حاشیه‌ای بر متن رشد دو رقمی اقتصاد …✅چند روز پیش معاون اقتصادی بانک مرکزی در یک مصاحبه مطبوعاتی رشد اقتصادی نه ماهه سال ۹۵ را بیش

حاشیه‌ای بر متن رشد دو رقمی اقتصاد


✅چند روز پیش معاون اقتصادی بانک مرکزی در یک مصاحبه مطبوعاتی رشد اقتصادی نه ماهه سال ۹۵ را بیش از یازده درصد (۱۱/۶) و رشد اقتصادی نه ماهه بدون نفت را حدود دو درصد (۱/۹) اعلام کرد. این مصاحبه رشد اقتصادی بدون نفت فصل اول ۹۵ را منفی و رشدهای اقتصادی با احتساب نفت در فصل دوم و سوم ۹۵ را رشدهایی دو رقمی دانسته است.

✅این در حالی بود که رئیس کل بانک مرکزی چند ماه قبل در تلگرام خود رشد اقتصادی شش ماهه را حدود هفت و نیم (۷/۴) و رشد اقتصادی فصل تابستان را حدود نه (۹/۲) درصد اعلام کرده بود.


1⃣ آیا این اعداد و ارقام باهم در تناقضند؟

2⃣ با توجه به اینکه نرخ‌ رشدهای بالای ۵ درصد برای ایران موفقیت اقتصادی قلمداد می‌شود و نرخ رشدهای دور رقمی ایران را در تراز اقتصادهایی همچون چین قرار می‌دهد، این اعداد را چگونه باید تفسیر کنیم؟

✅تولید ناخالص داخلی در حقیقت ارزش افزوده کالا و خدمات تولید شده در اقتصاد را نشان می‌دهد. اما ارزش افزوده با کمی تسامح مانند ارزش (قیمت×مقدار) کالا و خدمات، هم با افزایش قیمتها و هم با افزایش حجم تولید کالا و خدمات افزایش می‌یابد. از آنجا که افزایش تولید ناخالص داخلی از محل افزایش قیمت‌ها و تورم یک پدیده مطلوب اقتصادی نیست اقتصاددانان به دنبال حذف اثر رشد قیمت‌ها بر ارزش افزوده هستند لذا رشد اقتصادی را بر حسب تعداد کالا و خدمات در یک سال پایه محاسبه و باهم مقایسه می‌کنند تا بتوانند بفهمند چقدر میزان تولید واقعی یک‌ کشور رشد کرده‌ است.

✅این سال پایه هر چند سال یکبار عوض می‌شود و در نیمه اول امسال بانک مرکزی رشد اقتصادی را بر پایه سال ۸۳ اعلام کرده بود و در مصاحبه اخیر معاون اقتصادی سال پایه گزارش داده شده از سال ۸۳ به ۹۰ تغییر یافته است. جالب توجه است که مرکز آمار هنوز از سال پایه ۷۶، یعنی قریب به ۲۰ سال پیش برای محاسبه تولید استفاده می‌کند.

1⃣ بر این مبنا دلیل تغییر نرخ‌های رشد تغییر سال پایه است و این داده‌ها با هم تناقصی ندارند. این تغییر تقریبا شبیه این است که در فیزیک یک سرعت را تا به حال بر حسب متر بر ثانیه اعلام می‌کردیم اما از این به بعد بر حسب کیلومتر بر ساعت.

✅از طرف دیگر از آنجا که در سال ۹۰ هم تولید نفت و هم قیمت جهانی آن بالا بوده است سهم بخش نفت در کل اقتصاد ایران نسبت به سال ۸۳ بالا بوده است. لذا همگام با افزایش تولید نفت در پسابرجام، طبیعی است که به دلیل همین سهم بالای نفت در سال پایه ۹۰ رشد اقتصادی بالاتری را نسبت به سال پایه ۸۳ نشان بدهد.

✅نکته جالب توجه دیگر این گزارش این است که بانک مرکزی سکوت آماری خود در مورد سال ۹۴ را شکست و اعلام کرد که در سال ۹۴ رشد منفی داشته و رشد اقتصادی بدون نفت در سال ۹۴، ۳/۱- درصد بوده است و در سه فصل اول سال ۹۵ تنها ۱/۹ درصد آن پس رفت جبران شده است.

✅این که حساب‌های ملی اساسا به قیمت‌های سال پایه محاسبه می‌شوند، باعث می‌شود تفاوت رشد تولید نفت با قیمت هر بشکه ۱۰۰ دلار نسبت به ۴۰ دلار در این شاخص نمایان نشود. لذا در این شاخص عمده‌ی رشد نفتی با معیار تعداد بشکه سنجیده می‌شود هرچند که کاهش قیمت نفت و در نتیجه درآمد (تعداد بشکه×قیمت هر بشکه) ناشی از فروش آن نتواند محدودیت‌های اقتصاد ملی در ایجاد رونق و بودجه‌ی عمرانی دولت را نسبت به پیش از تحریم‌ها برطرف کند.لذا مردم ممکن است اثر این رشدها را در زندگی خود حس نکنند.

📝کلام آخر

2⃣به نظر می‌رسد بتوان گفت سهم دیپلمات‌های دولت از رشد فعلی به مراتب بیشتر از اقتصاددانان دولت بوده است.

پ.ن. در کنار موارد فوق به نظر می‌رسد در واقعیت به دلیل عدم عادی‌شدن روابط بانکی، دولت نتوانسته پول حاصل از افزایش تولید و صادرات نفت را دریافت یا به راحتی برای مصارف کشور استفاده کند.
https://telegram.me/Economics_Cafe