کتاب سوزی تازیان وحشی در ایران زمین ….. بخش اول

کتاب سوزی تازیان وحشی در ایران زمین...

بخش اول

بی شک از آسیب های معنوی حمله تازیان وحشی هرچه نوشته و گفته شود کم است ، پیرامون کشتار و چپاول ایرانیان در زمان حمله تازیان وحشی تاریخ نگاران معروف مانند ؛ ابن خلدون ، البلاذری ، مسعودی ، ابن هشام ، ابن حزم ، بلعمی ، ثعالبی ، شویس عدوی و… در کتاب های تاریخ نگاشته اند ، یکی از اثر گذارترین این آسیب ها به زبان و فرهنگ ایران زمین بود ، ایرانیان به سبب عظمت کشورشان کوله بار چندین قرن تسلط بر جهان را در برداشتند و تمدنی کهن را در خود جای داده بودند و بدین سبب علوم عقلی نزدشان بسیار بزرگ و دامنه اش گسترده بود ، ابن خلدون که دقیق ترین و بزرگ ترین جامعه شناس و مورخ عرب است درباره کتاب سوزی به دست تازیان وحشی چنین می گوید ؛
« وقتی سعد ابن ابی وقاص به مدائن دست یافت در آنجا کتاب های بسیار دید. نامه به عمر ابن خطاب نوشت و در باب این کتاب ها خواست ، عمر در پاسخ نوشت که آن همه را به آب افکن که اگر آنچه در این کتاب هاست سبب راهنمایی است خدا برای ما راهنمایی فرستاده است و اگر در آن کتاب ها جز مایه گمراهی نیست خداوند ما را از شر آن ها در امان داشته است ، از این سبب آن همه کتاب ها را در آب یا در اتش افکندند. ( دو قرن سکوت ص ۹۸ )
همچنین ابوریحان بیرونی در کتاب آثارالباقیه عن القرون الخالیه چنین می نویسد ؛
وقتی قتیبه ابن مسلم بار دوم به خوارزم رفت و آن را باز گشود هر کس را که خط خوارزمی می نوشت و از تاریخ و علوم و اخبار گذشته آگاهی داشت از دم تیغ بی دریغ گذراند و موبدان و هیربدان قوم را یکسره هلاک نمود و کتاب هاشان همه بسوزانید و تباه کرد .( صفحه ۳۵،۳۶،۴۸ )
دکتر زرینکوب در کتاب دو قرن سکوت با تحلیلی منطقی به بررسی کتاب سوزی تازیان وحشی می پردازد ؛
شک نیست که در هجوم تازیان وحشی ، بسیاری از کتاب ها و کتابخانه های ایران زمین دستخوش آسیب فنا گشته است ، این دعوی را از تاریخ ها می توان حجّت آورد و قرائن بسیار نیز از خارج آن را تأیید می کند ، با این همه بعضی از اهل تحقیق در این باب تردید دارند و این تردید چه لازم است ؟! برای تازی که هیچ سخن را قدر نمی دانست کتاب هایی که از آن مجوس بود و البته نزد وی دست کم مایه ضلال بود چه فایده داشت که به حفظ آن ها عنایت کند ؟ در آیین تازیان آن روزگار آشنایی به خط و کتابت بسیار نادر بود و پیداست که چنین قومی تا چه حد می توانست به کتاب و کتابخانه علاقه داشته باشد ، تمام قرائن و شواهد نشان می دهد که تازیان وحشی از کتاب هایی نظیر آنچه امروز از ادب پهلوی باقی مانده است فایده ای نمی برده در این صورت جای شک نیست که در آن گونه کتاب ها به دیده حرمت و تکریم نمی دیده است ، نام بسیاری از کتاب های عهد ساسانی در کتاب ها مانده است که نام و نشانی از آن ها باقی نیست ، پیداست که محیط تازیان وحشی برای وجود و بقای چنین کتاب ها مناسب نبوده است و سبب نابودی آن کتاب ها نیز همین است ، باری از همه قرائن پیداست که در حمله تازیان وحشی بسیاری از کتاب های ایرانیان ، از میان رفته است .( انتشارت امیرکبیر ص ۹۶،۹۷ )
مرتضی راوندی در کتاب تاریخ اجتماعی ایران می‌ نویسد ؛
یکی از آثار شوم و زیان‌ بخش حملهٔ تازیان وحشی به ایران ، از بین بردن آثار علمی و ادبی این مرز و بوم بود ، آن ها کلیهٔ کتب علمی و ادبی را به عنوان آثار و یادگارهای کفر و زندقه از میان بردند.
وی در دنباله می‌ افزاید ، سعد وقاص و دیگران حاصل صدها سال مطالعه و تحقیق ملل شرق نزدیک را به دست آب و آتش سپردند ، سپس این گفته جلال‌ الدین همایی را می‌ آورد که همان کاری را که قبل از تازیان وحشی ، اسکندر با کتابخانهٔ استخر و عمرو عاص به امر عمر با کتابخانهٔ اسکندریه و فرنگی‌ ها بعد از اشغال طرابلس شام با کتابخانهٔ ها کردند و هلاکو با دارالعلم بغداد کرد ، سعد بن ابی‌ وقاص با کتابخانهٔ های عظیم و بزرگ ایران زمین کرد .( جلد دوم ، صفحهٔ ۵۰ )

ادامه دارد...

هم میهن برای آگاهی هر چه بیشتر از تاریخ نیاکانمان به ما بپیوندید...


🌎 @history_1