بسم اللهدانشیار دانشگاه برکلی هستم و حوزه ی تحقیقم واسطه گری مالی، سیاست پولی، اقتصاد کلان، اقتصادسیاسی و تامین مالی مسکن است. به مددش امیدوارم بتوانم در اینجا بلند بلند فکر کنم و بیش از پیش یاد بگیرم.
پازل توسعه‌ی ایران ۱۴۰۰: تهدید‌ها، فرصت‌ها و راهکارها. (قسمت دوم)
پازل توسعه‌ی ایران ۱۴۰۰: تهدید‌ها، فرصت‌ها و راهکارها
(قسمت دوم)
مقابله با این سه تهدید به غایت خطرناک و بهره‌مندی از این سه فرصت استثنایی نیازمند تغییرات بسیار مهمی است که از آن جمله می‌توان از سه راهکار اصلی نام برد:
1️⃣تغییر رویکرد حمایتی بر مبنای مداخلات قیمتی به نظام حمایتی بر مبنای پرداخت‌های مستقیم و چتر حمایتی واحد:
تغییر رویکرد حمایتی نه تنها سریعترین راه کاهش فقر و نابرابری در اقتصاد ایران است بلکه نقش کلیدی را در آزادسازی منابع انرژی لازم برای بازیابی نقش ایران در اقتصاد جهانی بازی می‌کند. همچنین این تغییر رویکرد شرط لازم اصلاح الگوی مصرف و کاهش سرعت تخریب منابع طبیعی ایران عزیز است. حذف کامل یارانه‌های پنهان و مداخلات قیمتی و جایگزینی آن با پرداخت‌های مستقیم می‌تواند در طی یک فرآیند تدریجی و چهارساله انجام شود. در حذف یارانه‌های پنهان اولویت با آن دسته از یارانه‌هایی است که کمترین تاثیر را در رفاه طبقه‌ی متوسط به پایین دارد. ایجاد بورس انرژی و آزادسازی صادرات حامل‌های انرژی توسط بخش خصوصی نیز بخش مهمی از فرآیند کشف قیمت حامل‌های انرژی با استفاده از مکانیسم بازار و تبدیل یارانه‌های وپنهان به پرداخت‌های مستقیم است.
2️⃣تغییر سیاست تجاری و گذار از سیاست تاریخ مصرف گذشته‌ی جایگزینی واردات به تعامل فعال با اقتصاد جهانی از طریق ایجاد روابط دو جانبه و چند جانبه‌ی پایدار اقتصادی و استفاده از دسترسی به بازارهای داخلی به عنوان ابزار مذاکره برای ورود تولیدکنندگان داخلی به بازارها و زنجیره تامین‌های جهانی:
اصلاح سیاست‌های تجاری و صنعتی کشور نه تنها باعث افزایش رقابت در اقتصاد ایران و ارتقا تکنولوژی صنعت ایران و در نتیجه بازیابی جایگاه ایران در اقتصاد جهانی می‌شود، بلکه از طریق کاهش هزینه‌ی تمام‌شده‌ی کالاها باعث کاهش پایدار فقر و نابرابری می‌شود. پیمان‌های تجاری منطقه‌ای و تغییر رویکرد به استراتژی توسعه‌ی صنعتی کشور همچنان می‌تواند به افزایش مزیت رقابتی مناطق مرزی کشور منجر بشود. اتفاقی که می‌تواند نقش کلیدی را در توسعه‌ی هر چه سریع‌تر محروم‌ترین مناطق ایران بازی کند. علاوه بر این اتخاذ سیاست‌های تجاری و توسعه‌ی صنعتی مناسب می‌تواند باعث جابجایی نیروی کار از بخش کشاورزی به بخش صنعت بشود. امری که شرط لازم برای کاهش فشار بر منابع آبی در حال نابودی کشور است.
3️⃣اصلاحات در سه‌گانه‌ی نظام بودجه‌ریزی، نظام مالی و سیاست پولی و در نتیجه کاهش پایدار تورم، نوسانات نرخ ارز و برقراری ثبات در اقتصاد کلان:
تجربه‌ی بیش از یکصد و پنجاه کشور دنیا به ما می‌آموزد که تنها راهکار ثبات اقتصاد کلان و کاهش پایدار تورم فهم صحیح از این سه‌گانه و انجام اصلاحات ساختاری بودجه، اصلاح نظام بانکی و بازار سرمایه و مدرن‌سازی سیاست‌پولی است. برقراری ثبات در اقتصاد کلان نه تنها موجب پیش‌بینی پذیری شرایط اقتصادی کشور و در نتیجه افزایش انگیزه برای سرمایه‌گذاری در بخش صنعت و کاهش انگیزه برای فعالیت‌های سوداگرانه می‌شود بلکه نقش کلیدی را در کاهش فقر و نابرابری و توسعه‌ی خدمات مالی به خانوارها و در نتیجه افزایش رفاه خانوارها ایفا می‌کند.
نکته‌ی پایانی آن‌که همانگونه که مشاهده می‌شود راهکارهای اصلی گذار از تهدیدهای موجود و بهره‌مندی از فرصت‌های طلایی پیش‌رو چیزی نیست جز اصلاح طرز فکر اقتصادی خودمان و استفاده از یک تیم اقتصادی هماهنگ و همدل که توان پیش‌برد اصلاحات در این سه حوزه را داشته باشند.
بی شک دهه‌ی پیش‌رو یکی از حساسی‌ترین برهه‌های تاریخی در سرزمین ایران است و این خود ما هستیم که می‌توانیم عامل رهایی از وضع موجود و توسعه‌ی شتابان و پایدار این خاک دلیران در سال‌های پیش‌رو باشیم.