✅ رفاه!.. روند مجددا افزایشی به نظر می‌رسد

✅ رفاه !

اگر با تعیین سال ۱۳۹۰ به عنوان سال پایه از هزینه‌های رفاهی تورم‌زدایی کنیم، آنگاه تصویر واقعی‌تری از وضعیت روند افزایش یا کاهش رفاه در کشور به دست خواهیم آورد.

سرانه بودجه رفاهی هر فرد ایرانی در سال ۱۳۸۷، به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۰، نزدیک به ۲۲۳ هزار تومان بوده است.

این عدد در سال ۱۳۹۵ به بیش از ۳۱۴ هزار تومان رسیده است. روند مجددا افزایشی به نظر می‌رسد. با این‌حال نگاهی دقیق‌تر به ما نشان می‌دهد که بودجه سرانه در سال ۱۳۸۹ متاثر از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها به بیش از ۳۴۰ هزارتومان (به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۰) رسیده است و پس از آن در بیشتر سال‌ها روندی کاهشی داشته است. به عبارت دیگر بودجه سرانه رفاهی در ایران در سال ۱۳۹۵بیشتر از سال ۱۳۸۷ اما کمتر از سال ۱۳۸۹ است.

این امر را می‌توان با مقایسه روند رشد بودجه رفاهی به قیمت جاری با تورم سالانه و روند رشد بودجه رفاهی سرانه را با رشد اقتصادی سالانه مورد بررسی قرار داد. بررسیها نشان می دهد نرخ رشد بودجه رفاهی تنها یک سال بیش از نرخ تورم بوده است. نرخ رشد بودجه رفاهی سرانه به قیمت ثابت نیز به مانند نرخ رشد اقتصادی در سال‌هایی نه تنها رشد مثبت نداشته که رشد منفی را تجربه کرده است.


◀️ طرح هدفمندی‌ یارانه‌ها و بودجه رفاهی

شاید افزایش بودجه سرانه در سال ۱۳۸۹ این تلقی را به ذهن بیاورد که اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها سبب افزایش بودجه سرانه رفاهی شده است. با این‌حال بخشی از طرح هدفمندی که می‌توانسته است به افزایش بودجه رفاهی منجر شود عملا هیچ‌گاه به اجرا درنیامده است.

بر اساس آنچه در ماده هفت قانون هدفمندی یارانه‌ها ذکر شده است، دولت باید در هرسال حداکثر ۵۰ درصد درآمد ناشی از اجرای طرح را صرف دو مورد می‌کرد:

الف: پرداخت نقدی به خانوارها

ب: اجرای نظام جامع تامین اجتماعی و گسترش رفاه اجتماعی

اما بررسی گزارش‌های تفریغ بودجه در سال‌های گذشته نشان می‌دهد که دولت اولا همواره بیش از ۵۰ درصد درآمد ناشی از اجرای طرح را به اجرای این ماده اختصاص داده است و ثانیا سهم رفاه اجتماعی از این پرداخت‌ها همواره صفر یا بسیار اندک بوده است.

🔴 جمع‌بندی

هزینه‌های رفاهی تخصیصی دولت ایران اگرچه در طول زمان سهم بیشتری از بودجه عمومی را به خود اختصاص داده است اما این افزایش تحت تاثیر تورم فزاینده و رشد اقتصادی پایین یا منفی در سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۵، خود را در افزایش مستمر بودجه سرانه نشان نداده است. بودجه رفاهی سرانه ایران از سال ۱۳۸۹ در حال کاهش بوده است و با لحاظ رشد مثبت در سال ۱۳۹۵ نیز هنوز کمتر از سال ۱۳۸۹ است.

شاید بتوان گفت طرح هدفمندی یارانه‌ها اگرچه به هدف افزایش رفاه خانوارهای ایرانی به اجرا درآمد اما با عدم رعایت مفاد قانونی آن و دامن زدن به تلاطمات اقتصادی در سال‌های بعد، عملا در رسیدن به این هدف موفق نبود.
به مجمع فعالان اقتصادی بپیوندید
telegram.me/esfahaneconomy