✅پیشگیری؛ استحکام سه مسیر نفوذ بحران

✅پیشگیری؛ استحکام سه مسیر نفوذ بحران

بر مبنای گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، عمدتا سه بخش «بودجه دولت»، «پولی و بانکی» و «ارزی» اقتصاد، مورد هدف شوک‌های بخش خارجی قرار می‌گیرند و با ورود شوک به این سه بخش زمینه ورود اقتصاد به ورطه بحران فراهم می‌شود. شوک‌های خارجی عمدتا زمانی از مسیر بودجه دولت وارد اقتصاد می‌شوند که بخش زیادی از درآمد دولت متکی به یک عامل(مثلا فروش نفت) باشد. در این حالت تغییرات درآمد نفت، درآمد‌های دولت را تحت‌الشعاع نوسانات خود قرار می‌دهد و اقتصاد را بر موج‌های پیاپی حاصل از نوسانات قیمتی و مقداری فروش نفت سوار می‌کند.نکته قابل توجه این است که کسری بودجه حاصله در این حالت منجر به دامن زدن بانک مرکزی به چاپ پول و در پی آن بروز تورم می‌شود.

بنابراین شوک‌هایی که بخش بودجه دولت را مورد هدف قرار می‌دهند معمولا هم بحران مالی و هم بحران تورمی را در پی خواهند داشت. بحران مالی از طریق افزایش نرخ بهره حقیقی و بحران تورمی از طریق اختلال در قیمت‌های نسبی و ایجاد فضای نامطمئن برای سرمایه‌گذاری، بخش حقیقی اقتصاد خصوصا تولید داخلی را مختل می‌کند. شوک‌های خارجی اغلب زمانی مسیر بخش پولی و بانکی را برای نفوذ به اقتصاد انتخاب می‌کنند که ارزش دارایی‌های موسسات مالی به حد قابل توجهی تابع نرخ‌های بهره بین‌المللی یا رابطه مبادله(تجارت خارجی) باشد. در این حالت با تغییر نرخ بهره یا نوسانات تراز تجاری، ارزش دارایی‌های سیستم بانکی تحت تاثیر نوسانات شدید قرار می‌گیرند و اعتبارات سیستم بانکی برای متقاضیان کاهش می‌یابند. در پی این بحران، سرمایه‌گذاری کاهش و تولید داخلی نیز کاهش می‌یابد. در حالت سوم، یعنی زمانی که نرخ ارز نه در بازار آزاد و از طریق مکانیزم عرضه و تقاضای بازار، بلکه میخکوب شده تعیین شود، شوک‌های خارجی بهترین مسیر را برای ورود به اقتصاد یافته‌اند.در این حالت معمولا واردات کالاهای اساسی تابعی از ذخایر ارزی است و هر عاملی مانند تحریم یا کاهش قیمت نفت که ذخایر ارزی کشور را تحت تاثیر قرار دهد، ارزش پول ملی و در پی آن بخش حقیقی اقتصاد را مختل می‌کند. برای کاهش آسیب‌پذیری در مقابل شوک‌های بیرونی، ابتدا باید اصلاح نهاد‌ها و نظام‌های هر سه حوزه بودجه‌ای، پولی و بانکی و ارزی صورت گیرد. سپس باید اقدامات مدیریتی منعطف‌کننده سیستم قبل از شوک‌ها، مانند ایجاد انعطاف مالی برای دولت و رسیدن به سیستم مالی مستحکم و مطمئن عملی شوند.
به مجمع فعالان اقتصادی بپیوندید
telegram.me/esfahaneconomy