بازار و محدودیت‌های آن (۲): حمایت از مشتری خرد

بازار و محدودیت‌های آن (۲): حمایت از مشتری خرد

چنان‌چه گفته شد بنابر تحلیل‌های نظری و تجارب تاریخی انواعی از بازار توانی کم نظیر در افزایش رفاه و بهبود زندگی بشر دارند و باید انتظام بازار را جدی بگیریم. اما مدل کاملی که در نوشتار قبل تبیین شد در دنیای واقعی تقریبا مصداق بیرونی ندارد. یکی از ویژگی‌های دنیای واقع این است که در بسیاری موارد مشتریان خرد توان دسترسی به اطلاعات و شناخت کافی در مورد محصولات و کیفیت‌های مختلف را ندارند. این بدین معنا است که در بسیاری موارد، بسته به ویژگی‌های هر کالا یا خدمت، بازار طیفی از شرایط لازم را برای انتظام بخشی (تنبیه و تشویق) مناسب برخوردار نیست و ایجاد اختلال در انتظام بخشی بازار یعنی تضعیف آن‌چه که موجب جذابیت بازار برای رفاه اجتماعی می‌شد.

📝قراردادهای حقوقی، یک مشت از خروار
امروزه بسیاری از مبادلات در قالب قراردادهایی صورت می‌گیرد که قرارداد‌های بیمه یا قراردادهای بانکی نمونه‌ای از این نوع قرار دادها هستند. در این قراردادها نوعا به دلیل پیچیدگی‌های حقوقی یک مشتری عادی توان تحلیل ابعاد مختلف قرارداد را ندارد و یا در بسیاری موارد حتی در صورت شناخت مشکلات قرارداد قادر به تغییر آن نیست. علاوه بر این برای یک مشتری خرد به دلیل عدم تکرار مبادلات این چنینی، امکان یادگیری برخی پیچیدگی‌های این قراردادها نیز فراهم نیست.
برای نمونه در انگلستان قرض‌گیرندگان خرد از دهه ۹۰ میلادی مجبور به خرید نوعی بیمه‌ی بازپرداخت می‌شدند که در صورت از کارافتادگی، بیکاری، فوت یا برخی موارد دیگر باز پرداخت بدهی دچار مشکل نشود. اما نهایتا عملکرد شرکت‌های بیمه در این حوزه در کنار وجود تنظیم‌گران حافظ منافع مشتریان باعث شد موضوع این بیمه‌ها برای شرکت‌های بیمه جریمه‌های سنگین و یک رسوایی بزرگ را در پی داشته باشد. قیمت گذاری غیرعادلانه، قرارداد غیر مفید و غیر موثر برای خریدار، فروش اجباری یا فروش به افرادی که اساسا شرایط قرارداد باعث می‌شد بیمه برای آن‌ها موضوعیت نداشته باشد و بی اثربودن قرارداد به علت شرایط طولانی و پیچیده‌ی بررسی و تنفیذ قرارداد از جمله دلایل این رسوایی بود. توجه به این مساله خالی از لطف نیست که طمع درآمدهای جذاب این قراردادها شرکت‌های بیمه را به چنین رفتاری واداشته بود.

📝اصل مهم: حمایت از مشتری خرد
بنابر مباحث فوق حمایت از مشتری نه تنها ایجاد کننده‌ی اختلال در بازار نیست بلکه یک سازوکار تقویت‌کننده‌ی انتظام بازار و یک اصل غیرقابل انکار است.

https://telegram.me/Economics_Cafe