چگونه بلاک‌چین (Blockchain) به کمک دموکراسی و عبور از فیلترینگ می‌آید؟. سهند بهنام (نوامبر ۲۰۱۹)

چگونه بلاک‌چین (Blockchain) به کمک دموکراسی و عبور از فیلترینگ می‌آید؟
سهند بهنام (نوامبر ۲۰۱۹)

* اگر به کامپیوتر و فناوری علاقه ندارید، این متن کمی حوصله‌تان را سر میبرد.

تاریخ معاصر نشان داده همواره حکومتهای خودرای، از کنترل و فیلترینگ اینترنت به عنوان ابزاری برای سرکوب مخالفان استفاده میکنند. بطور مثال از ۲ روز گذشته ارتباط بیش از ۸۰ میلیون ایرانی بطور کامل با دنیای خارج قطع شده است. آنهم به بهانه کنترل معترضین به گرانی قیمت بنزین. در این مقاله من قصد ندارم به نقد این شرایط و مقاسیه برخورد خشن حکومت خود با معترضین، با اتفاقاتی مشابه آن در کشورهای دموکراتیک نظیر آنچه در فرانسه و اسپانیا رخ داد بپردازم. بلکه قصد دارم با معرفی ساده و قابل فهم فناوری بلاک‌چین، به آینده شبکه های اجتماعی و پیام رسانهای بدون سروری بپردازم که از چنین محدودیتهایی جلوگیری میکنند.
پیشفرض من برای نوشتن این مقاله، معرفی بسیار ساده و قابل فهم این فناوری‌ به شماست:

بخش اول، پیام رسانها چگونه کار میکنند؟

میشود گفت فرآیند ارسال پیام در پیام‌رسانهای امروزی کاملا مشابه روشهای قدیمی ارسال نامه توسط پست است. بیاییم ارسال پیام با نرم‌افزار تلگرام را با ارسال نامه توسط پست از یک روستای کوچک مثال بزنیم.

در این روش برای اینکه شما نامه‌ای به همسایه خود در درب کناری و یک نامه به دوست خود در روستایی در آلمان ارسال کنید. ابتدا باید نامه‌ها (شامل متن، عکس و ...) را درون پاکتهای مجزا گذاشته، آدرس خود و آدرس گیرنده را بر روی هر پاکت بنویسید. سپس برای محافظت از اطلاعات درون پاکتها، درب آنهارا چسبانده و درون نزدیکترین صندوق پستی بی‌اندازید. برای اطلاع شما باید بگویم هر روز در چند نوبت مامور پست با دوچرخه به صندوق‌ها سر زده، نامه ها را جمع و با خود به اداره پست روستا میبرد. سپس ماشین اداره پست روستا، نامه ها را به اداره پست شهر برده و از آنجا تمام نامه‌ها توسط هواپیمایی کوچک به اداره پست کشور در پایتخت منتقل میشوند. عملا در آنجاست که نامه‌ها بررسی شده و نامه‌‌های مربوط به خارج از کشور، به هواپیماهای بزرگ منتقل شده و نامه‌های مرتبط به شهرهای دیگر در داخل کشور، دوباره به فرودگاه ارسال میشوند. در مورد نامه ما، یکی از آنها دوباره تمام مسیر رفت خود را برمیگردد و توسط پستچی به خانه همسایه کناری ما تحویل داده میشود‌ و دومی به آلمان ارسال شده تا در مرکز پست آلمان همین مراحل را طی کند. نکته قابل توجه این است که در هر دو نامه قبل از خروج از اداره پست ایران، یک گزارش به اداره پست جهانی ارسال شده و آنجاست که اجازه خروج نامه و هماهنگی های لازم جهت ارسال انجام میشود (فرض میکنیم).
شاید با خود بگویید برای ارسال نامه‌ای به خانه کناری ارسال آن تا مرکز پست کشوری کار احمقانه‌ای است، اما در جواب باید بگویم احمقانه‌تر، این است که چون در ایران اداره پست مرکزی فرضی خود را نداریم، نامه‌های ما تا اداره پست جهانی میرود و دوباره برمیگردد. اتفاقی که در تلگرام برای هر پیام ارسالی شما به نفر کنار دستی‌تان می‌افتد. با این تفاوت که اسامی و شخصیتها کمی فرق میکنند.
در یک ارتباط تلگرامی، نامه را Message، پاکت پستی را Packet, آدرس فرستنده را Sender ID، آدرس گیرنده را Receiver ID, چسباندن درب پاکت را Encryption یا رمزنگاری و صندوق پستی را Telegram App می‌نامیم. همچنین نقش پستچی دوچرخه سوار را ترکیبی از ارتباط Wifi داخل خانه‌تان به همراه خط ADSL یا ارتباط 3G یا 4G موبایلتان ایفا میکنند. اداره پست روستا همان سرویس دهنده اینترنت شما (ISP) و ماشین پست، همان شبکه زیرساخت مخابرات کشوریست. در این صورت میتوان گفت نقش اداره پست مرکزی را سرورهای منطقه‌ای تلگرام بازی میکنند و اداره پست جهانی همان سرور مرکزی تلگرام است.

کمی احمقانه است، نه؟ اما خبر بد این است که این روش درحال حاضر توسط تمام مسنجرهای موجود استفاده میشود.
و برای ارسال یک پیام ساده از اتاق خواب تا آشپزخانه، اگر سرور منطقه ای در کشورتان موجود نباشد، پیام شما از میان چندین کشور، کابلهای فیبر نوری در زیر اقیانوسها و چندین ماهواره در فاصله چند هزار کیلومتری از سطح زمین عبور میکند. و شاید اگر سرور منطقه ای وجود داشت این پیام حداقل تا پایتخت کشورتان میرفت و برمیگشت. اما باز هم روشی احمقانه برای ارسال پیام بین دو نفر در فاصله‌ای نزدیک است.
نا‌امید کننده است، نه؟ ولی واقعیت دارد! خبر بدتر اینکه اگر ارتباط اینترنت یک کشور با خارج، مثل شرایط روزهای اخیر، قطع شود. پیام شما هم از اتاق خواب به آشپزخانه نمیرسد!
@dotDE