گفتگو با رئیس بنیاد علم و سیاست: «ایران به قرارداد وفادار خواهد ماند»

گفتگو با رئیس بنیاد علم و سیاست: "ایران به قرارداد وفادار خواهد ماند"
فُولکِر پِرتِس رئیس بنیاد علم و سیاست می گوید برای رئیس جمهور ایران روحانی اکنون مهم است نشان دهد کشورش قابل اعتماد است. به تعبیر پِرتِس امکان امضایِ یک قراردادِ جدید هست.

فُولکِر پِرتِس رئیسِ بنیادِ علم و سیاست، یکی از مهمترین مؤسسه های پژوهشی آلمان درسیاست خارجی وامنیتی است. بنیاد به مجلس و دولت آلمان مشاوره می دهد.

تسایت آنلاین: آیا وضعیتِ اصولاً بی ثبات در خاورمیانه و نزدیک اکنون با تصمیم رئیس جمهور آمریکا دونالد ترامپ برای خروج از قرارداد اتمی با ایران خطرناک تر می شود؟
فُولکِر پِرتِس: قطعاً اینگونه است. درمنطقه تشنجات دیگری وجود خواهد داشت که به بی ثباتی هایی منجر می شوند. ما به ویژه شاهدیم که تشنجات بین ایران واسرائیل این روزها به یک نقطۀ اوج رسیده است.
تسایت آنلاین: ایران به تصمیم ترامپ چگونه واکنش نشان خواهد داد؟
پِرتِس: از نظر سیاسی احتمالاً هیچ واکنشی، زیرا دولت ایران امید دارد که اروپایی ها و روس ها و چینی ها قرارداد اتمی را حفظ کنند. البته سوای دولت و رئیس جمهور روحانی، نقش آفرینانی هم درایران هستند – به ویژه منظورم سپاه پاسداران است – که از این موضوع استفاده خواهند کرد تا نشان دهند توان بالقوه بالایی برای اخلال دارند.
تسایت آنلاین: آیا ایرانی ها برنامۀ اتمی را ازسرخواهند گرفت؟ آیا می خواهند دوباره اورانیوم غنی سازی کنند؟
پِرتِس: فکر می کنم ایرانی ها ابتدا می خواهند نشان دهند که به مُرِّ قرارداد اتمی پایبندند همانگونه که درسه سال گذشته بوده اند. ایرانی ها در این سه سال هشت گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی را دریافت کرده اند که پایبندی آنها را به قرارداد تأیید می کند. به ویژه برای رئیس جمهور روحانی مهم است که نشان دهد که نه آنها بلکه آمریکایی بودند که قرارداد را زیرپا گذاشتند. از اینرو مادام که اروپایی ها می کوشند قرارداد را حفظ کنند، ایران نیز نخواهد خواست به آنها دلیل بدهد که بگویند: دیگرفایده ندارد، ایرانی ها هم دیگر نمی خواهند. تهران نشان خواهد داد به قرارداد وفاداراست.
تسایت آنلاین: آیا اروپایی ها می باید به مذاکرۀ مجدد با ایران دربارۀ قرارداد اصرار کنند؟
پِرتِس: نه، چون اروپایی ها هم گفته اند می خواهند قرارداد را حفظ کنند و ایرانی ها معتقدند مذاکرۀ مجدد وجود ندارد. اما آنچه رئیس جمهور فرانسه بدان اشارت داشته قابل تصور است: مذاکره دربارۀ یک قرارداد الحاقی مفصل تر، قراردادی که مدت اعتبارش طولانی تر و از نظرمحتوایی، گسترۀ بیشتری داشته باشد. یعنی اینکه علاوه بر موضوع اتمی، مسائل سیاست منطقه ای ایران را هم لحاظ کند، بحث درمورد موشک های بالستیک، مناسبات با بازیگران غیردولتی و جزاینها.
تسایت آنلاین: چرا اروپایی آن موقع عمیق ترنشدند؟
پِرتِس: دربرهه ای که این کارصورت می گرفت نمی شد راحت به ایرانی ها گفت چه بکنند و چه نکنند. بحثی هم درمورد منافع ایران درمنطقه است و اروپایی ها درسال های گذشته همواره اجتناب کرده اند وارد این موضوع بشوند.
آنچه قرارداد الحاقی را محتمل می کند این است که چنین چیزی برای ایرانی ها بدون از دست دادن وجهه تصورپذیر است و اروپایی ها می توانند از این راه، موضوع هایی را که برایشان مهم است، مانند موشک های بالستیک ایران، مطرح کنند. روس ها و چینی ها هم می توانند همراه باشند، و همۀ اینها بدون اینکه حتی دستی به قرارداد اتمی کنونی بزنند. درنهایت ممکن است دولتی هم در آمریکا در مذاکراتی دراین جهت شرکت کند، نیز چون ما نمی دانیم آیا در دوسال و نیم دیگر یک رئیس جمهور دیگر برآمریکا سرِکاراست یا نه. چنین مذاکراتی طول می کشد – قرارداد اتمی 13 سال زمان نیاز داشت و افزون براین هنوز نیز ادامه دارد.
تسایت آنلاین: یک موضوع مهم در قرارداد الحاقی، موشک های بالستیک ایران خواهد بود. ترامپ در مخالفتش با قرارداد فعلی استدلال می کند موشک های بالستیک لحاظ نشده و اینکه ایران امکانات مالی را که با برداشته شدن تحریم ها به دست آورده برای ساخت موشک ها و فعالیت هایش در سوریه به کار می زند.
پِرتِس: این درست است که ایرانی ها با قرارداد فعلی به پول دست یافته اند زیرا دارایی های متوقف شدۀ آنها در آمریکا آزاد شد و چون آسان ترشده که نفت خود را به بازارهای جهانی بفروشند. درعین حال فکر می کنم نتیجه گیری دراستدلال ترامپ درست نیست: آنگونه که ما حکومت ایران را می شناسیم ساخت موشک ها ودیگر سلاح هایی که از دید ایران ماهیت دفاعی دارند با تحریم و پول کمتر نیزدر اولویت است. ایرانی ها قبل از قرارداد نیز موشک ساخته اند و بعد هم راحت ادامه دادند همانگونه که سپاه پاسدران مدت هاست برای حمایت از اسد در سوریه حضوردارد.
تسایت آنلاین: به نظر شما اکنون سعودی ها – به ویژه به آمریکایی ها – مراجعه می کنند که به سلاح اتمی دست یابند؟
پِرتِس: چنین کاری احتمالاً گُل به خودی خواهد بود.