️درباره تورم فشار هزینه | بخش چهارم | ارتباط پول با تورم فشار هزینه (۱)

▪️درباره تورم فشار هزینه | بخش چهارم | ارتباط پول با تورم فشار هزینه (۱)

✍🏻 #حسین_درودیان

🔹 گفتیم ساخت صنعتی امروزین با مختصات مقیاس بزرگ، تولید کارخانه‌ای، هزینه ثابت بالا و انحصار چندقطبی موجب می‌شود بنگاهها در صورت بروز فشارهای هزینه، قیمت محصولات خود را برای حفظ حاشیۀ سود، افزایش دهند. قیمت محصول پیش از قرارگرفتن آن در معرض جاذبۀ تقاضا افزایش می‌یابد.

🔹 در اقتصاد امروز عمدۀ محصولات پیش از ورود به بازار، قیمت دارند. چنین نیست که مشابه بازار مالی یا اغلب معاملات در بخش کشاورزی، قیمت در بازار به شیوۀ حراج تعیین شود. ماهیت انحصار چندقطبی که خود برخاسته از مقیاس بالای تولید و هزینه‌های ثابت بالاست، امکان قیمت‌گذاری را برای بنگاه ایجاد می‌کند. بنگاهی که محصول خود را با قیمتی متناسب با هزینه تولید و حاشیۀ سود، راهی بازار کرده است، اگر با وضعیت نامساعد در طرف تقاضا و ضعف قدرت خرید پولی مواجه شود، دائماً قیمت خود را کاهش نمی‌دهد، بلکه واکنش او به محدودیت تقاضا، تعدیل مقداری و تغییر در سطح تولید خواهد بود. به این ترتیب است که نیروهای فشار هزینه علاوه بر تورم، به رکود منتهی شده و «تورم رکودی» (Stagflation) بوجود می‌آورد.
اما دربارۀ ارتباط عامل پول با تورم فشار هزینه باید به نکات زیر اشاره کرد:

🔹 مطابق توضیح بالا، در شرایط فشار هزینه و افزایش قیمت تمام‌شدۀ محصولات که موجب راهی‌شدن محصولاتی با قیمت بیشتر به بازار می‌شود، رشد نقدینگی تعیین‌کنندۀ ایجاد/عدم ایجاد درآمد کافی یا سطح فروش بنگاهها در قیمتهای وضع شده است؛ نه تعیین‌کنندۀ قیمت آن محصولات (به نحوی که مثلاً مهار نقدینگی باعث کاهش قیمت محصولات شود).

🔹 مطابق تفاسیری که قبلا از ارتباط پول-تولید ارائه کردیم، خود فرآیند تولید، ماهیتی پولی دارد. با افزایش هزینه‌های تولید، نیاز بنگاهها به پول به عنوان سرمایه در گردش افزایش پیدا می‌کند. این نیاز تاحدی بوسیلۀ سازوکار عرضۀ درونزای پول اجابت می‌شود. بنگاهها با بانکها تعاملاتی دوسویه و مبتنی بر قرارداد دارند و نیاز بیشتر آنها به پول برای به انجام‌رساندن تولید، با درجه‌ای از همسازی سیستم بانکی همراه می‌شود (البته همسازی بانکها در این فضای رکود و بدبینی، مشابه وضعیت تقاضای پول بیشتر برای سرمایه‌گذاری در دوره‌های رونق و خوش‌بینی نخواهد بود). دیویدسون، این افزایش درونزا در حجم پول ناشی از شوک فشار هزینه را «پول تورمی» (Inflationary Bills) می‌خواند؛ پولی که با هدف گردش مبادلات متورم‌شده (به لحاظ اسمی) خلق می‌شود. در نتیجه، محصولاتی که با قیمت بیشتر روانۀ بازار شده، تا حد و اندازه‌ای و البته باوقفه، معادل پولی خود را ایجاد می‌کنند. (توجه کنید افزایش رشد نقدینگی در اقتصاد ایران در سال ۹۸ و امسال، تا حدی نتیجۀ وقوع تورم فشار هزینه است)

🔹 بسیار مهم است که توجه کنیم کارکرد پول در این نوع تورم، نه «ایجاد» یا «بنیان‌گذاشتن» تورم، بلکه «امکان‌پذیرساختن مبادلاتی است که حالا ارزش پولی آنها بخاطر فشار هزینه‌ها بزرگتر شده است». این به کلی متمایز از تورم پولی-فشار تقاضا- است که موجب می‌شود پولِ بیشتر، در بازار حراج، بر سر قیمت محصول خراب شده و آن را افزایش دهد.

🔹 انکار پولی بودن تورم فشار هزینه به این معناست که عدم همراهی عامل پول با سطح بالاتر قیمت محصولات روانه‌شده به بازار، نه موجب افت قیمتها، که موجب افت تولید می‌شود. رد پولی‌بودن تورم فشار هزینه یعنی در وضعیت موصوف، مهار پول موجب مهار قیمتهایی نخواهد شد که در کارخانه افزایش یافته است. منشأ تورم، جایی پیش از ورود محصول به بازار و قرارگرفتن در معرض فشار تقاضای پولی است. اساساً در هنگام بروز این نوع تورم، مهار پول اگر شدنی هم باشد (که نیست) اقدامی مخرب به حساب می‌آید (توضیحی مفید پیرامون اینکه چرا اقدام دولت-بانک مرکزی در اتخاذ رویکرد "مهار پول" در مقطع پس از تورم رکودی ۹۲-۱۳۹۰، اقدامی بی‌فایده و مخرب بود).

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg