بازی «پانزی» بانکهای ایرانی برای پرداخت سود سپرده‌های تعهد شده تا چه حد درست می‌باشد؟

بازی "پانزی" بانکهای ایرانی برای پرداخت سود سپرده های تعهد شده تا چه حد درست می باشد؟

به نظر میرسد در اقتصادی که طی سالهای اخیر با رکود اقتصادی و رکود متناوب در بازار دارایی مواجه بوده، خلق نقدینگی جدید از طریق توسعۀ وام‌دهی نیست بلکه از طریق «خود نرخ بهره» است.

تصور بسیاری از اقتصاددانان و بانکداران آن است که طی سالهای اخیر بانکها وارد "بازی پانزی" شده و سود سپرده‌ها تعهد شده را از اصل پول سپرده‌گذاران جدید میپردازند.

البته بواقع اینچنین نیست! بدلیل قدرت خلق پول بانکها، سودی که برای سپرده‌ها اکنون در حال تزریق شدن است، اولین محل خلق نقدینگی در اقتصاد ماست و از محل "هیچ" است ، نه از محل جذب سپرده های جدید.

در اقتصادهای پر رونق اولا نرخ سود سپرده پایین بوده و همچنین خلق پول از محل ارتباط میان دارایی - بدهی بانکها حاصل میشود. به‌عبارت‌دیگر توسعۀ نقدینگی از محل توسعۀ وام‌دهی است نه خود نرخ بهره.

اما در اقتصاد ایران، بدلیل رکود در کسب و کار و انجماد بازار دارایی، ارتباط حقیقی میان طرف دارایی-بدهی بانکها قطع بوده، افزایش نقدینگی از محل خود نرخ بهره است و نتیجه‌اش این می‌شود که بدهی متناظرش قابل تسویه نیست.

به عبارت دیگر سپرده در حال افزایش و وام‌دهی نیز به لحاظ "اسمی" و از محل "استمهال و یا تجدید و تمدید" ‌زیاد می‌شود، ولی تنها افزایش اعداد قبلی است بدون عمل واقعی در سرمایه‌گذاری. 

عباس دادجوی توکلی

@interestratemoney