✅ فساد، اختلاس و «چپو»!!. ✍علی ملک‌پور

✅ فساد، اختلاس و "چَپو"!!
✍علی ملک‌پور

🔰برای آنچه در سال های اخیر در ایران جاری ست، واژه " فساد" نارسا و غیر واقعی ست. زیرا فساد به چالشی اتلاق می شود که در همه جوامع و کشورها کم و بیش رایج است.حتی پاک ترین اقتصادها نیز میزانی - هر چند اندک - به فساد آلوده اند.بنابر این فساد و کمّیت و کیفیت آن امری نسبی است.
اما نکته ای که شرایط و بحران کنونی فساد در ایران را از بقیه کشورها متمایز می کند، میزان فساد نسبت به حجم اقتصاد ایران و تواتر وقوع لاینقطع آن است.ارقامی که گفته شده در ۲۵۰۰ سال تاریخ حکمرانی در ایران مسبوق به سابقه نبوده است .
از سوی دیگر هربار که رکورد ارقام نجومی ثبت می شود، دیری نمی پاید که با محاکمه و افشای پرونده فساد و اختلاسی جدید و آن هم دو یا سه برابر ارقام رکورد قبلی، گروههای ذی نفع در پرونده های پیشین نفس راحتی می کشند چون فشار روانی از ابعاد فساد و اختلاس آنها رفع می شود و گروهی تازه نفس و جدید جای آنها را می گیرد. این گروههای رانتی و حرفه ای دایما تغییر "شیفت "می دهند. گویی در این زمینه با نوعی جابجایی نخبگان ( یا همان گردش نخبگان!) مواجه ایم.

🔰فساد وصف حال آن کمّیت های متعارف جهانی است.در ایران اما، واژه هایی مثل "چَپو" یا " ایلغار" بیشتر مصداق دارد.( این دو واژه را از سخنرانی استادم پروفسور پرویز پیران اقتباس کردم).
در این صورت ما می توانیم ابعاد پدیده فساد ساختاری در ایران را درک کنیم، زیرا در راهبرد "چپو" عناصر حرفه ای مافیای فساد، عملا قطعات بزرگی از پیکره اقتصاد را می بلعند و از دور خارج می کنند، چندان که با جا به جایی معمولی ارقام امکان ترمیم آن وجود ندارد و در مقیاس کلان و ملی بحران ساز می شود که دولت مجبور به مداخله از طریق انتقال حجم عظیمی از منابع مالی و عمومی کشور برای غلبه بر موج نارضایتی ها و اعتراض های خیابانی می شود.

🔰تظاهرات مالباختگان موسسات اعتباری در سال ۹۶ و ۹۷ نمونه هایی از حجم و پیامدهای "چپو" یا "ایلغار" بود که فقط در یک قلم دولت ۳۰ هزار میلیارد تومان به مردم مالباخته پرداخت کرد تا از بحران های بیشتر جلوگیری کند.
چپو یا ایلغار گرچه مالوف و مصطلح
نیست ولی تنها واژگانی اند که ظرفیت حمل بار معنایی ارقام فوقِ سنگین اختلاس و فساد را دارا هستند.

🔰پرونده اخیر معروف به " ۶/۵ میلیارد یوریی" مربوط به بازرگانی پتروشیمی که بخش هایی از آن از تلویزیون ایران و مطبوعات در نیمه اسفند ۹۷ پخش و رسانه ای شد، در نوع خود کم نظیر و در ایران یک رکورد تازه محسوب می شود. این پرونده و ابعاد کمّی و کیفی آن مصداق دیگری از "چَپو" است.

🔰اصطلاح چپو را من به دو دلیل متناسب تر از دیگر واژگان رایج می دانم؛ اول آنکه "چپو" در معنا و مصداق ربایش "حداکثر ممکن" را به ذهن متبادر می کند، و دیگر اینکه چپو در معنا همچنین عناصری از ارتکاب جمعی( باندهای) جرایم با آمیزه ای از بی رحمی و خاطر جمعی بعد از ارتکاب جرم را نیز در خود دارد. فساد و "فرافساد" در ایران همه این ویژگی ها را داراست.

🔰نتیجه:
به متولیان امر توصیه می شود که اگر نمی توانند - و یا نمی خواهند - با اصلاحات در ساختارها و قوانین،حجم فساد ساختاری و اختلاس و اخلال را تعدیل کنند، لااقل در تغییر اصطلاحات همّت گمارند تا چالش ها و مصائب ما با مسایل کشورهایی مثل آلمان و ژاپن و دانمارک و مالزی و... تحت یک واژه مشابه سازی و اشتباه! نشود.
در هر حال "هر کس به اندازه وسعش تکلیف دارد."
@sociology_of_sport