‍ 👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆.. به دنبال همه‌ی اینها عارضه‌ی دیگر نیز می‌آید و آن روح شکاک است:

‍ 👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆

به دنبال همه‌ی اینها عارضه‌ی دیگر نیز می‌آید و آن روح شکّاک است:
همیشه کاسه‌ای زیر نیم‌کاسه دیدن، دست خارجی در کار دیدن.
هیچ حادثه‌ای نیست که در مملکت اتفاق افتد و تفسیر و تعبیرهایی که درباره‌ی آن می‌شود، صریح و روشن باشد، بدین معنی که علّت و معلول شناخته ‌شده‌ای در کنار هم بنشانند. همواره ریشه‌ی ناشناخته‌ای ـ که احیانا خارجی است ـ در کار پنداشته می‌شود. این البتّه یک علّتش آن است که خارجی در ایران سابقه‌ی ممتد مداخله داشته است، و به‌خصوص ماده‌ی نفت همواره دسیسه‌انگیز بوده است، و نیز آنکه دولت‌ها عادت نداشته‌اند که به مردم راست بگویند. با این حال، علّت دیگری نیز باید برای آن جست و آن روحیه‌ی بدبین و شکّاکی است که در طیّ قرون بر اثر زندگیِ دو شخصیتی و دو اشکوبه‌ای ایجاد گردیده است.

🌷ریای مدرن🌷

پس از آنکه با تمدّن غرب آشنایی پیدا شد و مشروطه آمد، ریا میدانی تازه برای خودنمایی یافت، و آن سنگ اصلاحات و تجدّد بر سینه زدن بود. یک طبقه به اصطلاح روشنفکرِ آشنا به فرنگ که به ادّعای خود می‌خواستند شرق را از ظلمت قرون وسطایی بیرون آورند، خود را بر دوش مردم سوار کردند و چنان تسمه‌ای از پشت آنان کشیدند که استبداد قاجار در برابرش رنگ پریده بود!
دیگر اینجا ملّت را از طریق فرنگ مرعوب می‌کردند، و مفهومی که برای مردم در ذهن داشتند، همان "عوام کالانعام" بود، در تمام عرض و طول معنایش.
از این تاریخ دیگر ریا سیستماتیک می‌شود، یعنی سازمان می‌یابد و تحت قاعده درمی‌آید. از یک سو دولت مشروطه است و پارلمان و دادگستری و تفکیک قوا و قانون که البتّه شوخی بزرگی بیش نیست، مانند مانکن‌های پلاستیکی، و از سوی دیگر مردمی که از مداخله در سیاست منع شده‌اند و فقط به نام آنان صندوق رأی صادر می‌شود.
چراغ‌ها خاموش بود و آسیاب می‌گشت و فرصت‌طلبان همواره آماده به کار که بی‌درنگ خود را به رنگ خواست قدرت درآورند، و خود را عاشق دلخسته‌ی آنچه از آن بوی زر و زور می‌آمد نشان دهند، خواه کفر و خواه ایمان. و عجیب این است و تأسف نیز در این، که جامعه‌ی ایرانی با همه‌ی تلاش نتوانسته است خود را از عرضه کرد خدمت به این عدّه‌ی فرصت‌طلب که در طرّاری بسیار با استعداد هستند، بی‌نیاز کند. به هر طرف که رو کند عدّه‌ای از اینان او را در میان گرفته‌اند؛ ولی باید پنبه را از گوش خود کشید که تا این زخم تاریخی ایران که ریا باشد علاج نشود، هیچ چیز عمقی تغییر نخواهد کرد و ایران ناگزیر خواهد بود که باز با فرع و شِبه زندگی کند.

🌷دکتر محمّدعلی اسلامی‌ندوشن🌷
#دیروز_امروز_فردا

@sarv_e_sokhangoo