📢امیل زولا و روشنفکری که ماییم …

📢امیل زولا و روشنفکری که ماییم ...
@matikandastan

مهدی یزدانی خُرم: این عکس امیل زولا کمی قبل از مرگ‌اش در سالِ ۱۹۰۲ برداشته شده. بعد بازگشت از تبعید یک ساله به خاطر حمایت از آلفرد دریفوس افسر یهودی‌ای که به ناحق و انگ خیانت راهی جزایر شیطان شده بود و خلع درجه.صد و بیست سال پیش زولا در اوج قدرت و با وجود انبوه حاسدانِ اغلب دولتی اطراف‌اش مقاله‌ی «من متهم می‌کنم» را نوشت. مقاله‌ای که بسیاری آن را شروع مفهوم «کارِ روشنفکری» می‌دانند. واژه‌ای که در بسترهای فکری متفاوت معناهای گوناگون هم یافته. همیشه شیفته‌ی زولا و رمان‌های‌اش بوده‌ام. از نوجوانی تا امروز. زولا در شرایطی از دریفوس دفاع کرد که فرانسه‌ی ناسیونالیست که گرایش‌های ضدیهود و اقلیت فراوانی درش وجود داشت او را لعن کرد. در مسیر دادگاه سنگ‌اش هم زدند اما او کوتاه نیامد. این یکی از تصاویر واقعی روشنفکر صاحبِ قلم است در تاریخ. این‌که باید تاب بیاورد... تابِ پرونده‌سازهای حرفه‌ای، تابِ حسادت همکاران، تابِ عمل‌گرایی و حضورش و گاه تابِ شهرت و قدرت نوشته‌های‌اش. زولا تاب آورد. هرچند چهار سال بعد مشکوک از دنیا رفت اما مسیری ترسیم کرد علیهِ نگاهی که از دولت فرانسه امکانات و موقعیت می‌گرفت تا او و هم‌فکران‌اش را تخطئه کند. درباره‌اش افسانه بسازند که فاسد است، زنان را از راه به در می‌کند، خشونت‌طلب است و. چند روشنفکر و نویسنده‌ی جدی ما تاب تحمل چنین فضایی را دارند؟ چند نویسنده‌ی ما حاضرند تمام‌قد از ایده‌های خود دفاع کنند بی آن‌که دیگران را تخریب نکنند؟ شرافت گم‌شده‌ی مهم بخشی از ادبیات ماست. و البته آزاده‌گی. در این ادبیات هر کسی گمان می‌کند بهترین‌ها را نوشته و چون اقبال نمی‌یابد ایراد را در نگاه دیگران می‌جوید و بعد فرومی‌ریزد. نگاه زولایی یعنی نادیده‌گرفتن این افراد. یعنی با قدرت پیش‌رفتن. هیچ کسی در قضاوت‌ها و نظرات‌اش بی‌اشتباه نیست، اما افرادی هستند که روح خود را به شر فروخته‌اند مگر آتش بخل‌شان را فرونشانند. اما واحیرتا که دچار استسقاء هستند حتا اگر کنار فرات باشند. نویسنده‌ی جدی شاید در تلاطم این روزگار خسته شود اما مرعوب نمی‌شود و البته از قدرت‌اش هم برای تحقیر آن پرونده‌سازها استفاده نمی‌کند. حامیان آن زمان دولت فرانسه علیه زولا کجای تاریخ‌اند حالا؟ چند رمان چون او نوشتند؟ چه‌قدر تاثیر داشتند؟ جواب روشن است. منتها تاب‌آوردن مقابل نگاه‌های این‌چنینی آزمونی بزرگ است برای نویسنده‌گان مهم ایران امروز. هدف نابودی ادبیات است. پیام روشن است. و این‌که بتوان عبور کرد از بحران‌های ساخته‌گی بسیار جدی است. بحران‌سازهای جعلی که زر و سیم گرفته‌اند تا سنگ بزنند. پاسخ‌شان کار است و بودن...
@matikandastan