✍🏻 به قلم دکتر محمد حبیبی مجنده (عضو هیئت علمی دانشگاه مفید).. ⬅️نقض برجام؟

✍🏻 به قلم دکتر محمد حبیبی مجنده (عضو هیئت علمی دانشگاه مفید )

⬅️نقض برجام؟

تصویب تمدید قانون تحریمهای ایران در مجلس نمایندگان و مجلس سنای ایالات متحده را نمی توان به خودی خود نقض برجام دانست. روشن است که "نقض" برجام هنگامی رخ میدهد که یکی از طرفها مطابق تعهداتی که در برجام دارد رفتار نکند. باید دید ایالات متحده در برجام دقیقاً چه تعهداتی بر دوش دارد. اگر رفتار این کشور مطابق این تعهدات نباشد برجام را نقض کرده است.
آلفونس داماتو، سناتور وقت مجلس سنا در سپتامبر سال 1995 طرحی برای تحریم صادرات فناوری انرژی از سوی شرکتهای خارجی به ایران ارائه داد. در نسخه اصلاحی که به تصویب سنا رسید تحریم سرمایه گذاری در بخش انرژی صورت گرفت و علاوه بر ایران، لیبی هم مشمول تحریم شد. این قانون در سال 2006 نسبت به کشور لیبی خاتمه یافت و نام آن به قانون تحریمهای ایران (Iran Sanctions Act) تغییر کرد و در گذر زمان دایره تحریمهای آن توسعه و گسترش یافت. این قانون پیچیده و مفصل، عمدتاً، شرکتهایی که بیش از 20 میلیون دلار در یک سال در بخش انرژی ایران سرمایه گذاری میکنند را مجازات و همچنین فروش سلاح شیمیایی، بیولوژیکی یا هسته ای یا فناوریهای مرتبط یا تعداد و انواع بی ثبات کننده سلاح پیشرفته متعارف را ممنوع میکند.

در "برنامه جامع اقدام مشترک" (برجام) تعهدات ایران، اتحادیه اروپا و ایالات متحده به طور تفصیلی بیان شده و در خصوص قطعنامه های تحریمی شورای امنیت تعیین تکلیف شده است. در این سند تعهدات ایالات متحده به طور کلی در بند 21 گفته شده است: "ایالات متحده اجرای تحریمهای مشخص شده در ضمیمه 2 ... را متوقف خواهد ساخت ..." (The United States will cease the application … of the sanctions specified in Annex II …). قسمتهای 9 تا 12 این بند در واقع حوزه هایی است که در قانون تحریم های ایران جای دارد.
در قسمت 19 این بند، لغو دستورهای اجرایی 13574، 13590، 13622، و 13645 و بخشهای 7-5 و 15 دستور اجرایی 13628 به عنوان تعهد ایالات متحده ذکر شده است. بند 22 برجام هم تعهدات ایالات متحده در خصوص اجاز فروش هواپیمای مسافری تجاری و قطعات و خدمات مرتبط به ایران؛ اجازه دادن به اشخاص غیرآمریکایی تحت مالکیت یا کنترل شخص آمریکایی به انجام فعالیت هایی با ایران در سازگای با برجام؛ و اجازه دادن به واردات فرش و مواد غذایی ایران به ایالات متحده را بیان میدارد. در بند 23 هم ایالات متحده متعهد شده است پس از هشت سال از روز تصویب برجام یا جمع بندی کلی تر آژانس مبنی بر صلح آمیز بودن همه مواد هسته ای در ایران (هر کدام که زودتر بود)، به دنبال عملی تقنینی مقتضی برای لغو یا اصلاح برای ترتیب اثر دادن به لغو تحریم های مصرح در ضمیمه 2 در زمینه تملک کالاها و خدمات مرتبط با هسته ای برای فعالیت های منظور شده در برجام خواهد بود.
در بند 26 نیز ایالات متحده ملزم شده است از ارائه مجدد یا وضع مجدد تحریمهای مصرح در ضمیمه 2 خودداری ورزد و از وضع تحریمهای جدید مرتبط با هسته ای اجتناب کند.

رئیس جمهور ایالات متحده پس از اجرایی شدن برجام طی دستور اجرایی 13716 در 16 ژانویه 2016 دستورهای اجرایی را که مطابق برجام باید لغو میشد لغو نمود.

بنابراین:

1. تعهد ایالات متحده مطابق برجام این است که اجرای بخشهای مهم قانون تحریمهای ایران را متوقف کند. برجام تعهدی بر این کشور برای توقف اجرای بخشهای دیگر این قانون وضع نمیکند. ایالات متحده در برجام متعهد به لغو این قانون نیست. به همین دلیل این قانون بعد از اجرایی شدن برجام تاکنون برجا بوده است.

2. در حال حاضر با دستور اجرایی رئیس جمهور اجرای بخشهایی از قانون تحریمهای ایران که باید مطابق برجام از اجرا باز بماند، متوقف شده است.

3. ایالات متحده در صورتی ناقض تعهدات خود مطابق برجام عمل خواهد کرد که بخشهای متوقف شده قانون تحریمهای ایران را از حالت توقف خارج سازد و دستور اجرای آنها را بدهد. صرف تصویب تمدید این قانون نقض برجام نخواهد بود.
#تحلیل
https://telegram.me/InternationalRel