‍ 🔵 نگاهی به «اشرف مخلوقات» بودگی انسان از دیدگاه اخلاقیات زیست محیطی

‍ 🔵 نگاهی به "اشرف مخلوقات" بودگی انسان از دیدگاه اخلاقیات زیست محیطی
@sahatzist
قسمت اول: پنگوئن ها اهمیت دارند چون مردم از دیدن راه رفتن آنها روی صخره ها لذت میبرند!

🔻این مطلب تلخیصی است از مقاله ای با عنوان« نقدی بر اخلاقیات مبتنی بر تفکرِ "انسان، اشرف مخلوقات" نسبت به محیط زیست » که به قلم تد هتینگر، استاد اخلاق محیط زیستی نگاشته شده و درتارنمای وگن کایند نشریافته است.در هنگام بازنشر عبارت و واژه ها ساده سازی شده اند.

🔸کدام موجودات دارای جایگاه اخلاقی هستند یا به عبارتی، به خودی خود دارای اهمیت اخلاقی هستند و چرا؟

کدام موجودات ذاتا ارزشمند هستند (یعنی ارزش شان، ورای سودمندی شان برای سایر موجودات است)؟

🔸مردم، مواردی نمونه از موجوداتی هستند که به خودی خود دارای اهمیت اخلاقی بوده و ارزش شان بنا بر سودمندی شان برای سایرین تقلیل ناپذیر است.
مصنوعات سودمندگرایانه (تکه های گچ)، مواردی نمونه از موجودات فاقد جایگاه اخلاقی یا ارزش ذاتی هستند؛ آنها منحصرا ارزشِ سودمندی دارند (یعنی ارزشِ کاربرد آن برای سایرین).
@sahatzist
◀️چهار موضع اصلی (در خصوص جایگاه اخلاقی) در اخلاقیات زیست محیطی


1️⃣ انسان-محوری: تمام و تنها انسانها دارای جایگاه اخلاقی هستند (از جمله مسئولین کشتار جمعی، انسانهای همواره بیهوش و حتی جنین انسان) (دیدگاه عرفا پذیرفته شده ای که اخلاقیات زیست محیطی به چالش اش میکشد)

2️⃣. ادراک-محوری: تمام و تنها موجودات با ادراک، دارای جایگاه اخلاقی هستند (پستانداران، ممکن است تمامی مهره داران و شاید برخی بی مهرگان؛ مثلا انسان، گاو، دارکوب) (اخلاقیات رفاه حیوانات، رهایی حیوانات و حقوق حیوانات:ارائه شده توسط پیتر سینگر و تام ریگان)

3️⃣. فردگرایی زیست-محور: تمام و تنها موجودات زنده دارای جایگاه اخلاقی هستند (انسان، خرس، پروانه، خرچنگ، درخت، باکتری)

4️⃣. کل نگری بوم-محور: همه "مجموعه های طبیعی" دارای جایگاه اخلاقی یا ارزش ذاتی بوده و شایسته ی احترام اند؛ همه گونه ها (جغدهای خالدار)، اکوسیستم ها، فرآیندهای طبیعی (آتش، انجماد، گونه زایی)، و/یا خودِ زمین. نظرات هولمر رولستون آلدو لئوپولد)
@sahatzist
◀️تقسیم بندی انسان محوری

🔸 انسان-محوری قوی: تمام و تنها انسان دارای جایگاه اخلاقی یا ارزش ذاتی است. (مقصود ما از عبارت مذکور دیدگاهی بر این نگرش است که "من هیچ علاقه ای به حفظ پنگوئن ها به خاطر خودشان ندارم؛ پنگوئن ها اهمیت دارند چون مردم از دیدن راه رفتن آنها روی صخره ها لذت میبرند")

🔸غیر انسان ها صرفا اسباب کسب منفعت انسان هستند؛ صرفا وسیله ای برای نیل به اهداف انسان. زمین، منبعی برای انسان است.

🔸ما هیچ وظیفه ای در قبال غیر انسان نداریم، بلکه این وظایف صرفا نسبت به سایر انسان های مربوط به غیر انسان است.

🔸می تواند اخلاقیات زیست محیطی قوی داشته باشد: دارای اهمیت برای حفاظت از محیط زیست به خاطر بشر (نه به خودی خود).
@sahatzist
◀️انسان-محوری ضعیف: انسان-محوری در لغت بدان معناست که اخلاق باید بر انسان متمرکز باشد و غیر انسان دارای اهمیت اخلاقی جنبی است.

🔸 در این دیدگاه، بشر مرکز ثقل اهمیت اخلاقی است؛ بشر برتر است؛ اهمیت بشر بیش از سایر موجودات است. (بدان معنا که غیر انسان ذاتا تا حدی اهمیت دارند، در نتیجه، انسان-محوری ضعیف با انسان-محوری قوی که فقط برای بشر ارزش قائل است سازگار نمی باشد)

🔸 انسان-محوری ضعیف باید پاسخ درخوری برای این سوالات ارائه نماید: آیا ادعا اینست که هر فرد انسانی دارای اهمیتی بیش از هر فرد غیر انسانی است؟ که هر بهره/تمایل انسانی (صرفنظر از اینکه چه مایه ناچیز است)، پر اهمیت تر از هر بهره/تمایل غیر انسانی است؟ که گونه ی بشر به عنوان یک کل، پر اهمیت تر از مجموع تمامی میلیون ها گونه ی دیگر روی زمین است؟ که یک فرد انسانی پر اهمیت تر از تمام یک گونه ی غیر انسانی است؟

◀️آیا انسان محوری به اندازه کافی دلایل به لحاظ اخلاقی منطقی دارد؟
کاملا بله! این مطلب ادامه دارد ....


@sahatzist
ساحت زیست