مرجع محتوای تخصصی مطالعات اجتماعی دین: نشستها، همایش ها، پایان نامه ها، معرفی کتاب، مقالات، پژوهشها و یادداشتهای تحلیلی. اطلاع رسانی، تبادل و دریافت مطلب: مریم محمدی اکمل @maryam_mohamadiakmal
📢 گفت‌وگوی شمس با محمدرضا پویافر (عضو هیئت علمی دانشگاه علوم انتظامی امین) راجع به سیاست‌گذاری حجاب
📢 گفت‌وگوی شمس با محمدرضا پویافر (عضو هیئت علمی دانشگاه علوم انتظامی امین) راجع به سیاست‌گذاری حجاب
🔴 حجاب در جامعه ایرانی: ضرورت، الزام یا چالش؟
🖊فاطمه منصوریان (دانشجوی دکتری بررسی مسائل اجتماعی ایران)
✅حجاب به‌نوعی، هم مسئله شرعی و هم مسئله و پدیده‌ای عرفی است. کلمه‌ی حجاب به معنای دقیق کلمه، بار معنایی خاصی دارد که دلالت بر یک کنش دینی دارد، یعنی پوشش مذهبی. درعین‌حال، اگر حجاب را اعم از پوشش بدانیم، از یک جهت، یک امر عرفی است و در همه جوامع از جمله کشور ایران هم به همین صورت در نظر گرفته می‌شود: یعنی پوشش مناسب، پذیرفته‌شده و بهنجار در چارچوب‌های ارزش‌های اجتماعیِ حاکم و آنچه قاعده برای آن وضع می‌شود. این الگوی پوششِ غالب به طور طبیعی در حال تغییر مداوم است. البته وقتی پوشش موجه از نظر مردم جامعه تغییر می‌کند، نسبت آن با دین هم تغییر می‌کند. این دو مسئله قاعدتاً تأثیر و تأثری نسبت به یکدیگر دارند، یعنی همان‌طور که ورود یک دین به جامعه‌ای می‌تواند تغییراتی در عرف ایجاد کند، رابطه این دین با ارزش‌ها و نگرش‌های حاکم بر آن جامعه، از جمله در الگوی پوشش هم دستخوش تغییر می‌شود؛ همان‌طور که اسلام به ایران آمد و تغییراتی در پوشش اعضای جامعه ایجاد کرد، حداقل در حجاب سر زنان.
✅تغییرات در عرف نیز، منجر به تغییر در دین می‌شود. به عنوان مثال، سال‌ها از اینکه ورزش‌هایی مثل بوکس و شطرنج حرام تلقی می‌شد گذشته و این ورزش‌ها در حال حاضر حرام تلقی نمی‌شود. استناد در این موضوعات به عرف است. در مورد حجاب نیز وقتی به حجاب شرعی مراجعه می‌کنید، فقها معتقدند که «وجه» و «کفین» باید پوشیده شود. ولی از این جهت که بهتر است چه پوششی داشته باشیم، شاهد تغییراتی در طول زمان بوده‌ایم.
✅سیاست حجاب اجباری می‌تواند تجربهٔ مقاومتِ مخالفان را تشدید کند و منجر به افزایش تظاهر به بدپوششی شود. در تجربه مقاومت، عده‌ای سعی می‌کنند عمداً در مخالفت با سیاست‌های موجود واکنش نشان دهند؛ نه اینکه لزوماً افراد دینداری نباشند، اما از طریق این نوع کنش، سعی می‌کنند احساس مبارزه با نظام سیاسی موجود داشته باشند نه صرفاً کنش ضددین. در گروه مقابل، سیاست‌گذاران ممکن است فکر کنند که این افراد، کسانی با عقده‌های روانی خاص، یا دست‌نشانده و اجیرشده هستند یا اینکه ضعف دینداری دارند، درصورتی‌که ممکن است هیچ‌کدام از این موارد، صحیح نباشد و این صرفاً یک تجربه مقاومت باشد.
✅پیامدِ دیگرِ حجاب اجباری از دیدگاه مخالفان آن، این است که حجاب اجباری در جامعه باعث افزایش فشار به دینداران می‌شود. یعنی کسانی که مخالف سیاستِ حجابِ اجباری هستند هرگونه پوششی مثل چادرِ چادری‌ها و عبا و عمامه‌ی روحانیان را نشانه و نماد و نماینده‌ای از حکومت بدانند و با آن مخالفت و مقابله کند. این مقابله می‌تواند شامل حمله خشن و چاقوکشی با یک روحانی باشد و یا رفتار تحقیرآمیز با یک خانم چادری. همه‌ی این موارد منجر به فشار به گروه متدین می‌شود، درصورتی‌که شاید قصد حکومت از وضع چنین سیاست‌هایی این بوده که گروه‌های مذهبی و کسانی که تظاهر دینداری قوی‌تری دارند، راحت‌تر در فضای جامعه حضور داشته باشند. اما این سیاست‌ها از جهاتی نتیجه‌ای معکوس داشته و احساس فشار به گروه‌های دیندار را به وجود آورده است.
@religionandsociety
@npps_ir
🔸 متن کامل این مصاحبه در لینک زیر ⬇️⬇️
www.npps.ir/ArticlePreview.aspx?id=182314