"شب چراغ" رسانه اقتصادی اجتماعی مستقل ایران مدیر مسئول:معصومه مرادی سردبیران : دکتر سید حسین سجادی فر،محمد علی مختاری ارتباط با سردبیر: @Mokhtari_Ali @sajadifarh
✅ درد داره!. ✍️ دکتر مجتبی لشکربلوکی
✅ درد داره!
✍️ دکتر مجتبی لشکربلوکی
ماه عسل با همسرتان به یک رستوران شیک یا یک کنسرت رفته اید، وسط غذا یا کنسرت، از شما می پرسد که هزینه اش چقدر شد؟ به هیچ وجه آن زمان پاسخ ندهید. دلیلش را خواهم گفت.
زمانی که می خواهید چیزی بخرید، شما احساس درد می کنید. حالا می خواهد یک پیتزا باشد یا یک لباس یا بلیط یک کنسرت. درد پرداخت یا درد ناشی از پرداخت، پدیده ای شناخته شده در علم «اقتصاد رفتاری» است. همانطور که از اسمش معلوم است، مربوط به زمانی است که ما پرداخت مالی انجام میدهیم. آزمایشها ثابت کردهاند هر زمان که پرداختی انجام میدهیم، دچار یک درد ذهنی میشویم. همه ما با دردهای فیزیکی مانند مصدومیت، دلدرد، سوختن و شکستن دست و … آشنا هستیم. عکسبرداری عصبی و ام.آر.آی نشان میدهد در زمان پرداخت دقیقا همان قسمت از مغز تحریک میشود که در زمان درد فیزیکی تحریک میشود.
چگونه کمتر درد بکشیم؟
فرمول طلایی درد چنین است: دردِ پرداخت = زمان + توجه
الف) فاصله بین زمانی که پول را پرداخت میکنیم و زمانی که محصول را مصرف میکنیم در میزان درد مهم است. در حالتی که مصرف و پرداخت پول همزمان شوند، لذت به شدت افت میکند. اما زمانی که این دو از همه جدا شوند، ما توجه زیادی به پرداخت نمیکنیم. به طورکلی ما ۳ حالت مختلف داریم:
1. پرداخت پول قبل از استفاده از کالا یا خدمات، زمانی که قبل از مصرف پول را پرداخت میکنیم، در زمان مصرف معمولا دردی را احساس نمیکنیم. به عنوان مثال یک فروشگاه اینترنتی این پیشنهاد را میدهد 200 هزار تومان بده، کلیه سفارشات را برای یکسال رایگان ارسال میکنیم و هزینه حمل و نقل نمی گیریم. ما میدانیم که ارسال رایگان نیست، تنها هزینه را اول به صورت یکجا از ما دریافت کردهاست. در واقع آن فروشگاه اینترنتی سعی کرده تا درد پرداخت هزینه حملونقل را برای ما در زمان خرید کم کند، تا ما خرید بیشتری انجام دهیم.
2. پرداخت پول همزمان با استفاده از کالا یا خدمات: پرداخت هزینه در حالیکه داریم کالایی را مصرف میکنیم، نه تنها باعث میشود که ما درد پرداخت را حس کنیم، بلکه باعث میشود لذت مصرف هم از بین برود.
3. پرداخت بعد از استفاده از کالا یا خدمات: زمانی که ما پول را در آینده پرداخت میکنیم، درد کمتری احساس می کنیم. حتی در بعضی مواقع احساس میکنیم که الان کالا رایگان میباشد. استفاده از کارتهای اعتباری دقیقا به همین دلیل روانشناختی هست که درد پرداخت را در زمان خرید کم میکند. در واقع کارت اعتباری بین زمان خرید و زمان پرداخت فاصله میاندازد.
ب) اما حالا فاکتور دوم: یعنی توجه. به غیر از عامل زمان پرداخت، مساله توجه هم در میان است. هرچه بیشتر به پرداخت فکر کنیم، بیشتر احساس درد میکنیم. گاهی اوقات آنقدر به پول غذا، لباس، کنسرت، کلاس و تفریح و ... فکر می کنیم که لذت آن را به کلی از دست می دهیم (مجله اقتصاد رفتاری)
حالا ممکن است جمع بندی کنید که بنابراین ما باید سعی کنیم زمان پرداخت و زمان مصرف را هم جدا کنیم و توجه (تمرکز) هم روی پول دادن نداشته باشیم. جواب کاملا منفی است.
ما از این ويژگی ذهنی باید به خوبی استفاده کنیم. گاهی اوقات باید درد پرداخت را اضافه کنیم و گاهی درد پرداخت را نه. مثال می زنم:
مثلا تصمیم گرفته اید که دیگر سیگار و قلیان نکشید و پیتزا نخورید. بهترین کار افزایش درد پرداخت است. سعی کنید که روی پرداخت تان توجه ويژه کنید و حساب کنید که با این پول چه کار دیگری می توانستید بکنید و اینکه یک سال پول سیگار و قلیان و پیتزایتان را جمع می کردید چه کار می توانستید بکنید؟ سیگارتان را دانه دانه بخرید و نه پاکتی (وقتی پاکتی می خرید بین زمان پرداخت و زمان مصرف فاصله می افتد و درد پرداخت را حس نمی کنید).
در عوض خانواده را به یک پارک یا یک سفر تفریحی برده اید، آنجا هدف اصلی ماکزیمم کردن لذت است. نه خودتان به پرداخت تمرکز کنید و نه هیچوقت راجع به هزینه ها به خانواده چیزی نگویید. چون میزان لذت را به شدت کاهش می دهد. بعدها وقتی به خانه برگشتید و زمان گذشت می توانید هزینه ها را به تنهایی یا با هم و جمعی آنالیز کنید و برای سفرهای بعدی تصمیم بگیرید که چگونه هزینه ها را مدیریت کنید. زمانی که مصرف انجام شده و لذت ها را برده اید.
هدف شادکامی بلندمدت است، بنابراین باید در کوتاه مدت و تصمیمات روزانه هوشمندانه بین درد یا لذت کوتاه مدت سوئیچ کنیم.
@shancheragh_monthly