بخش یکم.. کارواژه هایی از زبان «پارسی میانه» که امروزه در زبان «پارسی نو» بکار نمیروند:
بخش یکم
کارواژه هایی از زبان « پارسی میانه » که امروزه در زبان « پارسی نو » بکار نمیروند :
🔴 زبان پارسی صدها سال زیر ستم و فرهنگ زداییِ فرمانروایی های بیگانه بود ، و بسیاری از واژگان کاربردی خود را از دست داد که روند« پاکسازی زبانی و فرهنگی » مردمان ایران ، تاریخ گسترده و غمبار خود را دارد. ولی امروزه باید این واژگان دوباره زنده شوند و بکار گرفته شوند.
🔴 در زیر ۳۰۰ کارواژه (به عربی فعل) از زبان پارسی میانه (نیای زبان پارسی نو) که امروزه بکار نمیروند و بجایشان از کارواژه های چند بخشی بهره میبریم ، آمده اند. اینها نمونه کوچکی از هزاران واژه زیبای پارسی هستند که باید دوباره بکار گرفته شوند.
🔴 سرچشمه ها و بن مایه های سود برده شده برای کارواژه های زیر : فرهنگ هزوارش‌های دبیره پهلوی ، فریدون جنیدی / فرهنگ پارسی به پهلوی ، دکتر بهرام فره‌وشی / فرهنگ پهلوی ، نیل مکنزی / واژه‌نامه کوچک پارسی میانه ، فرهنگستان زبان پارسی / فرهنگ واژه‌های مانوی ، نیکولاس سیمز ویلیام / واژه‌نامه شایست نشایست ، محمود طاووسی / واژه‌نامه اندرز اوشنر دانا ، ابراهیم میرزای ناظر .
۱- مقاومت کردن = patūtan / پَتوتن
۲- دوست داشتن = dōšītan , vandītan / دُوشیتن ، وندیتن
۳- پیروی کردن = haxtan / هَختن
۴- اجرا کردن ، درست کردن = passāxtan / پسّاختن
۵- سوراخ کردن = sōftan / سُوفتن
۶- مجبور کردن = hangēnitan / هَنگئنیتن
۷- بنا کردن = dēzītan / دئیزیتن (همریشه با دژ و دیوار و پردیس)
۸- گاز گرفتن = gazītan / گَزیتن ( گزیدن )
۹- درک کردن = mārtan / مآرتن
۱۰- پیروز شدن ، غلبه کردن = vānitan / وانیتن
۱۱- با خبر ساختن = čāštan / چاشتن
۱۲- گمان کردن = gumānītan / گومانیتن
۱۳- بدست آوردن ، کسب کردن = windādan / ویندادن
۱۴- بیرون آمدن = frajastan / فرَجَستن
۱۵- بیرون آوردن = ōnitan / اُونیتن
۱۶- بیرون رفتن = zruftan / زروفتن
۱۷- بیرون کردن = ōgārtan / اُوگارتن
۱۸- اذیت کردن ، خسته کردن = raxtan / رَختن
۱۹- احاطه کردن = parvastan / پَروَستن
۲۰- شهادت دادن = gukāyītan / گوکاییتن
۲۱- گول خوردن = frēpīhītan / فریپیهیتن
۲۲- گول زدن = frēftan / فریفتن یا vidēftan / ویدیفتن
۲۳- تزیین کردن = pēsītan / پیسیتن
۲۴- احترام کردن = franāmitan / فرَنامیتن
۲۵- راهنمایی کردن = ānīhītan / آنیهیتن
۲۶- پرحرفی کردن = žūtan / ژاوتن
۲۷- کمک کردن = ayyārītan / اَیّاریتن ( یاریدن )
۲۸- کمک خواستن = friyātītan / فرییاتیتن
۲۹- بهم وصل کردن = apyōxtan / اَپی اُوختن
۳۰- همراهی کردن = apākēnītan / اَپاکینیتن
۳۱- احساس کردن ، لمس کردن = sōhistan / سُهیستن ( سهستن )
۳۲- اعطا کردن = baxšītan / بخشیتن ( بخشیدن )
۳۳- صحبت کردن ، گفتگو = hampursītan / همپورسیتن
۳۴- هضم کردن = guvārītan / گوواریتن ( گواردن )
۳۵- نواختن آلت موسیقی = pazdītan / پَزدیتن
۳۶- حرف زدن = vāčītan / واچیتن
۳۷- فکر کردن = andēšītan / اندیشیتن ( اندیشیدن )
۳۸- اقامت داشتن = māndan / ماندن
۳۹- دعا کردن = yazītan / یَزیتن
۴۰- هدایت کردن = nītan / نیتن
۴۱- تصور کردن = angārtan / اَنگارتن
۴۲- بلعیدن = ōpārtan / اُوپارتن ( اوباردن )
۴۳- وجود داشتن = astītan / اَستیتن
۴۴- باطل کردن ، مانع شدن = patērānītan / پَتیرانیتن
۴۵- اعتقاد داشتن = virravistan / ویررَویستن
۴۶- وجود آمدن = anbūsītan / اَنبوسیتن
۴۷- هجوم بردن = patrōtan / پَتْراُوتن
۴۸- اطلاع دادن = azdēnītan / اَزدینیتن
۴۹- اعلام کردن = nivistan / نیویستن
۵۰- تاسیس کردن = frakānītan / فرَکانیتن
۵۱- وصیت کردن = andarzēnitan / اَندرزینیتن
۵۲- ویران کردن = apasihistan / اَپَسیهیستن
۵۳- اختصاص دادن = xvēšēnītan / خویشینیتن
۵۴- وعده کردن = nikēžitan / نیکیژیتن
۵۵- وفا کردن = tūxtan / توختن
۵۶- تحقیر کردن = nikōhītan / نیکوهیتن ( نکوهیدن )
۵۷- اغفال کردن = druxtan / دروختن
۵۸- بازجویی کردن = vijustan / ویجستن
۵۹- بد راه رفتن ، لغزیدن = škarvītan / شکَرویتن
۶۰- بدی کردن ، دشنام دادن = bēštan / بیشتن
۶۱- آبیاری کردن = xvārēnītan / خوارینیتن
۶۲- باز شدن = viškaftan / ویشکَفتن ( شکفتن )
۶۳- باز کردن دهان = gāftan / گافتن
۶۴- باز گرداندن = vāštan / واشتن
۶۵- بازی کردن = vāzītan / وازیتن ( بازیدن )
۶۶- بازشناختن = uzvārtan / اوزوارتن
۶۷- آتش زدن = āsiftan / آسیفتن
۶۸- پاره کردن ، دریدن = kaftan / کَفتن
۶۹- نجات یافتن = buxtan / بوختن
۷۰- فهمیدن = hōšitan , mēnitan / هُوشیتن ، مِینیتن
۷۱- پایمال کردن = xvastan / خوَستن
پاسداشت زبان پارسی آرمان همه ی پارسی زبانان و ایرانیان است
❤️❤️❤️
" کانال تاریخ ایران و جهان "
👇👇👇👇
🌍 @Official_history