درباره ادعاهای پزشکانی که به کودکان درمعرض ازدواج زودهنگام ستم می‌کنند

درباره ادعاهای پزشکانی که به کودکان درمعرض ازدواج زودهنگام ستم می کنند

سیمین کاظمی| پزشک و جامعه شناس

🔸توضیح: در جامعه پزشکی ایران، پزشکانی هستند که اعتبار پزشک بودن و مرجعیت علمی شان را در خدمت ایدئولوژی مسلط و دیدگاه سنت گرایانه قرار داده اند و گاه با اظهار نظرها و مشاوره های شان سلامت جامعه و از جمله بی دفاع ترین بخش آن یعنی کودکان را به خطر می اندازند. این شرکای جریان تباهی زندگی و آینده کودکان، که از قرار معلوم، طرف مشاوره برخی دست اندرکاران قانون گذاری در مورد سن ازدواج هستند و موافقان کودک-همسری به نظرات شان استناد می کنند و البته هویت شان هم مشخص نیست، منکر تبعات ازدواج و بارداری در سنین پایین شده و حتی فوایدی دست کاری شده هم برای آن بر شمرده اند. در پاسخ سوال های دوم و سوم گفتگوی زیر پاسخی به این ادعاها داده شده است:

1_ از دیدگاه پزشکی اهم خطرات این آسیب اجتماعی چیست؟

✅ مهمترین این خطرات ناشی از بارداری و زایمان زیر 18 سال است. از آنجا که رشد جسمی شامل رشد استخوانی و دستگاه تولید مثل دختران کامل نشده، بارداری پرخطر و زایمان سخت و طولانی و پرعارضه را متحمل می شوند. آنها در معرض خطر تجمعی متشکل از خطر بارداری در سنین پایین و خطرات بارداری اول قرار دارند. خونریزی، عفونت شدید و افزایش احتمال مرگ و میر از پیامدهای مهم بارداری در سنین پایین هستند. عوارضی مثل فیستول مامایی که به علت فقدان استحکام بافت های کانال زایمان ایجاد می شود باعث می شود که راه ارتباطی بین دیواره و واژن و رکتوم یا مثانه به وجود بیاید که این فیستول ممکن است موجب خروج مدفوع یا ادرار از واژن و عفونت های مکرر برای مادر نوجوان شود که برای وی تبعات اجتماعی مثل طرد و انزوا هم به دنبال خواهد داشت. یکی دیگر از تبعات زایمان در کودکی بیرون زدگی یا پرولاپس رحم از واژن است که این عارضه هم به علت فقدان استحکام لیگامانهای نگهدارنده رحم اتفاق می افتد که خود موجب احساس توده در واژن، تکرر ادرار، مقاربت دردناک، عفونت های دستگاه تناسلی و ... می شود. خطر مرگ و میر کودکان این دسته از مادران تا سن یک سالگی، 60 درصد بیشتر از کودکان مادران بالای 19 سال است. این نوزدان در معرض خطراتی همچون وزن پایین هنگام تولد، سوءتغذیه، توقف رشد و ... هستند. پیامدهای روانی ازدواج در سنین کودکی را هم عبارتند از در معرض خشونت خانگی بودن، افسردگی، اضطراب، افکار خودکشی و اقدام به خودکشی.

2_ با توجه به رد خطر مرگ برای مادران سنین پایین از سوی برخی از کارشناسان،نظر شما پیرامون این تهدید چیست؟

✅ توجه داشته باشیم که حاملگی در سنین پایین مشکلی مختص ایران نیست، هم در کشورهای توسعه یافته و هم کشورهای در حال توسعه یک مشکل بهداشتی و اجتماعی محسوب می شود. به همین خاطر حاملگی در سنین پایین در پژوهش ها مورد توجه قرار گرفته است و خطرات و پیامدهای آن مشخص شده است. سازمان بهداشت جهانی، به صراحت می گوید که «بارداری نوجوانان یکی از مهمترین عوامل مرگ و میر مادران و کودکان است. عوارض بارداری و زایمان علت اصلی مرگ و میر در بین دختران 15 تا 19 ساله در سطح جهان است. مادران نوجوان نسبت به زنان سنین 20تا 24 سال با خطر بالاتری از اکلامپسی، اندومتریت و عفونت سیستمیک مواجه هستند. علاوه بر این، هر ساله حدود 3/9 میلیون سقط جنین ناامن در میان دختران 15 تا 19 ساله، باعث مرگ و میر مادران و مشکلات بهداشتی ماندگار می شود». برای همین است که WHO ازدواج و بارداری زیر 18 سال را یک تهدید برای سلامتی زنان می داند و آن را منع می کند و به کشورها توصیه می کند که برای کاهش آن اقدام کنند.

3_اینکه دختران زیر ۲۰ سال در صورت زایمان از خطر ابتلا به سرطان های زنانه مصون هستند چقدر صحت دارد؟

✅ببینید، اولاً که سرطان ها متأثر از عوامل مختلف هستند و فقط یک عامل مثل سابقه بارداری در مورد آنها تعیین کننده نیست. ثانیاً واقعیت های علمی درباره اثر محافظت کنندگی حاملگی در برابر سرطان هایِ مختلفِ زنان، ثابت و یکسان نیست. مشخصاً حاملگی کامل (و نه سقط جنین یا زایمان زودرس) در سنین زیر سی سالگی ( ونه زیر بیست سال) می تواند در برابر سرطان پستان اثر محافظت کنندگی داشته باشد. این اثر محافظتی هم برای انواعی از سرطان پستان است که بعد از سن یائسگی رخ می دهد و نه برای سرطان در سنین زیر پنجاه سال. اما از طرفی باید توجه داشت که طبق پژوهش های منتشر شده، شروع رابطه جنسی و حاملگی در سنین زیر 21 سال می تواند موجب افزایش خطر سرطان دهانه رحم شود. بنابراین وقتی از یک اثر محافظتی صحبت می کنیم باید همزمان خطرات را هم در نظر داشته باشیم. داشتن یک یا دو اثر محافظتی نمی تواند موجب نادیده گرفتن خطرات و پیامدهای ازدواج و حاملگی در سنین پایین شود.
@drsiminkazemi

قانون 3 بهمن 97 شماره 1402