✅ سرمایه زایی یا سرمایه خواری. ✍️ دکتر علی سعدوندی

✅ سرمایه زایی یا سرمایه خواری
✍️ دکتر علی سعدوندی

چه بسا نزاعهای بی حاصلی که بر سر معانی متفاوت از یک مشترک لفظی ایجاد شده است. و چه تباهی ها که از این نزاعها پدید نیامده است. در اقتصاد هم مانند هر عرصه دیگری مشترک لفظی ممکن است مشکل زا شود.

کشوری را در نظر بگیرید که نظام اقتصادی حاکم، پشتیبان نوآوری و خلاقیت است. ایجاد ارزش را ارج می نهد و کارآفرینان را برعرش می نشاند. در چنین مدینه فاضله ای حقوق مالکیت محترم است چون نفع شخصی در امتداد نفع اجتماع قرار دارد. ثروت بیشتر معادل خدمت بیشتر به همگان است. هر نوع اجحاف به سایر انسانها محکوم است و مبادلات از موضع برابر و با آزادی کامل صورت می گیرد. انتفاع از ثروت ملی ممکن نیست مگر آنکه ارزش افزوده داشته و حق عموم پرداخت شود. تعرض به محیط زیست از برزگترین خبط هاست. در این کشور "نظام سرمایه زایی" حاکم است.

کشور دیگری را در نظر بگیرد که آشوب حکمفرماست. تک تک افراد جامعه به دنبال تصاحب ثروت بدون تلاش و کوشش اند. تعدی به حقوق غیر شایع است. در حالی که نوآوران در نظر عامه خوار و حقیر انگاشته می شوند، کپی سازان و دغل بازان و زرنگان بر صدر می نشینند. ثروت نماد چپاول، دست اندازی به مال و جان دیگران و یا تخریب محیط زیست است. طبیعی است که منشاء ثروت جور و ستم بوده و از اعتبار در میان عامه برخوردار نیست. در چنین جامعه ای سخن از حقوق مالکیت مضحک به نظر می رسد. بیایید نظام این کشور دوم را "سرمایه خواری" بنامیم.

پس در کشور نخست سرمایه ممدوح است و در کشور دوم مذموم. لفظ سرمایه در این دو کشور مشترک لفظی است در حالیکه مفهوم آن کاملا متضاد است. مالکیت فردی و انباشت سرمایه در کشور اول ترغیب می شود و در کشور دوم تحذیر. سرمایه داری لفظ مشترکی است که در سرزمین نخست به سرمایه زایی اطلاق می شود و در سرزمین دیگر سرمایه خواری از آن فهمیده می شود.

پسوند "ایسم" در زبان انگلوساکسونی به معنای "اصالت" است. در ترجمه واژه کاپیتالسم مترجمان محترم به بیراهه رفته اند و از "اصالت سرمایه" به "اصالت داشتن سرمایه" رسیده پس "سرمایه داری" را معادل کاپیتالیسم گرفته اند. در حقیقت کاپیتالیسم به مفهوم "اصالت تشکیل سرمایه" یا "اصالت زایش سرمایه" است. پس به باور اینجانب "سرمایه زایی" واژه مناسبی برای کاپیتالیسم است.

و اما واژه سرمایه داری که در کشور ما به آزادی تعدی به حقوق دیگران و تخریب محیط زیست و انباشت ثروت از هر روش مشروع و نامشروع اطلاق شده در واقع "سرمایه خواری" است و شاید بتوان آن را جایگزین مناسبی برای واژه رانت خواری یا Rent-seeking دانست.

در کشوری که در طول نیم قرن گذشته حتی یک روز "سرمایه زایی" را نچشیده و از موهبات آن برخوردار نبوده بديهى است که خلط معنا رخ دهد. به امید ریشه کنی سرمایه خواری و اعتلای سرمایه زایی.
به مجمع فعالان اقتصادی بپیوندید
telegram.me/esfahaneconomy