نقاب اقتصاد سیاسی بر چهره آب.. منبع: وبلاگ دکتر محمد فاضلی. قسمت پنجم:

نقاب اقتصاد سیاسی بر چهره آب

منبع: وبلاگ دکتر محمد فاضلی
قسمت پنجم:
@sahatzist
فاضلی: آسیای میانه امروز را در نظر بگیرید که به ارسال کننده جنگجویان خارجی داعش تبدیل شده است. امروز داعش افغانستان را داریم. جایی در تاجیکستان را داریم که به فرستنده جنگجو به سوریه تبدیل شده و بخشی از آن‌ها شهروند ازبکستان و قرقیزستان هستند. درواقع مکان هایی که خود با تنش آب هم مواجه هستند، کانون هایی برای اسلام تکفیری تند و خشن شده اند. حوضه آمودریا که قبلاً کارشناسان بین المللی درباره اش بحث کرده اند، مربوط به قبل از پیدایش اسلام سلفی رادیکال است. در حال حاضر، دیگر چین هم درباره اسلام تکفیری و داعش ملاحظات جدی دارد. استان بدخشان تاجیکستان که کانون بخشی از این آب پرتنش است، از نگاه برخی کارشناسان نقطه بعدی انفجار تندروی است.
آسیای میانه، به دلیل فقر، سابقه تحقیر روس‌ها علیه اسلام، سابقه حضور اسلام وهابی در منطقه آمودریا و بحران اقتصادی روسیه که بر مردم آسیای میانه اثر گذاشته است، وقتی درباره انتقال آب سخن به میان می آید، خیلی راحت از کنار این ها می گذرد.
@sahatzist
آیا امنیت ملی ایران متأثر از انتقال آب از این کشورها است؟
میان‌آبادی: بله، این احتمال وجود دارد. از تمامی حوضه های پرتنش آبی در جهان، خاورمیانه پرتنش ترین منطقه بر سر آب است. ما با ١٥ کشور همسایه ایم و بعد از چین و روسیه، سومین کشور دنیا از نظر تعداد همسایه هستیم. جالب است با تمام کشورهای همسایه مان مرز آبی داریم. جالب تر اینکه در یک هیدروپلتیک کاملاً پیچیده، در شرق کشورمان پایین دست و در غرب کشورمان بالادست هستیم.
در غرب آن، در حوضه پرتنش دجله و فرات و در شرق آن، در حوضه پرتنش آمودریا سهیم هستیم. بنا به دلایلی بحث خرید آب از تاجیکستان مطرح شد، اما آیا می دانیم در این حوضه چه خبر است؟ حدود ٩٠ درصد آب حوضه آبریز «آرال» را تاجیکستان و قرقیزستان که در بالادست هستند، تولید می کنند، ولی این کشورها فقط حدود ١٥ درصد از این آب را مصرف می کنند و دو کشور ازبکستان و ترکمنستان بیش از ٧٠ درصد؛ یعنی آب از تاجیکستان و قرقیزستان سرچشمه می گیرد و به ازبکستان و ترکمنستان می ریزد.
حدود صددرصد آب ترکمنستان از خارج از کشور تأمین می شود؛ این کشور کاملاً وابسته به آب است. ازبکستان و ترکمنستان سدی برقابی زده و برقی را که تولید کرده اند، به تاجیکستان و قرقیزستان می فروشند. چون رابطه خیلی خوبی با غرب دارند به کشورهای بالادست وام نمی دهند که سد بسازند. قرقیزستان تصمیم گرفت خود سد بزند و برق تولید کند. ازبکستان تهدید کرد اگر این اتفاق بیفتد، صادرات گاز را متوقف خواهد کرد. برای اولین بار در تاریخ از سال ١٩٩٣ تا ١٩٩٦ روابط این دو کشور به دلیل آب تیره شد.
@sahatzist
در حال حاضر تاجیکستان و قرقیزستان برنامه دارند با احداث دو سد برقابی «راغون» بر رودخانه «وخش» تاجیکستان و سد «قنبراته» بر رودخانه «نارین» قرقیزستان، برق تولیدی را به میزان ١٣٠٠ مگاوات از سوی خط انتقال هزار و ٢٢٢ کیلومتری برق از دو سد برقابی، به افغانستان و پاکستان منتقل کنند. اگر در خبرگزاری های خارجی موضع‌گیری‌های ازبکستان و ترکمنستان را ببینید، مخالف تولید خط سد برقابی از سوی تاجیکستان و قرقیزستان هستند و به شدت از تمام توان سیاسی استفاده می کنند تا جلوی این پروژه را بگیرند؛ یعنی به شدت مخالف احداث دو سد برقابی اند که ظاهراً مصرف آب هم ندارند.
حالا ما قرار است از این حوضه آب وارد کنیم. ازبکستان در آن از هیدروهژمونی برخوردار است. این‌ها مواردی است که متأسفانه، در نگاه های صرفاً سازه ای و مهندسی، از آن ها به شدت غفلت می شود؛ بنابراین سؤال اصلی این است که چطور در احداث پروژه یک خط انتقال گاز یا نفت تمام ابعاد سیاسی، امنیتی و ژئوپلیتیک آن به دقت بررسی می شود، اما این مسائل نادیده گرفته می شود، درحالی که با اجرای نادرست این پروژه ها امنیت آبی کشور به جد تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
@sahatzist
http://s1.upzone.ir/33204/IMG09112484.jpg