❇️کالای عمومی چیست؟. بخش اول

❇️کالای عمومی چیست؟
بخش اول

در اقتصاد کالاهایی وجود دارد که اولاً به سادگی کسی را نمی‌توان از مصرف آن مستثنا کرد و ثانیاً مصرف آن توسط یک فرد، دسترسی دیگران را به آن کالا کم نمی‌کند. به این کالاها، کالای عمومی یا Public good می‌گویند. نمونه‌هایی از این کالاها عبارتند از امنیت داخلی، دفاع ملی، زیرساخت‌های اقتصادی، تحقیقات پایه، آمارهای رسمی، مبارزه با فقر و نظایر آن.

از آنجا که کسی مجبور نیست بهای کالاهای عمومی را پرداخت کند، لذا انگیزه زیادی برای سواری مجانی وجود داد. به عنوان مثال، همه افراد و بنگاه‌های اقتصادی از منافع جاده‌ها و خط آهن و نظایر آن استفاده می‌کنند ولی کسی حاضر نیست با هزینه خود یک زیرساخت عمومی برای استفاده مجانی دیگران ایجاد کند. در واقع همه تمایل دارند کالای عمومی را مصرف کنند ولی کسی انگیزه ندارد آن را تولید کند. این ویژگی کالای عمومی باعث می‌شود که کالاهای عمومی بر اساس انگیزه فردی در اقتصاد تولید نشود و یک بازار خصوصی برای آن شکل نگیرد.

منابع مشترک

نوع دیگری از کالاها وجود دارد که به آن منابع مشترک یا Common resource می‌گویند. نمونه‌هایی از این کالاها عبارتند از منابع آب زیرزمینی، جنگل‌ها، مراتع، هوای پاک، صید دریایی و نظایر آن.

بین کالای عمومی و منابع مشترک تفاوت‌هایی وجود دارد. منابع مشترک به گونه‌ای هستند که بسادگی نمی‌توان کسی را از مصرف آن مستثنی کرد ولی تا حدودی مصرف آن توسط یک فرد می‌تواند بر میزان دسترسی افراد دیگر تأثیر بگذارد.

به عنوان مثال، همه می توانند از مراتع و جنگل‌‌ها بهره‌برداری کنند و نمی‌توان کسی را از مصرف آن مستثنی کرد ولی اگر عده‌ای از منابع بهره‌برداری کنند امکان بهره‌برداری برای دیگران کاهش می‌یابد یا حتی از بین می‌رود.

مهمترین مسئله در مورد منابع مشترک آن است که چون همه می‌توانند بدون پرداخت هزینه از آن استفاده کنند لذا انگیزه برای مصرف بیش از حد وجود دارد. از آنجا که مصرف این گونه کالاها، دسترسی دیگران را کاهش می‌دهد، بنابراین مصرف بیش از حد این کالاها از رفاه سایرین خواهد کاست. اگر دخالت دولت وجود نداشته باشد، همه بنگاه‌ها به لحاظ اقتصادی تمایل به آلوده‌کردن هوای پاک، رها کردن پساب‌های صنعتی در طبیعت، قطع درختان جنگل‌ها، حفر چاه یا نظایر آن دارند.

شکست بازار

در مورد کالاهای خصوصی، مشروط به فراهم شدن برخی شرایط، بازارها می‌توانند به خوبی کار کنند و منابع را به شکلی کارا تخصیص دهند زیرا کالای خصوصی مشمول حق مالکیت و قیمت‌گذاری در بازار است. برخلاف آن، در مورد کالای عمومی و منابع مشترک، از آنجا که حق مالکیت قابل تعریف نیست و امکان قیمت‌گذاری بسادگی وجود ندارد لذا بازارها به خوبی شکل نمی‌گیرند. در مورد کالای عمومی و منابع مشترک، با توجه به آنکه قیمتی در بازار برای آن‌ها وجود ندارد، لذا تصمیم و ترجیحات افراد در تولید و مصرف آن‌ کالاها، ممکن است به یک ناکارایی و شکست منجر شود.

ادامه دارد...
به کانال ایده های سرمایه گذاری و تجارت بپیوندید؛
T.me/GECONOMY