ازآفتاب برجام تا ماندن در برجام.. شکورزیرک دیماه ۹۷

ازآفتاب برجام تا ماندن در برجام

شکورزیرک دیماه ۹۷

کارشناس ارشد علوم سیاسی


اقای سعید جلیلی در سخنرانی اخیر خود در جمع دانشجویان پرسشی رامطرح نمودند که ایا برجام افتاب تابان بود؟

اولین ایرادیکه به این پرسش وارد است مطلق بودن سوال است که ازمخاطب انتظاردارد جواب بله یا خیر به این سوال دهد.
صرفنظراز این نقد ،برای روشن شد این سوال نکاتی باید یادآوری شود.

۱-پرونده هسته ای ایران در سال ۱۳۸۵از اژانس بین المللی انرژی اتمی به شورای امنیت سارمان ملل ارجاع داده شد ودر طول دولت نهم ودهم با نوع رویکردی که دولت اتخاذکرده بود ،شش قطعنامه تحریمی علیه ایران صادر شد واثرات نامطلوبی که هریک از قطعنامه ها بر جاگذاشت نشان داد که قطعنامه ها "کاغذپاره نیستند"


۲-روابط دولت ها با یکدیگر در سطح بین الملل قواعدی دارد وهر دولتی که تمایل دارد با جامعه جهانی تعامل داشته باشد ،باید از اصول پذیرفته شده تبعیت کند.

"دیپلماسی تقابلی " که دولت بهار در پیش گرفته بودوبرخی تلاش می کردند این نوع دیپلماسی را "دیپلماسی مقاومت"القا کنند ،اگر امتداد پیدا می کرد وپس از پایان دوروره دولت نهم ودهم ،افرادی از همفکران دولت بهار به قدرت می رسید،چه بسا با ادامه سیاست های تقابلی ، اجماع جهانی خطرناک تری (حمله نظامی به خاک جمهوری اسلامی)علیه ایران شکل می گرفت .

برطرف شدن چنین فضای اضطراب آور با در پیش گرفتن "دیپلماسی تعاملی" در دولت اقای روحانی وگشودن باب مذاکره ،حاکی از آن است که همکاری و گفتگو جزواصول خدشه ناپذیر در برقراری روابط بین دولت هاست.


۳-برجام معاهده دوسر بردبرای گروه ۱+۵وایران است .در برجام حق غنی سازی اورانیوم ایران به رسمیت شناخته شد واز سویی دیگراین اطمینان به طرف مقابل داده شد که فعالیت های اتمی ایران در جهت تولید سلاح کشتارجمعی نیست وبه نوعی فعالیت های اتمی ایران از مرحله رآستی ازمایی گذرکرد وبه فعالیت های هسته ای ایران با اعتماد بیشتری نگریسته شد.


۴-هدف از امضای برجام چه بود؟برجام فرصتی در اختیار ایران قرار دادتا پس از چندین سال روابط متشنج با جامعه جهانی ،به ارامش وثبات باز گرددواز این فرصت جهت بازسازی وتوانمند سازی استفاده کندوخودرا درقالب جدید وقدرت نوظهور منطقه به جامعه جهانی معرفی کندوهمچنین در مذاکرات اتی ودرقالب هر موضوعی قدرت چانه زنی بیشتری داشته باشد.

۵-در امضای برجام ،بحث اعتماد ایران به طرف های گفتگو و آمریکا چندان مطرح نمودوتمایل به گفتگوی سازنده وتوان چانه زنی با قدرت های اقتصادی ونظامی بزرگ دنیا برای تامین منافع ایران وگرفتن امتیازات (همچنین دادن امتیارات) موضوع برجسته گفتگوهای هسته ای محسوب می شد.

حصول نتیجه بردبرد برای ایران در برابر اتحادیه اروپا وگروه ۱+۵ زمانی ارزشمند تر به نطر می رسد که توجه کنیم طرف های مذاکره ایران کشورهای ضعیف لیبی ،یمن وعراق نبودبلکه تیم هسته ای با قدرت های بزرگ دنیا برای تامین منافع گفتگو کرد.


۶-برجام می تواند به عنوان الگوی موفق حل وفصل منافشات خاورمیانه در نظر گرفته شود.در منطقه خاورمیانه منافشات فراوانی وجود دارد که خواه یا ناخواه کشورهای منطقه را در گیر کرده است .
جنگ های فرامرزی و جنگ داخلی دراین کشورها باید در نقطعه ای به پایان برسد وطرفین به این درک برسند که خشونت ودرگیری راه حل عبور از منازعات نیست وبازگشت به میز مذاکره وپذیرفتن حقوق یکدیگر راهکار معقول تری است.


۷-اگر همفکران اقای جلیلی دوباره به قدرت باز می گشتندوهدایت دولت یازدهم را به دست می گرفتند ،چه راهکاری برای حل مسالمت آمیزپرونده هسته ای اتخاذ می کردند؟آیا همچنان سیاست تنش زایی را در پیش می گرفتند؟آیا سیاست تنش زدایی را انتخاب می کردند؟


ایراداتی که از سوی مخالفان برجام نه دلواپسان برجام (کاربرد لفظ دلواپسان معانی روشنی نسبت به مخالفان برجام متبادر نمی کند)مطرح می شود نشان می دهد که سیاست تقابلی را بر می گزیدند .


۸-مخالفان برجام پس از خروج یک حانبه آمریکا از برجام اصرار دارند که ایران نیز از برجام خارج شود.در واقع دولت ترامپ با خروج از برجام موضع خود را روشن کرد وایران به همراه اتحادیه اروپا از پایبندی به برجام سخن می گویند.

هرچند که مواضع اتحادیه اروپا چندان امید بخش نیست ود رمحافل رسمی خود را متعهد به اجرای مفاد برجام می داندوخروج یک حانبه آمریکارا نقد می کند ولی بصورت عملی باخواسته های آمریکا مقابله نمی کند.

در واقع ایران تا ان زمان که از منافع برجام بهرمند باشد ،از برجام خارج نمی شود واصرار بر خروج ایران از برجام به جهت خروج دولت ترامپ،استدلال قابل قبولی نیست ورویکرد خردمندانه به نظرنمی رسد.


•●[I➣کانال علوم سیاسی
•●[I➣ @politickaraj