چرا مرکل تنها ماند؟ …✍ محمد زارعی/ پژوهشگر مطالعات آلمان و اروپا

چرا مرکل تنها ماند؟


✍ محمد زارعی/ پژوهشگر مطالعات آلمان و اروپا

✅ در حال حاضر تنها حزبی که مایل است با مرکل دولت آینده ی آلمان را تشکیل دهد، حزب سبزهاست. خروج لیبرال دموکرات ها از مذاکرات ائتلاف موسوم به جامائیکا (ائتلاف احزاب مسیحی دموکرات CDU، سوسیال مسیحی CSU، سبزها Die Grüneو لیبرال دموکرات ها FDP) شبیه به پس لرزه ای است که پس از زلزله ی سیاسی اخیر در آلمان رُخ داد. ورود حزب راستگرا و افراطی آلترناتیو برای آلمان AfD تمام معادلات سیاسی آلمان را تغییر داد. وضعیت کنونی ترکیب احزاب دقیقا مانند گره کوری است که به این راحتی باز نمی شود. از یک سو حتی اگر مرکل حاضر به تشکیل دولت اقلیتی با سبزها و یا لیبرال دموکرات ها شود، باز هم دولت قدرتمندی شکل نخواهد گرفت و این بار اوپوزیسیون است که بر دولت حاکم است. و از سوی دیگر با تصمیم رئیس جمهور در صورت برگزاری انتخابات مجدد، انتظار نمی رود تغییر چندانی در وضعیت فعلی ایجاد شود.

✅ برگزاری انتخابات مجدد حتی می تواند وضعیت را وخیم تر کند. مرکل برای تشکیل یک دولت قدرتمند نیاز به یک شریک قدرتمند و یا افزایش آرای خود دارد. در آخرین آمارها که به انتخابات 24 سپتامبر بر می گردد، ائتلاف مسیحی ها توانست 33% از آرا را کسب کند؛ حزب سبزها 8.9% و لیبرال دموکرات ها 10.7%. بنابراین مرکل برای تشکیل دولت اکثریتی تنها می تواند به یک معجزه امیدوار باشد.

✅ اینکه لیبرال دموکرات ها و سوسیال دموکرات ها حاضر نیستند با مرکل دولت تشکیل دهند، به تجربه ی سه دوره ی اخیر حکمرانی مرکل باز می گردد. سال 2005 مرکل با پیروزی نزدیک توانست سوسیال دموکرات ها را شکست دهد و با این حزب ائتلاف بزرگ را تشیکل دهد. سوسیال دموکرات ها از سال 2005 همواره رو به تنزل بودند. اوج این تنزل به انتخابات اخیر باز می گردد که کمترین میزان آرای مجلس را در چند دوره ی اخیر بدست آوردند. دو دوره همراهی مرکل در دولت ائتلافی برای سوسیال دموکرات ها هزینه ی سنگینی داشت. این حزب به خوبی می داند که در صورت ادامه ی این راه ممکن است بقای سیاسی خود را از دست دهد و در مقابل راستگراهای افراطی و لیبرال دموکرات ها بتوانند آرای بیشتری را از آن خود کنند.
در سوی دیگر لیبرال دموکرات ها نیز تجربه ی تلخی را با مرکل گذارندند. این حزب سال 2009 تا 2013 به همراه حزب مرکل (ائتلاف مسیحی ها) در دولت حاکم حضور داشت. اما پس از پایان این دوره با واکنش بسیار منفی طرفداران خود روبرو شد. لیبرال دموکرات ها پس از همکاری مشترک با مرکل نتوانستد آرای کافی بدست آوردند و در دور بعد از رسیدن به مجلس فدرال باز ماندند.
در این میان حزب سوسیال مسیحی (حزب خواهر مرکل) را نیز نباید فراموش کرد. سوسیال مسیحی ها در انتخابات اخیر مانند سوسیال دموکرات ها دچار اُفت شدیدی شدند. سال آینده میلادی برای این حزب، سال سرنوشت سازی خواهد بود. سال 2018 در بایرن انتخابات ایالتی برگزار خواهد شد. بایرن تنها ایالتی است که حزب سوسیال مسیحی در آن پایگاه دارد. روند کنونی ممکن است در محبوبیت سوسیال مسیحی ها تأثیر فراوانی داشته باشد. مرکل هر اندازه بتواند دولت قوی تری تشکیل دهد، به بقای سیاسی و قدرت سیاسی حزب خواهر خود کمک کرده است.

✅ هر چند کاهش محبوبیت احزاب لیبرال دموکرات و سیوسیال دموکرات می تواند به عملکرد آنها بازگردد، اما اکنون این تصور در ذهن تلقی می شود که هر حزب در صورت همکاری با مرکل هزینه ی سنگینی را خواهد پرداخت. بدین ترتیب احزاب از این امر دوری می کنند و هر کدام سعی می کنند رهبری اوپوزیسیون را در دست گیرند. حتی با بیانی طنزآلود می توان گفت که در حال حاضر رقابت در مجلس آلمان بر سر رهبری اوپوزیسیون است تا رهبری دولت و ائتلاف حاکم! تغییر شرایط کنونی نیاز به یک قربانی دارد. مرکل باید یا با تشکیل دولت اقلیتی حزب خود، سوسیال مسیحی و سبزها را قربانی کند و یا از لیبرال دموکرات ها و سوسیال دموکرات ها بخواهد تا خود را فدای خواست خود که همان تشکیل دولت اکثریتی است، کنند.

@socialsciencethinktank