📚. فیه ما فیه. 👤

📚 #معرفی_کتاب
فـیـه مـا فـیـه
👤 #مولانا_جلال_الدین_رومی

🌿کتاب فیه ما فیه کتابی است به نثر فارسی اثر مولانا جلال الدین محمد بلخی «۶۷۲_۶۰۴» شامل یادداشت‌هایی است که در طول سی سال از سخنان مولانا در مجالس فراهم آمده‌است.
🌹 این سخنان توسط مریدان مولانا نوشته می‌شده‌است. نثر این کتاب ساده و روان است و درون‌مایه‌ای از مطالب عرفانی دینی و اخلاقی دارد.
☘ تدوین کامل کتاب و نامگذاری آن به (( فیه ما فیه)) و القابی چون ((اسرار جلالیه)) و ((مقالات)) بعد از وفات مولانا صورت گرفته است.

🍃این کتاب مانند سایر آثار مولانا دارای نظم و نسق منطقی نیست و فصل بندی روشنی ندارد. مسئله ای از خود مولانا یا سخن بزرگانی چون برهان الدین محقق ترمذی، سنائی، مولانای بزرگ (پدر مولانا) و یا شخص مجهولی با عنوان ((یکی گفت)) در مو ضوعات بسیار متنوع از تفسیر قرآن تا مسائل سیاسی روز، طرح می گردد و بحث بتدریج از موضوع اصلی دور می شود و دهها بحث تازه بر حسب تداعی معانی و احوال و خاطرات مولانا پیش می آید:

در خاطرم می آید که این آیت را تفسیر کنم،

اگرچه مناسب این مقال نیست که گفتیم

اما در خاطر چنین می آید،

پس بگویم تا برود. (فیه مافیه)

🍁کلام آهنگ مناظره و گفتگوی دوستانه دارد و روی سخن با یاران و مریدان مولاناست. یکی از این مریدان معین الدین پروانه، وزیر علاءالدین محمد سلجوقی، است که با اخلاص و ارادت برای استماع سخن مولانا به خانقاه می آمده و گاه برای مولانا و یارانش مجالس سماع برقرار می کرده است.

🍀عبارت ((فیه ما فیه)) که عنوان مقالات مولاناست، ظاهراً از اشعار ابن عربی اخذ شده و شاید اشاره به آن است که این کتاب را اسم نیست، بلکه تمام مسماست:

اسم کم جو، رو مسما را بجو مه به بالا دان، نه اندر آب جو

🌿شیخ عبدالله بن شیخ زین العابدین مازندرانی حائری، در مقدمۀ ظریفی که بر کتاب فیه ما فیه (تهران 1334 هجری قمری) تحریر کرده، در وجه تسمیه کتاب به ((فیه ما فیه)) تعبیر لطیفی آورده است:

((... این مجموعۀ جواهر را، به ملاحظۀ عظمت قدرتش که تحدیدی نمی توانست نمود و زیادتی قیمتش که بی نهایت بود، به اسمی معین و وصفی مشخص محدود نفرموده، اقتباس از آیۀ وافی هدایۀ (( فاوحی الی عبده ما اوحی)) نموده، اشارۀ اجمالیه به عظمت مافی الکتاب من الکلمات التامات کرده، به ((فیه ما فیه)) مسمی فرمود. الحق این بحر محیط بی پایان و این دریای بسیط بی کران را، که مملو از لثالی و گوهر و غوالی و عنبر و در مرجان و اصناف و مرغ و ماهی و نهنگ و انواع حیوان است، چسان می توان تعریف کرد و چگونه توصیف آن به بیان توان آورد؟ جز آنکه فلک فکرت در گرداب حیرت افتد و مستغرق دریای وحدت گردد. آن زمان حقیقت انسانی، به زبان رسای بیزبانی، یک دهن به پهنای فلک گشاید و به بانگ بلند فریاد زند:

اندر او هست، آنچه هست در او؛ فیه مافیه، انه هو هو))


شاید کمی از نثر امروز ما دور باشد. اما فهم آن در مقایسه با بخش‌های زیادی از مثنوی مولوی (خصوصاً دفتر سوم و پنجم مثنوی که سرشار از تجربه های عرفانی و توصیفات فلسفی و البته دشوار فهم مولوی است) برای خواننده‌ی غیرمتخصص ساده‌تر است.

امیدواریم مطالعه کتاب گرانسنگ فیه ما فیه و بخش های کوتاه انتخاب شده برای شما همراهان جان و دوست داران ادب و فرهنگ فارسی آموزنده و الهام بخش باشد.


@roshanfekridini13
🔻🔻🔻.