✅نکات کاربردی از اصول فقه: تعارض ادله

✅نكات كاربردي از اصول فقه:تعارض ادله
@Lawpress

🔹تعارض ادله بدین معناست که دو دلیل در مرحله ی وضع و تشریع باهم تعارض دارند (در آزمون معمولا دوماده ی قانونی را میدهند که با هم به ظاهر تعارض دارند)

🔹مثلا یک ماده ی قانونی میگوید معامله ی اشخاصی که غیر رشید هستند به واسطه عدم اهلیت باطل است (ماده ی ۲۱۳ قانون مدنی) و در ماده ی دیگری معاملات (مالی)اشخاص غیر رشید را غیرنافذ میداند(ماده ی ۱۲۱۴ قانون مدنی) که این دو ماده باهم در تعارض میباشند.در اینجا مبحث تعارض پیش می آید که ما باید به نحوی این تعارض را حل کنیم که در آینده و در مباحث حکومت و ورود و تخصیص در خصوص این امر بحث میکنیم

(نکته: دلیل در فقه به معنای مستند حکم شرعی مثل قرآن و سنت و اجماع و … و دلیل در حقوق به معنای امر مستند طرفین دعوا برای اثبات یا دفاع از دعوا است).

👈در دلایل اصولا ما یک موضوع داریم و یک حکم:

به جملات ( یا به عبارت اصولی به “دلایل”) زیر توجه کنید:

” نماز واجب است” ⇐ موضوع ما نماز است و حکم ما واجب بودن است

“هر بیع لازم است”⇐ موضوع ما بیع است و حکم ما لازم بودن است.

🔹تعارض گاه میان دو دلیل شرعى (اماره) واقع مى شود و گاه میان دو اصل.

👈تعارض دو اصل:

در تعارض میان دو اصل، اگر استصحاب با اصول سه گانه دیگر (اصل برائت و تخییر و احتیاط) معارضه کند، استصحاب مقدّم است; زیرا مقتضاى ادّله حجیّت استصحاب، بناگذاشتن بر بقاى امر یقینى سابق در زمان دوم (زمان شک) است و به عبارت دیگر استصحاب «اصل محرز» است لذا بر اصول دیگر مقدم مى شود.

در تعارض دو اصل استصحاب، اگر میان آن دو سببیّت و مسببیّت باشد، استصحاب سببى مقدّم است و گر نه هر دو اصل ساقط و بى اثر مى گردد. مانند آبى که سابقاً کُر بوده و الان شک در کریّت آن داریم و با آن لباس نجس را مى شوییم. در این صورت استصحاب سببى (استصحاب کریت آب) جارى شده و دیگر به استصحاب نجاست در لباس (اصل مسببى) توجّه نمى کنیم.

👈تعارض دو دلیل:

در تعارض میان دو دلیل که مبحث ماست، مرجّحاتى مطرح شده است که اگر در یکى از آن دو وجود داشته باشد، مقدّم مى گردد (یعنی گاهی میتوانیم دو دلیل را باهم جمع کنیم یا یکی را بر دیگری ترجیح دهیم (تعارض بدوی یا ابتدایی یا ظاهری یا غیر مستقر ) و اگر هر کدام بر دیگرى مزیّتى نداشته باشد و به اصطلاح تعادل برقرار شود، در این صورت یا هر دو ساقط، یا به اختیار یکی را اجرا میکنیم (تعارض مستقر یا واقعی) که درباره ی حکم آن اختلاف نظر وجود دارد

🔹بنابراین تعارض دو دلیل دو نوع است:

۱. تعارض واقعی: یعنی امکان جمع دو دلیل وجود ندارد لذا هردو ساقط میشوند یا به اختیار یکی را اجرا میکنیم و در اینجا ما کاری با حکومت و ورود و… نداریم

۲. تعارض ظاهری: یعنی دو دلیل به ظاهر باهم متعارضند اما امکان جمع آنها وجود دارد که بوسیله ی حکومت یا ورود یا تخصیص یا تخصص(البته تخصص برای جمع دو دلیل نیست اما به همراه سه مورد دیگر توضیح میدهیم) آنها را باهم جمع میکنیم.

🔹پس وفق آنچه که آمد، حکومت و ورود و تخصیص و تخصص در مبحث “تعارض ظاهری” ادله و برای “جمع دو دلیل متعارض” بکار میروند/احمدرضا تحريري، رسانه حقوق
#تعارض_ادله


✅لینک عضویت در کانال تلگرام🔻
‏https://telegram.me/lawpress


◀️اینستاگرام🔻
‏www.instagram.com/lawpress_page