🌐 پارادایم‌های جامعه‌شناسی.. 🔸این مفهوم اولین بار بواسطه تامس اس

🌐 پارادايم‌هاي جامعه‌شناسي

🔸واژه «پارادایم» (paradigm) اولین بار در زبان انگلیسی در قرن پانزدهم به معنای یک «مثال یا الگو» به کار ‌رفته و هنوز هم در این معنا به کار می‌رود.

🔸در حال حاضر مفهوم پارادایم بطور وسیعی در علوم اجتماعی خصوصا جامعه شناسی مورد استفاده قرار می گیرد.

🔸این مفهوم اولین بار بواسطه تامس اس. کوهن در کتاب «ساختار انقلاب های علمی» به عنوان عنصر اصلی تحلیل بکار گرفته شده است.

🔸 او از این طریق به بیان تئوری علمی خود که از چندین مرحله بشرح زیر می گذر استفاده نموده است:

پارادایم اول
⬇️

حالت هنجار
⬇️

حالت نابهنجار
⬇️

بحران
⬇️

انقلاب
⬇️

پارادایم دوم

🔸جامعه شناسان پس از دریافت این تئوری و مفهوم پارادایم در پی بکارگیری آن در جامعه شناسی گردیدند. افرادی چون فردریک، افرت، مسترمن و ریتزر در این راه تلاش هایی نموده اند. به نظر می رسد که کارهای ریتزر موجب توسعه بحث پارادایم و راهی بسوی یک مطالعه سیستماتیک جامعه شناختی بوده است.

🔸براساس مفهوم پارادایم او مدعی شده است که جامعه شناسی یک علم چند پاردایمی می باشد. از اینرو او سه نوع پارادایم واقعه اجتماعی، تعریف اجتماعی و رفتار اجتماعی را نام برده است.

🔸ریتزر اشاره کرده است که هر پارادایم دارای چند عنصر چون مثالواره، تصور از موضوع، تئوریها و متدها می باشد. از نظر او تفاوت پارادایم ها به تفاوت درهرکدام یک از این عناصر و ویژگیها مربوط می باشد.

💠 تعريف پارادايم

🔸پارادايم حوزه مسلط علمي در نظريه‌هاي جامعه‌شناسي است كه عموماً در پي پرسش‌هاي كلان جامعه‌شناسان در مورد جامعه بوجود آمده است.

🔸به عنوان نمونه پرسش «چه ديدگاهي مي‌تواند جامعه را به سرمنزل مقصود برساند؟» در پاسخ «سرمايه‌داري» يا «سوسياليستي» از لحاظ فكري و نظري مي‌تواند زمينه يك پارادايم را ايجاد كند.

💠انواع پارادايم در جامعه شناسی

🔸در نظريه‌هاي جامعه‌شناسي سه دسته پارادايم كلي و اصلي وجود دارد:

۱- پارادايم واقعيت اجتماعي
۲- پاردايم تعريف اجتماعي
۳- پارادايم رفتار اجتماعي

💠عناصر پاردايم

۱- سرمشق
۲- موضوع مورد بررسي
۳- روش
۴- نظريه‌ها

1⃣ پارادايم واقعيت اجتماعي

🔺سرمشق: سرمشق اين پارادايم برگرفته از بحث «واقعيت اجتماعي» كتاب «خودكشي» اميل دوركيم است. دوركيم واقعيت اجتماعي را در آن كتاب همة حوادث، اتفاقات و پديده‌هاي اطراف بشر كه به شكل يك عامل بيروني بر فرد فشار وارد مي‌كند، مي‌داند.

🔺موضوع مورد بررسي: مطالعه نهاد و ساختارهاي خرد و كلان اطراف ما كه به شكل واقعيت اجتماعي مطرح مي‌باشد، است.

🔺روش: ۱. آزمايش،۲. پيمايش، ۳.مشاهده و روشهاي مقايسه‌اي

🔺نظريه‌ها: ۱. كاركرگرايي، ۲.ساختارگرايي، ۳. پوزيويتستي

2⃣ پارادايم تعريف اجتماعي:

🔺سرمشق: سرمشق اصلي اين پارادايم برگرفته از ديدگاه تفصيلي «ماكس وبر» در كتاب «اخلاق پروتستان» و «روح سرمايه‌داري» است. اين ديدگاه بيشتر در مقابل ديدگاه واقعيت اجتماعي بوجود آمده است.

🔺موضوع مورد بررسي: هدف اصلي در اين ديدگاه فهم كنش انسانها در موقعيت‌هاي مختلف است.

🔺روش: مجموعة روشهاي كيفي است.

🔺نظريه‌ها:۱. مكتب كنش متقابل نمادين، ۲. مكتب پديدارشناسي،۳. روش مردم‌نگاري،۴. روش وجودگرايي

3⃣پارادايم رفتار اجتماعي:

🔺سرمشق: سرمشق اين پارادايم مجموعة كارهاي «اسكينر» در مباحث رفتاري است.

🔺موضوع مورد بررسي: مطالعة رفتارهاي غيرفكورانة انسانها است. درواقع منظور از غيرفكورانه، از بين رفتن منطق و عقلانيت نيست، بلكه منظور جريان محرك و پاسخ است. رفتارهايي كه افراد در مقابل پاداش انجام داده و يا در مقابل تنبيه انجام نمي‌دهند از جملة اين رفتارهاست.

🔺روش: روش اين ديدگاه «آزمايشگاهي بر روي انسانها» است.

🔺نظريه‌ها: ۱. مكتب جامعه‌شناسي رفتاري، ۲. مكتب رفتارگرايي، ۳. مكتب مبادله و تبادل

https://t.me/joinchat/AAAAAEJLNLu9Gs-xukoTpA