تاملی بر بحران مالی موسسات پولی و اعتباری گلستان؛

تاملی بر بحران مالی موسسات پولی و اعتباری گلستان ؛
اقتصاد از حیثی به دو بخش واقعی یا مولد و بخش غیر مولد تفکیک می شود.
بخش واقعی اقتصاد خود شامل بخشهای کشاورزی و صنعت ( و در ایران نفت ) می باشد اما بخش غیر مولد شامل بازارهای مالی و پولی است که بخودی خود رشد و ترقی این بازارها بر بخش واقعی اقتصاد ( که همان تولید کالا و خدمات باشد ) تاثیری نمی گذارد.

به هر حال در یک اقتصاد روبه رشد و متوازن تمامی بخشهای اقتصاد باهم رشد می کنند تا زمینه ساز افزایش رفاه عمومی شود.

باری ، هنگامیکه هر دو بخش از رشد متوازن برخوردار باشند مردم درهردو بخش سرمایه گذاری کرده و اقبال نشان میدهند و اعتماد می کنند. اما اگر چنانچه یک بخش از دیگری فعالتر و سودآورتر باشد مردم نقدینگی های خود را به آن سمت گسیل می کنند. و این ناشی از منطق و عقلانیت اقتصادی است.

طی چند سال اخیر به دلیل رکود بی سابقه اقتصادی در بخشهای واقعی اقتصاد نظیر صنعت و کشاورزی و از طرفی بالا بودن نرخ بهره بانکی و ایجاد یک رانت و نیز مثبت و قابل توجه بودن نرخ بهره واقعی ( نرخ بهره واقعی = نرخ بهره اسمی - نرخ تورم ، زمانیکه نرخ بهره از نرخ تورم بیشتر شود نرخ بهره واقعی مثبت است ) منطقی است که مردم سرمایه های خود را در موسسات پولی و مالی سپرده گذاری کنند چون رانتی که از این راه بدست می آوردند حدود ۱۳درصد بود که بسیار فراتر از سود حاصل از فعالیت در بخشهای کشاورزی و صنعتی می باشد .و به این دلیل طی سالیان اخیر شاهد رشد قارچ گونه این موسسات بودیم .

دلیل دیگر نظارت ضعیف بانک مرکزی است که بر دامنه بحران افزوده است چراکه صدور مجوز به اینگونه موسسات اصولا باید مبتنی بر یک چارچوب قانونی باشد که اولین اصل کشش پذیری بازار مالی و شدت رقابت و... است که متاسفانه هیچیک از این‌موارد مورد توجه قرار نگرفته است .

دیگر اینکه بیش از حد ربوی بودن نظام بانکی هم عامل تاثیرگذار براین بحران بوده چراکه طبق قواعد اقتصادی جهت ایجاد تعادل پولی نرخ بهره بانکی با نرخ تورم باید برابر باشد اما در ایران اختلاف فاحشی در این خصوص وجود دارد.

و در نهایت فقدان دانش اقتصادی و عدم اطلاع از فرصتهای سودآور اقتصادی سبب معطل ماندن نقدینگی های مردم یا به اصطلاح ایجاد یک نقدینگی سرگردان در کشور شده است که صاحبان آن تنها راه ممکن را سرمایه گذاری در این موسسات می دیدند.

در نهایت علت اینکه این موسسات قادر به پاسخگویی به مطالبات مردم نیستند این است که هر موسسه پولی در ازای سپرده های مردمی دست به خلق پول میزند و شروع به وام دهی میکند و از سویی چون امروزه در کشور بنا به دلایل عدیده از جمله کژمنشی و کژگزینی ، وام دادن برای بانکها مقارن با زیان و ریسک بالا است لذا بانکها و موسسات پولی به دنبال سودآوری از طریق فعالیتهای بنگاه داری هستند و وجوهات مردم را در قالب زمین و ساختمان و ... سرمایه گذاری می کنند لیکن در هنگام شروع بحران قادر به فروش این سرمایه ها نبوده ( با توجه به رکود مسکن ) و عاجز از پاسخگویی به مردم هستند.

@eghtesadegolestan