✅وقتی کسی دستگیر می‌شود چه حقوقی دارد؟.. بهمن کشاورز

✅وقتی کسی دستگیر می شود چه حقوقی دارد؟

بهمن کشاورز
@Lawpress

☑️ در فیلمهای خارجی دیده ایم وقتی پلیس فردی را می گیرد به او می گوید: " تو حق داری سکوت کنی و اگر چیزی بگوئی در دادگاه علیه تو قابل استناد خواهد بود. تو حق داری حضور وکیلت را بخواهی و اگر وکیل نداری ما برای تو وکیل تسخیری تعیین می کنیم" .

♦️ این روش برای ما باور کردنی نبود و گمان می کردیم به این ترتیب هیچ جرمی اثبات و هیچ مجرمی مجازات نخواهد شد.

♦️ اما می دانیم واقعیت غیر از این است و تعداد جنایات کشف نشده در اینگونه کشورها، از کشورهایی که اینگونه عمل نمی کنند بیشتر نیست.

☑️ روزگاری اینکه چنین قانون و روشی در کشور ما اجرا شود آرزویی دست نیافتنی به نظر می رسید اما حالا با تصویب قانون آیین دادرسی کیفری جدید، این آرزو برآورده شده است.

♦️ ماده 5 این قانون می گوید:
"متهم بایددر اسرع وقت از موضوع و ادله اتهام انتسابی آگاه و از حق دسترسی به وکیل و سایر حقوق دفاعی مذکور در این قانون بهره مند شود"

♦️ و در ماده 6 قانون آمده است:
"متهم، بزه دیده، شاهد و سایر افراد ذیربط باید از حقوق خود در فرآیند دادرسی آگاه شوند و ساز و کارهای رعایت و تضمین این حقوق فراهم شود".

♦️ همچنین ماده 7 قانون رعایت حقوق شهروندی را که در قانونِ « احترام به آزادیهای مشروع و حفظ حقوق شهروندی» مصوب 1383/02/15 ، آمده الزامی اعلام و به مقامات انتظامی و قضائی و همه افراد دخیل در فرآینددادرسی هشدار داده است که در صورت عدم رعایت این قانون، علاوه بر جبران خسارت به انفصال از خدمت و حبس محکوم خواهند شد (در مورد این قانون خاص باید جداگانه بحث کنیم).

☑️ در قانون جدید آیین دادرسی کیفری برخورداری متهم از حق داشتن وکیل، به محض «تحت نظر قرار گرفتن» او -یعنی به محض اینکه برای اولین بار دستگیر شد، آغاز می شود و این حق در ماده 48 قانون تصریح شده است ( بگذریم از اشکال ناشی از تبصره ماده مذکور که در خود بحث جداگانه ای است) .

♦️ همچنین متهم حق تماس با خانواده خود و دادن خبر دستگیری اش را دارد و می تواند تقاضا کند که بلافاصله، سر تا پا، معاینه شود (تا اگر بعداً اتفاقی برایش افتاد قابل پیگیری باشد) .

♦️ بستگان فرد تحت نظر قرار گرفته نیز می توانند وضعیت او را جویا شوند و مأمورین و مقامات مکلف به پاسخگویی هستند.


☑️ حقوقی که در ماده 6-پیشگفته- به طور کلی آمده، در ماده 52 به طور خاص برای متهم پیش بینی شده و مأمورین (ضابطان دادگستری) موظفند این حقوق را کتباً به متهم تفهیم و رسید دریافت و رسید را ضمیمه پرونده کنند. اگر از متهمی که سواد دارد اثر انگشت گرفته شود معتبر نیست.

♦️ بعد از بردن متهم نزد بازپرس نیز، بازپرس مکلف است حق داشتن وکیل را به متهم تفهیم کند. عدم تفهیم این حق یا سلب این حق از متهم، مجازات انتظامی شدید برای بازپرس خواهد داشت. وکیل متهم می تواند در صورتی که سوالات بازپرس تلقینی باشد یا در بازپرسی تخلف دیگری رخ دهد، موارد را به بازپرس تذکر دهد.


☑️ به موجب ماده 197 قانون:
"متهم می تواند سکوت اختیار کند. در این صورت مراتب امتناع وی ازدادن پاسخ یا امضای اظهارات، در صورتمجلس قید می شود.

♦️ این حق در مراحل دیگر دادرسی هم برای متهم وجود دارد و در موارد دیگر تصریح شده است.

☑️ سوالی که مطرح شده این است که آیا این حق سکوت در مراحل اولیه تحقیق و تحت نظر قرار گرفتن هم وجود دارد؟ و آیا باید به محض تحت نظر قرار گرفتن به متهم تفهیم شود که می تواند سکوت کند؟

♦️ به نظر می رسد پاسخ هر دو پرسش مثبت است. زیرا صرفنظر از اینکه اگر متهم سکوت کند برای به حرف آوردنش کاری نمی شود کرد ( زیرا هرگونه تهدید و شکنجه و فریب ممنوع است) .

♦️ اصولاً باید گفت وقتی متهم در مقام بازپرس - که مقام قضایی است- چنین حقی داشته باشد، به طریق اولی این حق در برابر مأمورین انتظامی که مرئوس بازپرس و دادستان هستند برای او محفوظ است. در عین حال ماده 6 پیشگفته شامل این حق هم می شود و به اصطلاح «عموم و اطلاق» آن «حق سکوت» متهم را نیز در بر می گیرد.

☑️ بنابراین ما حق داریم اگر ضابطین دادگستری ما را دستگیر کردند، از همان ابتدا بگوییم وکیل می خواهیم و به هیچ سوالی هم جواب نخواهیم داد.

♦️ بدیهی است اگر وکیل ما پس از حضور و شنیدن مطالب ما، توصیه کرد سکوتمان را بشکنیم، قبول خواهیم کرد. والله اعلم



✅لینک عضویت در کانال تلگرام🔻
‏https://telegram.me/lawpress
‏

◀️اینستاگرام🔻
‏www.instagram.com/lawpress_page