✅چرا زمین فقرا خشک‌تر است؟.. ✍🏻فاطمه کاشی

✅چرا زمین فقرا خشک‌تر است؟

✍🏻فاطمه کاشی

🔹مشکلات زیست‌محیطی هم بر محیط فیزیکی و هم بر نظام اجتماعی تاثیر می‌گذارد. گرچه تخریب محیط‌زیست به زندگی همه اجتماعات ضربه می‌زند، اما کسانی که سهم کمتری از منابع دارند بیشتر از بقیه خسارت می‌بینند. در سال 2004 موسسه منابع جهانی (WorldRecourses Institute) در گزارش خود نوشت: «مدیریت محیط‌زیست باید منافع فقرا را در نظر بگیرد، چون آن‌ها بیش از دیگران در معرض آسیب‌های تخریب محیط‌زیست هستند و صدایشان کمتر در تصمیمات مدیریتی شنیده می‌شود.»

🔹چرا تخریب محیط‌زیست، طبقات پایین‌تر را بیشتر تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؟ به‌طور کل احتمال اینکه فعالیت‌های مخرب محیط‌زیست همچون دفع زباله، انواع آلودگی، فرسایش منابع و امثالهم در مناطق فقیر که مالیات، زمین، نیروی کار و منابع ارزان‌تر هستند، اتفاق بیفتد، بیشتر است. این امر نه تنها در درون کشورها، بلکه در تقسیم کار جهانی هم به‌خوبی قابل‌مشاهده است. آلوده‌کننده‌ترین صنایع معمولا در کشورهای در حال توسعه و فقیرتر وجود دارد. کشورهای توسعه‌یافته اگر هم به این صنایع نیاز داشته باشند آن‌ها را به کشورهای در حال‌ توسعه برون‌سپاری می‌کنند. اوراق‌سازی کشتی، مدیریت پسماند زباله‌های الکترونیک و صنایع سنگین چون فولاد، نمونه‌هایی از این دست هستند.

🔹در حقیقت نیروی کار فقیر، به کاری واداشته می‌شود که او را فقیرتر و بدبخت‌تر می‌کند و با تخریب محیط‌زیست، منبع درآمد، معیشت و سلامت خود را از دست می‌دهد و در عین حال منابع کافی برای احیا و نگهداری آن در اختیار ندارد. به همین دلیل در بین اهداف سازمان ملل در کنار ریشه‌کن‌کردن فقر، به محیط‌زیست پایدار هم اشاره شده است، اما با توجه به پارادایم‌های اقتصادی که کم‌وبیش در همه جای دنیا مسلط است تا چه حد حصول چنین اهدافی امکان‌پذیر و واقعی است؟ فقرا که پایگاه اجتماعی قدرتمندی ندارند، نادیده گرفته می‌شوند؛ نه صدایشان در سیاست‌گذاری شنیده می‌شود و نه قدرت کافی برای تغییر سیاست‌ها دارند.

🔹در تحلیل رابطه میان انسان و طبیعت، طبقه به معنای اقتصادی آن مدنظر نیست، بلکه انواع مختلف نابرابری‌های اجتماعی مثل نابرابری‌های جنسیتی، نژادی، قومیتی و غیره در تعریف جدید طبقه وارد می‌شوند. رویکردهایی چون اکوفمنیسم و اکوسایکولوژی از این دست هستند. رویکردهای اجتماعی -اکوسوشیال- به محیط‌زیست به‌دنبال ارتقای پایداری زیست‌محیطی در تمام سطوح جامعه است. چنین تلاشی به‌خوبی در جنبش‌های عدالت‌خواهانه زیست‌محیطی (Environmental Justice Movements) دیده می‌شود. جنبش‌هایی که تنها بر حفظ محیط‌زیست تاکید نمی‌کنند، بلکه در راستای حفظ محیط‌زیست به برابری نیز نظر دارند. این جنبش‌ها سیاست‌ها و مقررات زیست‌محیطی را هدف قرار می‌دهند که به یک اندازه برای تمام سطوح جامعه مفید نیستند؛ به نفع برخی گروه‌های اجتماعی و به ضرر گروه‌های فرودست عمل می‌کنند. عدالت محیط‌زیستی به‌عنوان یک جنبش اجتماعی روی توزیع برابرانه و عادلانه منافع و مشکلات زیست‌محیطی تمرکز می‌کند. در سال‌های اخیر با فراگیرشدن رویکردهای زیست‌محیطی در جهان، جامعه ایران هم به پایداری محیط‌زیست توجه بیشتری نشان می‌دهد. به‌خصوص جامعه مدنی و سازمان‌های مردم‌نهاد تلاش زیادی برای حمایت از طبیعت ایران می‌کنند. در این میان جای جنبش‌های عدالت‌خواهانه زیست‌محیطی خالی است.


#سیاست‌گذاری_سلامت

🌐شبکه جامعه شناسی علامه

@Atu_sociology