‍ اولین رئیس‌جمهور: بازخوانی در چهل سالگی. (محمد فاضلی – عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی)

‍ اولین رئیس‌جمهور: بازخوانی در چهل سالگی. (محمد فاضلی – عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی)

‍ اولین رئیس‌جمهور: بازخوانی در چهل سالگی
(محمد فاضلی – عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی)
✅ انقلاب در بهمن 1397 چهل ساله می‌شود. آدمیان در چهل سالگی خود را بازخوانی می‌کنند، به گذشته می‌نگرند، درس می‌گیرند، و درس‌های‌شان را برای حرکت به سوی آینده به‌کار می‌بندند.
✅ انقلاب که رو به چهل سالگی می‌رود، آدم‌ها انگیزه پیدا می‌کنند تا درباره‌اش بخوانند و به گذشته‌اش بنگرند، و در این مسیر آگاه شدن بر اندیشه‌هایی که آغازین روزهای انقلاب را رقم زده‌اند، جالب، تأمل‌برانگیز و درس‌آموز است. برخی شاید آن‌چه را امروز شاهدش هستیم در رگ و ریشه اندیشه‌های آن روز جست‌وجو کنند.
✅ کتاب «اولین رئیس‌جمهور» حاصل پنج گفت‌وگو با جلال‌الدین فارسی، ابوالحسن بنی‌صدر، حسن حبیبی، آیت‌ا... سیدمحمد بهشتی، و عزت‌الله سحابی است. سه نفر اول کاندیدای ریاست جمهوری نیز بوده‌اند. مصاحبه‌ها توسط جمعی از دانشجویان در دبیرخانه شورای انقلاب، به مدیریت محمدجواد مظفر در دی‌ماه 1358 انجام شده‌اند. مصاحبه‌ها در فضای پیش از اولین انتخابات ریاست جمهوری بعد از انقلاب انجام شده و شناخت مناسبی از حال و هوای آن روزها ارائه می‌دهد.
✅ کتاب ارزش تاریخی دارد و حجم اندکش (حدود 220 صفحه) اجازه می‌دهد تا به سرعت آن‌را بخوانید. مصاحبه‌کنندگان که تعدادشان زیاد است سؤالات مختلفی از مصاحبه‌شوندگان می‌پرسند که از خلال آن‌ها می‌شود اندیشه حاکم بر فضای دانشجوی انقلابی آن روز را هم دریافت و در مواردی مقایسه ایده‌های آن روز با امروزشان جالب توجه است. مصاحبه‌کنندگان اما فراتر از سؤالات‌شان، تحلیلی به مصاحبه‌ها نیفزوده‌اند و کتاب صرفاً بازتاب گفت‌وگوهای افراد در خلال مصاحبه‌هاست. من صرفاً چند جمله گزیده از مصاحبه‌ها را ذکر می‌کنم. کتاب برای علاقمندان به شناخت انقلاب ایران و دنیای امروز ما در آستانه چهل‌ سالگی انقلاب، ارزشمند است. کتاب را انتشارات کویر منتشر کرده و قیمت آن 11000 تومان است.
✅ جلال‌الدین فارسی: «من گفتم باید انترناسیونال اسلامی تشکیل بشود. من گفتم باید وزارت امت تشکیل بشود (ص. 26). ... در جایی که به متخصص احتیاج داریم هیچ چیزی را بر تخصص ترجیح نمی‌دهیم (ص. 35). ... یک رأی مخالف دادم به آن ماده‌ای که می‌گوید رئیس‌جمهور باید مؤمن به مذهب رسمی کشور باشد و از رجال سیاسی باشد. من از اول معتقد بودم که نه باید اسم زن و مرد بیاید، و نه اسم شیعه و سنی. (ص. 40)»
✅ ابوالحسن بنی‌‌صدر: «اسلام با یک برداشت از جامعه می‌خواند و با برداشت دیگری نمی‌خواند. با این برداشت می‌سازد که هر جامعه‌ای باید مبتنی بر انترناسیونالیسم اسلامی و حکومت جهانی اسلامی باشد. (ص. 48) ... من عقیده و باور دارم که ما می‌توانیم جهان را فتح کنیم؛ برای این‌که اندیشه ما قوی است، واقعی است، با واقعیت می‌خواند. (ص. 59) ... بازرگانی خارجی باید در کنترل کامل دولت باشد. (ص. 72) ... اگر قرار باشد که من خودم بگویم کیستم، من خود را این‌طور به شما معرفی می‌کنم: بزرگ‌ترین اندیشه زمان معاصرم. (ص. 77)»
✅ آیت‌الله بهشتی: «... ما معتقد هستیم که به هر حال مسأله شیعه و مختصات آن برای نظام جمهوری اسلامی در جای خود. ولی ما معتقد هستیم که یک مجموعه جهانی اسلامی باید به وجود بیاید و برای تحقق این، یک وزارت امت – وزارتی که روابط خارجی یا روابط ویژه ما را با جامعه‌های اسلامی تنظیم بکند، تا خارج از پروتکل‌های وزارت امور خارجه و حقوق بین‌الملل ... با یک سلسله روابط سازنده وحدت اسلامی را بتوانیم به‌وجود آوریم. (ص. 127)»
✅ حسن حبیبی: «انقلاب ما یک انقلاب معنوی و فرهنگی بوده است، اما تا صبح قیامت دائماً فرهنگ و معنویت به خورد مردم دادن دردی از آن‌ها درمان نمی‌کند. ... مردم خواهند گفت این اسلامی که خدایش این قدر عادل است، و طرف قسط را گرفته و می‌گوید مستضعفان وارثان زمین می‌شوند، حالا این را در عمل نشان دهید. (ص. 155) ... وزارت علوم را اگر من قدرت داشتم همین الان منحل می‌کردم. ... یکی از بی‌ربط‌ترین وزارتخانه‌هاست که تا روز آخر هم تکان نخورد. چنین وزارتخانه‌ای به چه درد می‌خورد؟ (ص. 159)»
✅ عزت‌الله سحابی: «من می‌گویم در شرایط امروز جامعه ما مسأله این نیست که چه کسی بیشتر دم از حقوق محرومین و مستضعفین می‌زند. خیلی‌ها از این امور دم می‌زنند؛ از این جهت خیلی‌ها با هم مساوی‌اند. یا چه کسی بیشتر نسبت به بروکراسی اداری اظهار نفرت می‌کند. خیلی‌ها می‌گویند، همه می‌گویند، بنده هم می‌گویم که بچه‌ام! ... مسأله این چیزها نیست. (ص. 197)»

(این متن را اگر می‌پسندید، برای دیگران نیز ارسال کنید.) @fazeli_mohammad