🔶عزاداری انتقادی و روایت انتقادی از عاشورا.. ✍️دکتر حسن محدثی

🔶عزاداری انتقادی و روایت انتقادی از عاشورا

✍️دکتر حسن محدثی

به‌نظر می‌رسد بعد از نارضایتی‌ای که در پایان دهه‌ی هشتاد شمسی به‌صورت یک جنبش اجتماعی ملّی ظهور کرد و بعدها این نارضایتی تداوم پیدا کرد، شکل جدیدی از عزاداری (و نوع جدیدی از عزاداری انتقادی) در برخی از شهرهای کشور بروز یافت. تقریباً امکانات رسمی برای سخن گفتن برای ناراضیان باقی نمانده بود و سخن گفتن اعتراضی نیازمند شجاعت و اَشکالی از هزینه دادن بود. بنابراین، به‌نظر می‌رسد باز هم عزداری فرصتی برای گروهی از مردم فراهم ساخت تا صدای خود را از مجرای مناسکی دینی پژواک دهند. در پی این جنبش و طرح مطالبات سیاسی و مدنی نوین در ایران بود که هیأت‌های عزاداری به مجالی برای طرح این‌گونه مطالبات مردمی و فرصتی برای پژواک صدای ناراضیان اجتماعی-سیاسی در جامعه بدل شدند. بدین ترتیب، روایتی جدید از عزاداری و عاشورا از انتهای دهه‌ی 1380 پدید آمده است که البته، شاید به‌کلّی در تاریخ عزاداری‌ ایران بی‌سابقه نباشد، اما برخی مضامین عام‌گرایانه و انسان‌گرایانه‌‌ی آن تازه‌گی دارد. این روایت از عاشورا و این نوع عزاداری دست‌کم در ایران معاصر تا این حد گسترش نداشته است و اکنون به مدد رسانه‌های نوینی مثل تلگرام در حلا گسترش است. در آن نه اندیشه‌های اسطوره‌ای دیده می‌شود و نه نگرش هویتی و فرقه‌ای در باب شیعه و برتری آن بر دیگر مسلمانان مطرح می‌شود. حتا طرح مضامین مربوط به تاریخ مظلومیت شیعه نیز چندان در آن جایی ندارد. این نوع عزاداری را من عزاداری انتقادی می‌نامم؛ زیرا محتوای آن ما را به این نوع نام‌گذاری هدایت می‌کند.

عزاداری انتقادی را می‌توان هم به‌لحاظ محتوایی و هم به‌لحاظ شکلی مورد بحث قرار داد. به‌لحاظ محتوایی در این نوع عزاداری، مضامین انتقادی مهم‌ترین عناصر محتوا هستند. عزاداری انتقادی هویت‌گرا و معطوف به گروهی ویژه نیست بل‌که انسان‌گرا است. به جای بحث از بنی هاشم و شیعه، از بشریت سخن گفته می‌شود. نگاه و بینش موجود در این نوع روایت، عام‌گرایانه و بشری است و اختصاص به گروه هویتی خاصی ندارد. در واقع، نوعی عام‌گرایی اخلاقی و نگاه جهان‌شمول در محتوای این نوع عزاداری دیده می‌شود.

⚡️ ادامه این مطلب 👇
https://telegra.ph/Critical-mourning-09-25

https://t.me/sokhanranihaa
@NewHasanMohaddesi
@religionandsociety