🔵 ایران در عرصه یک نبرد بین‌المللی؛ ی روزنامه همشهری با دکتر ناصر به بهانه تحولات جدید - (بخش۴)

🔵 ایران در عرصه یک نبرد بین‌المللی ؛ #گفتگو ی روزنامه همشهری با دکتر ناصر #هادیان به بهانه تحولات جدید #خاورمیانه - (بخش4)

🔹 آیا اروپا قادر است برجام را نجات دهد ؟

#اروپا تا این مرحله مواضع قابل‌قبولی داشته است اما امیدواریم که در ادامه راه، سیاست «رضایت ترامپ به هر قیمت» را در پیش نگیرد. با وجود اراده‌ای که اروپایی‌ها برای حفظ برجام دارند باید ببینیم آیا اروپا در عمل این توانمندی را دارد که درصورت کناره‌گیری آمریکا، به تعهداتش در برجام وفادار بماند یا نه. نشانه‌هایی وجود دارد که اروپایی‌ها به‌دنبال برنامه‌های B و C هستند. آنها به‌دنبال این هستند که با تاسیس صندوق‌های دولتی در کشورهای خود پروژه‌های خود در ایران را تضمین و تامین مالی کنند. ویژگی این صندوق‌ها آن است که به‌دلیل دولتی بودنشان آمریکا نمی‌تواند آنها را تحریم کند. پلان C نیز که توسط اروپایی‌ها دنبال می‌شود این است که بانک‌های مرکزی این کشورها عهده‌دار تضمین و تامین مالی پروژه‌ها در ایران باشند؛ مکانیسمی که باز هم امکان تحریم آن توسط آمریکا وجود نخواهد داشت.

به‌نظر من، اگر اروپا به‌طور جدی بخواهد، می‌تواند در مقابل ترامپ بایستد. باید درنظر داشت که ترامپ مشروعیت لازم را ندارد، با این حال اروپایی‌ها به هر طریقی سعی کرده‌اند رضایت او را جلب کنند. در کنار اینها، چینی‌ها و روس‌ها نیز به اندازه کافی از سیاست‌های ترامپ ناراضی هستند. به‌طور کلی فضایی وجود دارد که اروپا اگر بخواهد می‌تواند در مقابل ترامپ و در حفظ برجام به‌طور مؤثری ایفای نقش کند.

شما در گفت‌وگوها و یادداشت‌های خود همواره بر مفهوم «ابتکار یکجانبه» برای اعتماد‌سازی‌ بین‌المللی تاکید کرده‌اید و اخیرا نیز در جایی گفته‌اید که «ایران به کشورهای خواهان مذاکره پیشنهاد دهد که برای مدت زمان محدودی برد موشک‌های خود را مثلا از ۲ هزار کیلومتر افزایش نمی‌دهد.» با وجود مخالفت‌های زیاد در کشور پیرامون این مسئله، منظور شما دقیقا از این مفهوم چیست؟

به‌نظر می‌رسد که نکته مورد نظر من به خوبی منعکس نشده است. ما برای فهم این مسئله باید موضوع مذاکره را از بحث ابتکار یکجانبه تفکیک کنیم. برجام یک مذاکره بود که در آن بده‌بستان‌هایی صورت گرفت. از طرف دیگر باید درنظر داشته باشیم که مفهوم مذاکره با گفت‌وگو نیز تفاوت دارد. هدف از گفت‌وگو، توصیف کردن، توضیح دادن و مفاهمه است. ما در همه دولت‌ها گفت‌وگو داشته‌ایم اما مذاکره نداشته‌ایم. هدف مذاکره، معامله است. در کنار مذاکره و گفت‌وگو، مقوله‌ای به نام ابتکار یکجانبه مطرح است که هدف اصلی آن اعتمادسازی است. آنچه من در مصاحبه‌های قبلی پیرامون موشک‌های ایران پیشنهاد دادم، برخلاف برخی جنجال‌سازی‌‌ها، پیشنهاد مذاکره در این زمینه نبود بلکه ابتکار یکجانبه بود؛ موضوعی که چندی پیش توسط یکی از فرماندهان ارشد نیروهای مسلح مطرح شد که طی آن اعلام کرد سقف برد موشک‌ها 2هزار کیلومتر تعیین شده است.

هدف از این اظهارات قطعا اعتمادسازی بود اما نحوه پردازش آن کاملا اشتباه بود؛ چراکه این موضوعات باید در قالب یک چارچوب رسمی و حساب‌شده و توسط یکی از مقامات بلندپایه و رسمی مانند دبیر شورای‌عالی امنیت ملی، رئیس‌جمهور یا وزیر دفاع مطرح شود. مطرح کردن 2هزار کیلومتر به‌عنوان سقف تعیین‌شده برای برد موشک‌ها موضوعی بود که در دنیا مورد توجه کافی قرار نگرفت اما اگر همین اظهارات توسط یک مقام بلندپایه و رسمی اعلام می‌شد، می‌توانست به مثابه سیاست رسمی جمهوری اسلامی تلقی شود و مخاطب خود را پیدا کند. ابتکار یکجانبه از موضع قدرت اعلام می‌شود و با طرح یک پیشنهاد که از موضع ضعف اعلام می‌شود، متفاوت است.

نتیجه ابتکار یکجانبه این است که ایران خودش داوطلبانه و بدون فشار هیچ کشوری، این کار را می‌کند و هر وقت اراده کند، می‌تواند دست از این تعهد بردارد. ضرر آن نیز این است که این کار را بدون هیچ مابازایی انجام ‌دهد. اما آنچه از این اقدام یکجانبه حاصل می‌شود، نوعی اعتمادسازی بین‌المللی است.

#نشریات

http://img8.irna.ir/1395/13951103/82396411/82396411-71345062.jpg