقاضا اینجوری نیست که همینجوری ول بشه»
۱۱:۴۳ - «ما معتقدیم بازار خودش بهترین [نامفهوم] ما در نرخ دخالت نخواهیم کرد»
۱۱:۴۸ - «ولی حتما بانک مرکزی ارز پرقدرت خود بانک مرکزی رو داره ... در واقع اینجا خواهد بود ... در مواقعی که احساس کنه ضرورت داره در اینجا وارد خواهد شد.»

بله؟! چی؟!!!! الان بالاخره چی شد؟ آزاده یا نیست؟ دخالت می‌شه یا نه؟
این گزاره‌ها نشون می‌ده که رییس کل، یک رویکرد نظری مشخص به بازار نداره. برای خوشایند شنونده‌ها، همه چیز رو میگه.

بگذریم. «ارز پرقدرت بانک مرکزی» دیگه چه صیغه‌ایه؟ بانک مرکزی «پول پرقدرت» داره که ارز منتشر شده توسط خودشه. مثلا «پول پرقدرت» بانک مرکزی ایران ریاله، و «پول پرقدرت» بانک مرکزی آمریکا دلاره. چرا بهش میگیم «پرقدرت»؟ چون وقتی وارد نظام بانکی میشه، در فرایند خلق نقدینگی، هر یه دونه‌اش میشه پنج شش تا. اما چیزی به نام «ارز پر قدرت» نداریم. بانک مرکزی ایران نمی‌تونه دلاری وارد اقتصاد ایران بکنه که هر یه دونه‌اش بشه پنج شش تا. آقای رییس کل «ارز پرقدرت» رو از کجا آوردند؟


از آقای دکتر همتی سوال شد که با توجه به عدم اقبال به بازار ثانویه در یک ماه گذشته، چه تضمینی هست که از این به بعد از بازار ثانویه استقبال بشه. پاسخهای مختلفی می‌تونستند بدهند، از جمله اینکه این تنها بازار خواهد بود و چون قیمتش تعادلیه، به خریدار و فروشنده انگیزه ورود به این بازار می‌ده. اما پاسخ ایشون این بود:

۱۲:۴۹ - «تمهیداتی رو جناب آقای رییس جمهور اتخاذ کردند ... من مطمئنم که این اتفاق خواهد افتاد و در بازار دوم حضور جدی خواهد داشت»

این که نشد جواب! آخه این چه وضع سیاستگذاریه؟! اگر همه چیز به حجت و تمهید رییس‌جمهور بند باشه، به بانک مرکزی مستقل نمی‌رسیم.


بزرگترین اشکال این بازار، محدودیتهاییه که برای کالاهای قابل واردکردن اعمال می‌کنه. ارز چه کالاهایی رو می‌شه تو این بازار تامین کرد؟

۱۵:۰۲ - «اونهایی که ثبت سفارش در وزارت صمت خواهد شد»
۱۰:۴۸ - «براساس برنامه ریزی وزارت صمت ... برمبنای ثبت سفارشی که برای کشور ضروری باشه»

برای وارد کردن یک کالا، چه شرایطی باید احراز بشه؟

۱۵:۳۰ - «اگر اونجا تشخیص بدن این ضروریه میاد میشینه تو سیستم ... صمت تصمیم میگیره ... می خواهد مصرفی باشه می‌خواد واسطه‌ای باشه می‌خواد مواد اولیه باشه.»

اینها یعنی بورورکراسی. یعنی شما یه چیزی بخواهید وارد کنید، باید هفته‌ها، و چه بسا ماه‌ها، در راهروهای وزارت صمت بدوید، التماس کنید، پول چایی بدید، سکه هدیه بدید، تا بالاخره ثبت سفارش رو بگیرید.

قطعا رانتهای بسیاری دراین مسیر توزیع خواهد شد.


اما دربهای این بازار به روی واردکنندگانی که بخاطر تحریم نمی‌تونند با سیستم بانکی کار کنند، و همینطور مردم عادی، بسته‌ست. اونها باید برند صرافی. در بخش چهارم، به تجزیه و تحلیل فرمایشات آقای دکتر همتی در مورد بازار صرافیها می‌پردازیم.