✍️نگاه به کتاب محمد سرافراز از منظری دیگر: ناسازگاری ایرانی

✍️نگاه به کتاب محمد سرافراز از منظری دیگر: ناسازگاری ایرانی

محمد سرافراز رئیس پیشین صدا و سیما کتابی منتشر کرده و در آن خاطرات دوران مدیریتش در این سازمان را شرح کرده است. در مورد این کتاب، حرف و حدیثهای مفصلی نوشته و گفته شده است. برخی ابراز خوشحالی کردند که یک نفر پیدا شده و اسرار مگو هویدا کرده است. عده دیگری هم تحسین می کنند که مرحبا چه جسارتی و چه شجاعتی. عده دیگری هم به تحلیل ابعاد اطلاعات مطرح در این کتاب نشسته اند... اما به عنوان یک ایرانی، ترسی که از خواندن این کتاب به وجودم رخنه می کند را کتمان کردن نمی توانم.

✅یک- نامه معاون اول احمدی نژاد
قبل از پرداختن به بحث کتاب سرافراز، یک سوال را باهم مرور کنیم: «چقدر بین این کتاب و نامۀ معاون اول احمدی نژاد (محمدرضا رحیمی) فرق هست؟» ماهیت این «کتاب و آن نامه» چقدر باهم تفاوت دارد؟ محمدرضا رحیمی، سالها یار غار و در دولت دوم محمود احمدی نژاد «معاون اول» او بود؛ ولی بعد از چندین و چندسال کار مشترک، با انتشار نامه ای سرگشاده علیه رفیق خود، به انتقاد شدید از احمدی نژاد پرداخت. سوال اینجاست که آیا می توان از منظری فراتر از مباحث سیاسی/حاکمیتی به این بحث پرداخت؟

✅دو- بنگاههای اقتصادی ژاپنی
طی حدود یازده سال گذشته یکی از مهمترین دغدغه های ذهنی اینجانب، تاریخچه و سرنوشت بنگاههای بزرگ اقتصادی ژاپنی بوده است. سرنوشت سونی، پاناسونیک، سومی تومو، توشیبا، هوندا، تویوتا، میتسوبیشی، هیتاچی و... محل دغدغه مطالعاتی سالهای اخیر بود.
هر یک از این بنگاهها و هر یک از این «نامها»، طی چند دهه گذشته حجم زیادی اختراع، محصول و کالا تولید و به جامعه بشری تقدیم کرده اند. متناظر با آن، حجم زیادی هم ارز (پول) از خارج از ژاپن، به داخل ژاپن کشیده اند.

طی سالهای اخیر هرچه که بیشتر درباره این "نامها" خواندم و هرچه که بیشتر با روحیه حساس ژاپنی آشنا شدم، یک موضوع برایم بیشتر پررنگ شد: «هیات مدیره تویوتا، سالهاست که در "یک سال کاری" ، گردش مالی "چند برابر پول نفت ایران" را مدیریت می کنند». یعنی «یک شرکت» چند برابر «یک کشور» گردش مالی داراست. مثلا در سال 2017 این هیات مدیره، شش برابر فروش نفت کشور ایران را مدیریت کرد؛ کالا تولید کرد و به "دیگران" فروخت و پول به "داخل تویوتا" آورد. اما چرا نمی شنویم که هر دو-سه سال یکبار، یک نفر از اعضای این هیات مدیره پیدا شود که انشعاب کند و به تعبیر خودمانی «بزند بیرون» و شرکتِ خودش را راه بیندازد و با رسانه ها علیه مابقی اعضای هیات مدیره مصاحبه ها کند؟
و کتاب خاطره ها منتشر کند؟

رمز برقراری یا ماندگار شدن تویوتا (و نامهای مشابه) در چیست؟ در «اختراعات» گسترده؟ در «روشهای بازرگانی»؟ در تکنیکهای «مدیریت»؟ مانا شدن و ماندگاری این غولهای بزرگ اقتصادی، در نحوه تعامل اعضای هیات مدیره با همدیگر است.

«ژاپنی ها، مسائلشان را درون خودشان حل و فصل می کنند»

ما ایرانیان در مسیر توسعه، همیشه در جستجوی «فن آوری» یا تکنولوژی بوده ایم حال آنکه ماجرا بیش از آنکه به فن آوری ربط داشته باشد، موضوعی انسانی/رفتاری است.

صد وبیست وهفت سال است که یک شرکت عمرانی به نام «اوبایاشی» پروژه های بزرگ سازه ای را در ژاپن اجرا می کند. یعنی «چهار نسل» مهندسین اعضای هیات مدیره اوبایاشی، توانسته اند از متلاشی شدن یک نام جلوگیری کنند. هر شش-هفت سال، یکی نیامده از شرکت، بیرون بزند و «شرکت خودش» را تاسیس کند. در سال 2018 سود خالص این شرکت، از کل بودجه وزارت مسکن و شهرسازی ایران بیشتر بوده است.

✅سه- کجا پنهان شود رازی، کز او سازند محفلها؟
نکته جالب اینکه این دست مسائل رفتاری/انسانی، قابل پنهان کردن و مخفی کاری نیست. چند سال اخیر، در تلاطم بحرانهای مالی شرکت #توشیبا، و در مسیر دردناکی که به متلاشی شدن و «ورشکستگی» این غول فن آوری منتهی شد، ماجرای اختلاف رئیس هیات مدیره توشیبا با مدیرعامل، نقل محافل شده بود! (درباره این شرکت بسیار نوشته ام).
همان زمان این سوال پیش می آمد که چرا این «ماجرای توشیبا» هر سال برای یکی دیگر از «آن نامها» پیش نمی آید؟ چرا؟

هیات مدیره هیتاچی چرا اینطور با هم گلاویز نمی شوند؟! اعضای هیات مدیره سوزوکی چه قُرصی مصرف می کنند که هر سال یکی از آنها «اعلام استقلال» نمی کند؟ چرا هر روز یکی از هیات مدیره #میتسوبیشی مقابل دوربین رسانه ها نمی نشیند و از ماجرای «سوء مدیریتهای گسترده در میتسوبیشی» خاطره گویی نمی کند؟

وقتی که شنیدم مجموعه ای از همین غولهای بزرگ اقتصادی دورهم جمع شده اند و فروشگاه زنجیره ای «سوگو» را تشکیل داده اند، فهمیدم حرف سعدی که «دو درویش در گلیمی بخسبند و دو پادشاه در اقلیمی نگنجند» چرندی بیش نیست. ژاپن، سرزمینی است که امپراطورهای صنعت و پول، دور یک میز باهم می نشینند و باهم «کار» می کنند.

✅چهار- هیات مدیره فیس بوک:
@solseghalam
[ادامه- قسمت دوم متن🔻]