حسن محدثی در گفت‌وگو با ایبنا:. ♦️سالانه ده‌ها هزار نفر به حج می‌روند اما جامعه متحول نمی‌شود

حسن محدثی در گفت‌وگو با ایبنا:
♦️سالانه ده‌ها هزار نفر به حج می‌روند اما جامعه متحول نمی‌شود

🔸برنامه‌های آموزشی کاروان‌های ایرانی بسیار فقیرانه است

تاریخ انتشار : يکشنبه ۱۱ شهريور
"خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- خداداد خادم: نویسندگان معتبری در تاریخ معاصر ایران بوده‌اند که از حج و حاجیان نوشتند. برخی مانند مرحوم علی شریعتی به وجه الهیاتی حج صحه گذاشته‌اند و برخی مانند جلال آل احمد از منظر انتقادی به جامعه اسلامی و مناسک آن پرداخته‌اند. در نسل‌های جدیدتر هم نویسندگانی مانند علی طهماسبی در سفرنامه حج خود کوشیدند از منظر اسطوره‌ای از حج سخن بگویند.

اما این بار حسن محدثی، استاد جامعه‌شناسی که تخصص اصلی‌اش هم جامعه‌شناسی دین است در سفری که در سال 1386 به مکه داشته تلاش کرده این بار از منظر یک زائر ـ محقق به حج و مناسک بنگرد! مخاطب اصلی او در کتاب جدیدش با عنوان «حاجی خودتی» (نشر نقد فرهنگ)، حاجی‌ها هستند که طی سال‌های اخیر از سوی بخشی از جامعه مورد انتقاد هم قرار گرفتند. با او درباره این کتاب گفت‌وگوی تفصیلی داشته‌ایم که مشروح آن را می‌خوانید:

🔻ابتدا از عنوان کتاب «حاجی خودتی» بگوئید که چرا این نام را انتخاب کردید؟

ما از نوجوانی با این موضوع (تعبیر حاجی خودتی) یعنی عنوان کتاب درگیر و مواجه بودیم و بارها من از افراد مختلف شنیده بودم که در مقام اعتراض گفته بودند که حاجی خودتی! یعنی حاجی را یک لقب توهین‌آمیز تلقی می‌کردند! تصور می‌کردم که فقط در گیلان است که به حاجی واکنش نشان می‌دهند اما بعدها دیدم که در جاهای دیگر نیز همین طور است و عمومیت دارد. در واقع، یک تلقی منفی از این کلمه وجود دارد و افراد واکنش‌های گوناگونی نسبت به آن نشان می‌دهند. بنابراین، خواستم از این واکنش استفاده کنم چراکه جنبه‌ طنزآمیز هم به کار می‌دهد.

به ‌هر حال باید بین حج و حاجی فرق گذاشت. این دو با هم متفاوت‌اند. بنابراین، این کتاب در عین ‌حال که درباره‌ حج سخن می‌گوید، اما حاجی بودن را مورد مناقشه و بحث قرار می‌دهد. چون قرار است به‌صورت طنز سخن گفته شود این ایده و تعبیر، مناقشه و نقد را منعکس می‌کند؛ چراکه یکی از اهداف من در این کتاب این بود که می‌خواستم فرهنگ دینی موجود را نقد کنم. بنابراین، این عنوان چنین امکانی را به من می‌داد که هم مایه‌ای از طنز داشته باشد و هم مایه‌هایی از نقد را منعکس کند.


🔻چرا با زبان طنز تجربه‌ زیسته خود را روایت کرده‌اید؟

واقعیت در خیلی از جهات طنزآمیز است؛ یعنی رویدادها گاهی چنان روی می‌دهند و در کنار هم قرار می‌گیرند که مضحک و خنده‌دار هستند. من می‌خواستم یک امر دینی را نقد کنم، اما معمولاً به امور دینی با نگاه خیلی احترام‌آمیز و تقدس‌آمیز نگریسته می‌شود و این سبب می‌شود که آن چیزی که در جهان واقعی دینی رخ می‌دهد، بیان نشود. بنابراین، من هم با این نوع مقدس‌سازی امور عادی مشکل دارم و این را هم از جامعه‌شناسی دین و هم از نگاه دینی‌ای که دارم آموخته‌ام.

معتقدم که تا زمانی که فرهنگ دینی خودمان را نقد نکنیم، نمی‌توانیم ایرادات آن را بگیریم و وضعیت دینی و اخلاقی بهتری داشته باشیم. ضمن اینکه امروزه درباره‌ دین و موضوعات دینی نوشتن و سخن گفتن بسیار از گذشته سخت‌تر شده است. به دلیل اینکه نیروها و حکومت دینی حاکم شده و قدرت را در دست گرفته اما کارنامه بایسته‌یی نداشته است. بنابراین، سخن گفتن از امور دینی بسیار سخت‌تر شده است. لذا طنز ابزار خوبی است که بتوانیم از امور دینی صحبت کنیم و زندگی و بحث از حیات دینی را به جامعه بکشانیم و راجع به آن بحث کنیم و مخاطب داشته باشیم؛ چراکه امروزه ما با بحران مخاطب هم مواجه هستیم. باید زبان و سبک ویژه‌ خودمان را پیدا کنیم تا مخاطب خاص خودمان را داشته باشیم."
(متن کامل این گفت‌وگو را در لینک زیر می‌توانید مطالعه کنید.)
http://bit.do/ev7jM

(https://attach.fahares.com//vGfnBr9Doc5WmIjgOJiOQ==)

@NewHasanMohaddesi
@religionandsociety