دختر ۱۵ ساله کودک نیست/ باید برای دختران طالب شوهر فکری کنیم. کودک همسری. بخش اول

دختر ۱۵ ساله کودک نیست/ باید برای دختران طالب شوهر فکری کنیم
کودک همسری
بخش اول

حسن نوروزی، سخنگو کمیسیون حقوقی و قضایی گفت: دختر ۱۵ ساله کودک نیست و آمادگی پذیرش مسئولیت زندگی را دارد و ما باید برای دختران طالب شوهر یک فکری بکنیم نه اینکه مانع ازدواج دیگران هم شویم.

به گزارش خبرآنلاین، «کودک همسری»، عبارتی که این روزها زیاد شنیده می‌شود و بار احساسی و روانی بسیار دارد؛ گروهی بر این باورند که به خانه بخت فرستادن کودکان زیر ۱۳ سال یا حتی زیر ۱۵ سال هیچ معنای دیگری ندارد جز اینکه فرصت کودکی‌کردن را از کودکی بگیریم و او را با اخراج از دنیای کودکی رهسپار زندگی و دنیایی کنیم که برای آن آماده نشده است و البته گروهی هم می‌گویند دختر ۱۵ ساله به بلوغ رسیده و دیگر کودک نیست؛ به خصوص اینکه در فرهنگ‌های مختلف و در روستاها و شهرهای کوچک یکی از سنت‌های رایج، ازدواج زودهنگام دختران و پسران است. اینکه چرا پدیده کودک همسری، شیوع پیداکرده و با وجود تغییرات گسترده سبک زندگی در دوران جدید همچنان تداوم دارد و نیز طرح اصلاح ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی که در اوایل دی ماه در کمیسیون حقوقی و قضایی رد شد، موضوع نشستی بود که پویش «بدسرپرست تنهاتر است» با همکاری مرکز اسناد و کتابخانه ملی با حضور موافقان و مخالفان طرح «افزایش حداقل سن ازدواج» برگزار کرد. در صورت تصویب این طرح و به موجب این قانون ازدواج دختران زیر ۱۳ سال و پسران زیر ۱۶ سال حتی با اذن ولی و تشخیص دادگاه صالح نیز غیرممکن می‌شد، طرحی که به تصویب نرسید و هم‌اکنون نمایندگان فراکسیون زنان در حال بررسی طرح جایگزین هستند و در این مسیر روی همراهی و تلاش جامعه مدنی نیز حساب کرده‌اند.
یکی از مهم‌ترین دلایل مخالفت با طرح «کودک همسری»، مغایرت با مبانی شرع اعلام شده بود، به همین دلیل نخستین سخنران نشست بررسی دلایل بروز، شیوع و تداوم پدیده کودک همسری فرهاد بیانی استاد دانشگاه و جامعه‌شناس بود که این موضوع را از منظر جامعه‌شناسی دین موردبررسی قرار داد. فرهاد بیانی با بیان اینکه براساس فلسفه اخلاق هر فعلی که انسان در آن اختیاری نداشته باشد اما ناگزیر از انجام آن شود، غیراخلاقی است، گفت: کودکی که به همسری انتخاب می‌شود چون اختیاری در این خصوص ندارد پس ما مرتکب رفتار غیراخلاقی درباره او می‌شویم.

در روایات آمده دختر زیر ۹ سالگی ازدواج نکند ولی نگفته ۹ سالگی ازدواج کند
فرهاد بیانی، جامعه‌شناس به استدلال برخی افراد اشاره کرد که عنوان می‌کنند، چون فراوانی کودک همسران به نسبت جمعیت کشور زیاد نیست نباید این موضوع در اولویت بررسی قرار بگیرد گفت: عمق این فاجعه آن‌قدر زیاد است که وجه عینی آن در حاشیه قرار می‌گیرد و وجه ذهنی خود را نمایان می‌کند چراکه پیامدهای روانی این موضوع در جامعه فراوان و غیرقابل انکار است. این جامعه‌شناس در ادامه به خصوصیات جوامع تکلیف مدار و جوامع حق مدار اشاره کرد و گفت در اولی بیش از آنکه حقوق آدم‌ها اولویت داشته باشد تکالیف آن‌ها مهم است اما در دومی فرد انتظارات و حقوقی را در قبال نظام اجتماعی دارد.
@shabcheragh_monthly

به گفته او از دل جامعه حق مدار رویکرد هدایتی بیرون می‌آید و در چنین جامعه‌ای اصل بر رضایت است و برای حل مسائل به مکانیزم هایی به جز خرد جمعی مراجعه می‌کنیم و اینجاست که از دین قرائت‌هایی می‌کنیم که اتفاقا اثبات هم نشده‌اند و درباره آن اختلاف‌نظرهایی هم هست. به عنوان مثال در هیچ‌کدام از آیات قرآنی اشاره‌ای به سن ازدواج نشده است و در روایات هم آمده که دختر زیر ۹ سالگی ازدواج نکند ولی نگفته که دختر ۹ سالگی ازدواج کند؛ بنابراین تعیین سن ازدواج تکلیف شرعی نیست که اگر بود مثل باقی تکالیف شرعی به وضوح درباره آن به ما می‌گفتند. اینکه برخی استنباط خود را از روایات به عنوان تکلیف شرعی عنوان می‌کنند برمی‌گردد به عنوان رویکردی که از دل جامعه تکلیف مدار بیرون می‌آید و مراجعه به مکانیزم هایی به جز خرد جمعی است.

پیشنهاد فرهاد بیانی برای حل چالش سن ازدواج بر اساس توصیه‌های دین، رسیدن به نقطه‌ای است که از آن به عنوان «معرفت دینی» یاد می‌کنند؛ معرفت دینی یعنی دریافت انسانی از امر دینی که محصول زمان و مکان خودش است.

در قرآن به سن ازدواج اشاره‌ نشده است

در مدتی که موضوع طرح «کودک همسری» در جامعه مطرح شد فعالان مدنی در تلاش بودند این نکته را اثبات کنند که بلوغ جنسی که در دین به آن اشاره شده با بلوغ عقلی فرق دارد و مادامی‌که فردی به بلوغ عقلی نرسیده نمی‌تواند مسئولیت یک زندگی مشترک را بپذیرد و تبعات چنین ازدواجی بسیار است، موضوعی که سمیه طهماسبی اسلام‌پژوه اتفاقا از منظر و نگاه دین بر آن تایید کرد.

سمیه طهماسبی به عنوان دومین سخنران نشست بررسی دلایل بروز، شیوع و تداوم پدیده کودک همسری گفت