چند پرسش اساسی و بدون پاسخ از سوی سیاستگذار

چند پرسش اساسی و بدون پاسخ از سوی سیاستگذار

سال گذشته با توجه به چالش های بانکی کشور و تجارب جهانی در خصوص مدل های نجات بانکها، گزارشی را به همراه یکی از اساتید گرانقدر به بانک مرکزی ارسال نمودیم که متاسفانه پاسخ قانع کننده ای در خصوص برخی از مسائل نیافتم .

برخی از پرسش های اساسی در آن الگوی زنجیره وار سیاستی، عبارت بودند از :

1. نرخ جریمه 34 درصدی چگونه محاسبه و بر چه اساسی سالها در سیستم بانکی کشور (چه در دوران رکود و چه در زمان رونق) در حال پیاده سازی است؟

2. خرید (شرطی) تنها بخشی از دارایی های منجمد و بعضا "موهومی" بانکها توسط بانک مرکزی جهت رفع تنگنای مالی بانکها از طریق اعطای ذخائر ، چرا و به چه دلیل در ایران قابل پیاده سازی نیست؟ مگر تزریق ذخائر با مکانیزم فعلی کاملا کارآ و بدون اثرات تورمی است؟ آیا ورود "شرطی" حاکمیت در بحث رفع انجماد دارایی های بانکی، سیگنالی مهم به خطاکاران سیستم بانکی نیست؟

آیا خرید دارایی های منجمد و بعضا موهومی به شرط کنترل بخشی از مدیریت برخی بانکها امکانپذیر نیست؟ البته باز هم متذکر میگردد که خرید این دارایی ها "شرطی" و تنها برای یک دوره زمانی میان مدت خواهد بود.

3. در گذشته بر اساس تحقیقی که در برخی از کشورهای توسعه انجام گرفته بود و در همین کانال بدان اشاره کردیم ، حجم کل تبادلات وجوه میان کل سیستم بانکی در سه تا شش روز کاری، معادل کل تولید ناخالص داخلی این کشورهاست.

با توجه به آنکه آنچه ما از آن به عنوان "تنگنای مالی" یاد میکنیم صرفا کمبود ذخائر در سیستم بانکی جهت ایفای تعهد ذخیره قانونی و همچنین تسویه بین بانکی است، آیا نمیتوان دوره تسویه روزانه بانکها را به دوره های زمانی طولانی تر همچون سه روز یکبار و یا هفتگی، تغییر داد(مانند ذخائر قانونی که هفتگی تسویه میشود)؟ این امر نیاز بانکها به ذخائر را کاهش نخواهد داد؟

قابل ذکر است این سیاست در سال 2000 به فدرال رزرو پیشنهاد و در برخی از ماه های پایانی سال های 2008 و 2009 که اوج مبادلات بین بانکی بود، پیاده سازی شد.

همچنین علاوه بر دستکاری زمان تسویه بین بانکی، میتوان همزمان در خصوص "کاهش" نرخ جریمه اضافه برداشت بانکها نیز تصمیم جدی گرفت. دلیل این امر آن است که بانکهایی که با نرخ بالا جریمه میشوند ، برای رفع این تعهد باز هم دست به دامن بانک مرکزی شده و یا در بازار سپرده و یا بین بانکی با نرخ بالاتر ذخیره کسب میکنند که تنها و تنها "افزایش پایه پولی از محل اضافه برداشت" و همچنین "بالا ماندن سطح نرخ سود سپرده و ذخائر " را به همراه دارد.

و البته زنجیره ای از سیاست های متعارف و نامتعارف دیگر .......

عباس دادجوی توکلی

@interestratemoney