💢بازشناسی تفاوت فرهنگ و تمدن (۱)

💢بازشناسی تفاوت فرهنگ و تمدن (1)

🔸در نگاه نخست به نظر می‌آید، فرقی بین فرهنگ و تمدن وجود ندارد معمولاً در عبارت‌ها هم این دو به صورت مترادف به كار می‌روند. به طور مثال اگر قومی از میزان نسبتاً بالایی از رشد تولیدات صنعتی و مظاهر شهری بهره‌مند باشد، ولی از نظر اخلاق اجتماعی و فردی و مناسبات انسانی ، در حد ابتدایی قرار داشته باشد، به آن قوم نسبتِ "بافرهنگ" داده نمی‌شود، در حالی كه كلمة "متمدن" در اینجا صادق است.

🔸با همه پیوستگی فرهنگ و تمدن، دو تفاوت در میان آن‌ها وجود دارد: نخست آنكه تمدن بیشتر جنبه‌ی عملی و عینی دارد، و فرهنگ بیشتر جنبه‌ی ذهنی و معنوی؛ به گونه‌ای كه هنر، فلسفه، حكمت، ادبیات و اعتقادات در قلمرو فرهنگ هستند، در حالی كه تمدن بیشتر ناظر به رفع حوایج مادی انسان در اجتماع است. می‌توان برای مثال مجسم كرد كه انسان از چوب كشتی می‌سازد یا از معدن فلز استخراج می‌كند و آن را برای ساختن ابزار به كار می‌برد؛ این تمدن است.

🔸اما در عین حال قدمی از این فراتر می‌نهد؛ یعنی می‌كوشد تا این كشتی را به سبكی خاص و طرزی زیبا بسازد. یا چیزی كه از این فلز پدید می‌آورد، شكل هنری داشته باشد؛ این فرهنگ است. معماری، از نظر آنكه زیبایی و ظرافت تخیلی دارد، جزء فرهنگ به شمار می‌رود، ولی از آنجا كه اطمینان‌بخش و محكم‌كننده‌ی سرپناه می‌شود و به آسایش زندگی كمك می‌كند، در قلمرو تمدن است. قانون، تمدن است در آنجا كه نظم اجتماعی را موجب گردد و فرهنگ است در آنجا كه واجد باریك‌بینی هنری و آموخته‌های انسانی است. دوم آنكه تمدن بیشتر جنبه‌ی اجتماعی دارد و فرهنگ بیشتر جنبه‌ی فردی. تمدن تأمین‌كننده پیشرفت انسان در هیأت اجتماع است؛ فرهنگ گذشته از این جنبه می‌تواند ناظر به تكامل فردی انسان باشد.

🔸فرهنگ به فهمیدن، دریافتن، اندیشیدن، ژرف‌بینی و آگاهی به امور ربط پیدا می‌كند و دیررس، دیریاب، روینده، عمیق و پایدار است. ولی تمدن به امور سطحی و زودگذر و آنی زندگی وابسته است و بیشتر جنبه‌ی اكتسابی و تقلیدی دارد؛ زودرس، زودیاب و معمولاً پایدار و تغییرپذیر است.

ا-----------------------------ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami