📜مروری انتقادی بر پرونده‌ی لکان در تجربه‌های روان‌پزشکانه/۲.. ✍صلاح‌الدین اسماعیلی

📜مروری انتقادی بر پرونده‌ی لکان در تجربه‌های روان‌پزشکانه/۲

✍صلاح‌الدین اسماعیلی. کاندیدای دکترای روان‌شناسی بالینی. دانشگاه شهید بهشتی

لکان و روانکاوی در فضای بالینی ایران

🔶 برای بررسی یک موضوع لازم است با توصیف دقیق آن شروع کنیم سپس به تبیین‌های احتمالی آن در یک چارچوب نظری بپردازیم. پرسش این است: جایگاه لکان در مراکز بالینی ایران چگونه است؟ برای پاسخ به این پرسش می‌توان آن را به اشکال دقیق‌تر و اختصاصی‌تری طرح کرد: آیا روانپزشکان و روانشناسان بالینی در بیمارستان‌ها و مراکز دیگر بالینی از رویکرد لکانی بهره می‌گیرند؟ چه تعداد از آنها؟ چه درصدی از مجموع متخصصان بالینی را به خود اختصاص می‌دهند؟ لازمه پاسخگویی به چنین سوالاتی رجوع به فکت‌ها است. دکتر ارحام صدر به عنوان رواندرمانگر شناختی قاعدتا از یک سنت پوزیتیویستی و تجربه‌گرا می‌آیند اما در بررسی این موضوع رویکردی واژگون در پیش گرفته‌اند. اکتفای صرف به گمانه‌پردازی بدون اشاره‌ حداقلی به داده‌ها و جهش برای نتیجه‌گیری از ارزش علمی و عقلی یک نوشته شدیدا می‌کاهد. ایشان نوشته‌اند: «در روزگار فعلی ما با "تب حاد روانکاوی" در تمام عرصه‌های فرهنگی و هنری و بالینی این مملکت روبرو هستیم. این بازار گرمی و دلبری نگارِ روانکاوی البته برای ما یکتا و یگانه نیست چه شبیه حال و احوال فعلی ما را اروپا و آمریکا در دهه‌های میانه و واپسین قرن بیستم از سر گذرانده اند» و در جایی دیگر: «در ایران عمده‌ی رشد و نمو روانکاوی محدود به دوران پس از انقلاب اسلامی است که اندک روانکاوان دانش آموخته‌ی غرب با ترس و لرز در محافلی خصوصی در تهران شروع به صحبت از روانکاوی نمودند ولی در ادامه به لطف طبعِ رادیکال و مُسری، اندیشه‌ی روانکاوانه طی دو دهه آن‌چنان ترویج و تکثیر یافت که در حال حاضر در شهرستان‌های کوچک هم می‌شود سراغی از محافل گرم و پرچالش "فرویدی-لکانی"گرفت». ایشان از تب حاد روانکاوی در تمام عرصه‌ها از جمله عرصه بالینی و همه‌گیری روانکاوی طی دو دهه تا سطح شهرستان‌های کوچک صحبت می‌کنند. بر همین مبنا به تبیین های فرهنگی و در اصل تبیین‌های نخ‌نمای شرق‌شناسانه پرداخته‌اند و نیز پیش‌بینی کرده‌اند: «قامت رعنای روانکاوی قد می‌کشد و چونان فوّاره ارتفاع می‌گیرد اما ناگهان در نقطه‌ی اوج فرو می‌افتد». اما در همان سطح توصیفی بایستی پرسید به راستی این ادعاهای آماری از کجا می‌آید؟ اصلا منظور چیست؟ یعنی در حال حاضر روانکاوی رویکرد غالب کار بالینی متخصصان سلامت روان است؟ آنطور که ایشان با اروپا و آمریکای میانه و اواخر سده بیستم یکی می‌گیرد. بر اساس کدام شواهد؟ احتمالا تاکنون پژوهشی به طور مشخص برای بررسی این موضوع در ایران انجام نگرفته است. حداقل می‌توانیم به جای برآوردهای دلبخواهی یک سری شاخص‌های عینی را به عنوان ملاک در نظر آوریم. نمیتوان با اطمینان گفت اما بر اساس میزان نشر کتاب‌های روان‌درمانی، تعداد کنگره‌ها و کارگاه‌ها آموزشی، مطالعه رزومه اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها، پایان‌نامه‌ها و مجلات علمی-پژوهشی، به احتمال زیاد روانکاوی و رواندرمانی‌های تحلیلی در مقایسه با دیگر رویکردهای بالینی در اقلیت قرار می‌گیرند.

🔻بقیه در ادامه...

@Kajhnegaristan