❇️آیا دنبال کردن‌نفع شخصی در زمان بحران‌ناپسند است؟ محمد ماشین چیان.. بخش دوم

❇️آیا دنبال کردن‌نفع شخصی در زمان بحران‌ناپسند است؟ محمد ماشین چیان

بخش دوم
همه اینها ما را می رساند به سوال اصلی که چرا در ایران این‌گونه نیست؟ چرا امروز تلاش مردم برای تامین منافع احتمالی باعث آسیب به جامعه می‌شود؟ و از همه مهم‌تر اینکه چاره چیست؟

در ایران مکانیسم بازار با دخالت دولتی مختل می‌شود. عرضه و تقاضای بازار اسیر دیوان‌سالاری است. مهم‌ترین سنجه اقتصاد یعنی قیمت به ‌صورت مصنوعی و با مقاصد سیاسی توسط دولت تعیین می‌شود. فرصت‌ها به‌ صورت مصنوعی در یک بازی جمع صفر توسط دولت و بین احبا توزیع می‌شود. واردات و صادرات، مقدار و ارزش آن در بند دولت است و هزینه‌های متنوعی بر آن تحمیل می‌شود که در نتیجه‌اش جریان کالا تقریباً متوقف شده است. برنده‌ها و بازنده‌ها توسط دولت به ‌صورت دلبخواهی انتخاب می‌شوند و نقش مصرف‌کننده که فراوانی و قیمت کالا را تعیین می‌کند از بین می‌رود. و از همه مهم‌تر تمام هزینه‌های اینها به علاوه هزینه خطاهای سیاستگذاری و سوءمدیریت یا فساد از جیب مردم پرداخت می‌شود.

آن فردی که در حالت عادی برای پی‌جویی نفع شخصی باید به دنبال راهی برای خدمت به مردم می‌گشت امروز در حال تلاش است تا راهی پیدا کند و بتواند از رانت‌های توزیع‌شده توسط دولت استفاده ببرد. آنهایی که دستشان به این رانت‌ها نمی‌رسد مجبورند راه‌های کاذب برای نفع رساندن به همنوعانشان پیدا کنند. مثلاً اخیراً در یکی از عجیب‌ترین سلسله تصمیمات سیاسی تاریخ بشر قرار بر این شده که مشکل کمبود عرضه خودرو را این‌طور حل کنند که هر ایرانی فقط حق داشته باشد یک خودرو بخرد و این کار را از طریق مطابقت شماره ملی انجام خواهند داد. در نتیجه بازار کاذبی برای فروش شماره ملی ایجاد شده است.

طبیعت بشر عوض نشده است. مکانیسم بازار در ایران همان‌طور کار می‌کند که در همه‌جای دنیا. اما دخالت دولتی در بازار اعوجاج ایجاد کرده و باعث شده است تا همان خصلتی را که همواره موتور رشد جوامع بوده و بنیان اخلاقی اقتصاد است به تهدیدی علیه جامعه تبدیل کند. در تمام طول تاریخ طبیعت آدمی این بوده که تلاش کند برای خود و خانواده‌اش رفاه و آسایش فراهم کند. ایران امروز هم از این قاعده مستثنی نیست. تلاش مردم برای تامین امنیت خانواده فرزندانشان از طریق خرید بیش از پیش خواربار و کالاهای مصرفی و… نه‌تنها اخلاقی که عقلایی است. هیچ فضیلت اخلاقی در بلاهت نیست. آنهایی که در ماه‌های اخیر سعی نکردند سرمایه و دسترنج سال‌ها کار و آینده زندگی فرزندانشان را حفظ کنند و داروندارشان را به لبخندهای سیاستگذار باختند در هیچ نظام اخلاقی از جایگاه رفیعی برخوردار نیستند. طبیعت والدین ایجاب می‌کند برای آسایش فردای فرزند شیرخوار بکوشند. اگر کسی تصور می‌کند که کوشش این والدین عامل نایابی شیرخشک و پوشک است یا در نقطه مقابل اگر کسی تصور می‌کند که در بی‌شیر و بی‌پوشک ماندن فرزند فضیلتی وجود دارد و این تلاش‌ها غیراخلاقی است اطمینان داشته باشید که نه اقتصاد را فهمیده است و نه اخلاق را. در دنیایی که تمامی این کالاها به وفور و با قیمت ارزان در دسترس هستند، آنچه غیراخلاقی است قمار دیوان‌سالار با زندگی و بقا و ممات میلیون‌ها نفر ایرانی است. اصلاح این شرایط با سرزنش و انداختن تقصیرات بر گردن مردم ممکن نیست. برخلاف تصور بسیاری این مشکلات با قناعت ‌پیشه‌کردن مردم حل نخواهد شد. هرچند ممکن است در کوتاه‌مدت از شدت اثرات شرایط جاری کاسته شود اما در بلندمدت همان مسیر قبلی را خواهیم پیمود.
کانال ایده های سرمایه گذاری و تجارت؛
T.me/GECONOMY