در اقتصاد آمریکا چه خبر است؟ قیمت مسکن در سراسر آمریکا به طور دیوانه‌کننده‌ای بالا رفته است

در اقتصاد آمریکا چه خبر است؟ چه اتفاقی برای اقتصاد این کشور و به تبعیت از آن برای اقتصاد جهانی دارد می‌افتد؟ قیمت مسکن در سراسر آمریکا به طور دیوانه‌کننده‌ای بالا رفته است. این افزایش دیوانه‌وار تورم در قیاس با اقتصاد آمریکاست وگرنه برای مردم کشوری مثل ایران خاطره است. مردم در آمریکا و دیگر کشورها دارند به واسطه ارزهای دیجیتال و سرمایه‌گذاری‌های عجیب و غریب دیگر ثروتمند می‌شوند. میلیون‌ها نفر در آمریکا بیکارند. بیکاری نه به این معنا که کاری وجود ندارد اتفاقا کمبود‌ نیروی کار مطرح است و کسب و کار‌ها نمی‌توانند نیروهای کار مورد نظرشان را پیدا کنند. رستوران‌ها یکی پس از دیگری اعلام می‌کنند که افراد کافی برای کار در آشپزخانه ندارند و در حال حاضر مجبور به بستن کسب و کار خود هستند. کرونا شوک بزرگی به اقتصاد وارد کرده که به این راحتی قابل بازگشت نیست. افراد زیادی ممکن است روی کاغذ علاقمند و‌ جویای کار باشند، اما آن‌ها سریعا به سر کار برنخواهند گشت زیرا مزایای بیکاری برای آنها راحت‌تر از کار است. بنابراین برای بسیاری سودآور‌تر است که در خانه بمانند و از مزایای بیکاری استفاده کنند تا اینکه شغلی پیدا کنند و کار کنند. بازیابی اقتصاد در چنین شرایطی ساده نیست.

قیمت ماشین کارکرده، بلیت هواپیما، کرایه خودرو، هتل و... در آمریکا شدیدا بالا رفته است. قیمت ماشین‌های دست دوم در آمریکا ده درصد فقط در ماه گذشته افزایش پیدا کرده است! چرا؟ زیرا تامین‌کننده اصلی ماشین‌های دست دوم در آمریکا عمدتا شرکت‌های کرایه خودرو هستند که ماشین‌های کارکرده خودشان را بعد از مدتی در بازار عرضه می‌کنند. اما این شرکت‌ها و‌ موسسات کرایه خودرو با همه‌گیری کرونا دیگر چندان خودرویی نخریده‌اند که بخواهند خودروهای کارکرده خودشان را در بازار عرضه کنند. از طرفی با توجه به همه‌گیری کرونا مردم ترجیح می‌دهند به جای استفاده از وسائل نقلیه عمومی یک خودروی کارکرده شخصی داشته باشند. بنابراین کاهش عرضه و افزایش تقاضا سبب افزایش شدید قیمت شده است. این یک مثال عالی است برای اینکه بدانیم وضعیت اقتصاد در حال حاضر چقدر پیچیده است. همین اتفاق در ارتباط با اقلام مصرفی و خواربار هم پیش آمده است.

نقطه خاصی در اقتصاد وجود دارد که ما ایرانی‌ها به آن عادت کرده‌ایم اما برای اقتصاد آمریکا جدید است و آن این است که هر زمان که به خواربارفروشی می‌روید، مشاهده می‌کنید که قیمت‌ها بالاتر رفته‌اند. اگر هر زمانی که بیرون می‌روید و پول خرج می‌کنید، قیمت‌ها بالاتر رفته باشند، پیش مدیر شرکت خودتان می‌روید و به او می‌گویید که باید حقوق بیشتری به من بدهید. علت این درخواست این است که شما می‌بینید که چه اتفاقی برای قیمت‌ها می‌افتد. شما دیگر قادر نخواهید بود که چیزی بخرید. شرکت یا کارفرمای شما هم مجبور خواهد بود که قیمت‌ها را بالا ببرد تا بتواند افزایش حقوق شما را جبران کند و این چرخه ادامه پیدا می‌کند. یا مثلا اگر شما صاحب یک رستوران هستید و می‌بینید که قیمت گوشت و سیب زمینی افزایش پیدا می‌کند، شما هم مجبور خواهید بود که قیمت‌ها را بالا ببرید. و این اقتصاد را وارد مرحله‌ای می‌کند که مردم انتظار خواهند داشت که تورم دائما بالاتر برود و ناگهان ما در جهانی زندگی خواهیم کرد که انتظارات ما از افزایش قیمت‌ها تبدیل به واقعیت می‌شود و این یک حلقه بی‌پایان است که خروج از آن ساده نیست.

در شرایط عادی (پیش از کرونا) در چنین بحران‌هایی بانک‌های مرکزی به این نتیجه می‌رسند که باید کنترل را در دست بگیرند، قبل از آنکه امور از کنترل خارج شوند. بنابراین آنها معمولا نرخ سود را بالا می‌برند تا اقتصاد را کند کنند. به عبارتی مجبور می‌شوند که عمدا اقتصاد را تضعیف کنند تا از بالا رفتن قیمت‌ها جلوگیری شود. یعنی برای مثال بانک مرکزی آمریکا تا پیش از کرونا می‌توانست یک رکود را عمدا ایجاد کند و از این طریق به مقابله با تهدید تورم برود. این چیزی است که در دهه ۱۹۷۰ و اوایل دهه ۱۹۸۰ اتفاق افتاد. آمریکا در دهه ۶۰ و ۷۰ به دلایل مختلفی شاهد بالا رفتن تورم بود و تنها راه برای مقابله با آن مداخله بانک مرکزی و بالا بردن نرخ سود بود. البته در نتیجه این امر، بازار مسکن با فروپاشی مواجه شد. نهایتا بازار اشتغال نیز فرو پاشید و یک رکود واقعا مرگبار ایجاد شد. آنها موفق شدند و تورم را کنترل کردند، اما این برای آمریکا در آن‌ سال‌ها بهایی گزاف به همراه داشت.

اما نکته اصلی اینجاست در شرایط بحرانی فعلی که به سبب همه‌گیری کرونا اقتصاد ضعیف است و کشش و آمادگی لازم را ندارد، ریسک این که با اجرای چنین روش‌هایی برای مهار تورم اساسا کل سیستم در هم شکسته شود وجود دارد. حتی در شرایط فعلی تصمیم‌گیری درباره تمدید کردن یا عدم تمدید پرداخت مزایای بی‌کاری به مردم آمریکا بسیار دشوار و حساس است.

ادامه دارد...

@cryptobyalireza