‍ ✅وضعیت هشدار در صندوق‌ بازنشستگی ایران (قسمت اول).. ✍سیاووش نوروزی

‍ ✅وضعیت هشدار در صندوق‌ بازنشستگی ایران(قسمت اول)

✍سیاووش نوروزی

@esfahaneconomy
برآوردهای تازه نشان می‌دهد که در سال آینده خورشیدی صندوق‌های بازنشستگی با حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه رو به رو خواهند شد. به همین دلیل، دولت سه مسئله مهم در پنج سال آینده را بحران آب، محیط زیست و صندوق‌های بازنشستگی عنوان کرده است.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که دولت امسال ناچار است حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان به صندوق‌های بازنشستگی بابت کسری بودجه آن‌ها کمک کند. این رقم تقریبا معادل یارانه نقدی است که دولت در طول سال می‌پردازد.

برآورد می‌شود که سالانه بین ۱۵ تا ۲۰ درصد این کمک‌ها افزایش یابد وگرنه این صندوق‌ها قادر نخواهند بود حقوق مستمری بگیران را پرداخت کنند و وظایف خود را انجام دهند.

صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح و صندوق بازنشستگی فولاد عملا ورشکسته هستند و تقریبا تمامی بودجه خود را از کمک‌های دولتی تامین می‌کنند.

آمارها نشان می‌دهد که صندوق بازنشستگی کشوری ماهانه یک هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان حقوق به مستمری بگیران می‌دهد در حالی که یک هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان آن را دولت می‌دهد. کل مستمری صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح را هم دولت می‌پردازد.

تنها صندوق تامین اجتماعی است که وضعیت دخل و خرج آن در شرایط سر به سر قرار دارد. اما به عقیده کارشناسان، از آنجا که تعداد مستمری بگیران این سازمان بسیار بیشتر از از دیگر صندوق‌های بازنشستگی است، این صندوق اکنون در وضعیت هشدار قرار دارد.

بنابر آمارهای ارائه شده صندوق تامین اجتماعی ۱۳ میلیون و ۷۰۰ هزار بیمه شده دارد و سه میلیون نفر بازنشسته دارد که از این صندوق حقوق بازنشستگی می‌گیرند. هزینه این صندوق ماهانه نزدیک به پنج هزار میلیارد تومان است.

صندوق بازنشستگی کشوری دیگر صندوق مهم بعد از تامین اجتماعی است که یک میلیون و ۱۹۱ هزار بیمه شده دارد و به یک میلیون و ۲۷۹ هزار مستمری بگیر ماهانه حقوق می‌دهد. یعنی تعداد مستمری بگیران از کسانی که حق بیمه می‌پردازند، بیشتر است.

وضعیت بقیه صندوق‌های کوچکتر بسیار بدتر است. صندوق بازنشستگی کارکنان فولاد تنها ۱۱ هزار ۶۰۰ بیمه شده دارد در حالی که به بیش از ۷۴ هزار نفر حقوق می‌‍دهد.

صندوق بازنشستگی سازمان بنادر و کشتیرانی ۱۳۰۰ نفر بیمه شده دارد و به ۲۱۰۰ نفر حقوق بازنشستگی می‌دهد، صندوق بیمه بانک مرکزی ۲۰ هزار و ۴۰۰ نفر بیمه شده دارد و به بیش از ۳۳ هزار نفر حقوق بازنشستگی می‌پردازد.

صندوق بازنشستگی صدا و سیما ۱۳ هزار و ۱۰۰ نفر بیمه شده دارد در حالی که به ۱۳ هزار و ۴۰۰ نفر حقوق بازنشستگی می‌دهد.

از میان حدود ۱۸ صندوق بازنشستگی، وضعیت همه صندوق‌های بازنشستگی کم و بیش شبیه هم است.

در حال حاضر در اکثر صندوق‌های بازنشستگی تعداد کسانی که حق بیمه می‌پردازند بسیار کمتر از کسانی است که حقوق بازنشستگی می‌گیرند در حالی که شرایط ایده‌ال هفت به یک است یعنی هفت نفر بیمه بپردازند و یک نفر حقوق بازنشستگی بگیرد.

مقایسه آمارها نشان می‌دهد که اکنون این رقم به طور میانگین در ایران حدود ۳.۶ نفر است، یعنی کمتر از چهار نفر حق بیمه پرداخت می‌کنند و یک نفر بازنشسته حقوق می‌گیرد. با این حساب عملا همه صندوق‌های بازنشستگی در وضعیت بحرانی قرار دارند.

در این میان تنها صندوق تامین اجتماعی است که وضعیت آن کمی بهتر است ولی به گفته کارشناسان این صندوق نیز به مرز بحران رسیده است اما بقیه صندوق‌های بازنشستگی عملا ورشکسته هستند و به هیچ وجه نمی‌توانند حقوق بازنشستگان را بپردازند و تمامی حقوق آنها را دولت می‌پردازد.

دلایل بروز بحران

پرسش این است که چگونه صندوق‌های بازنشستگی به چنین سرنوشتی مبتلا شده‌اند؟

مهمترین مسئله صندوق‍‌‌های بازنشستگی این است که ورودی صندوق بیشتر از خروجی آن‌هاست یعنی تعداد کارکنان تازه‌ای که استخدام می‌شوند و بیمه بازنشستگی می‌پردازند، سال به سال کمتر شده است در عوض تعداد بازنشستگان بیشتر شده است.

این شاخص بسیار مهمی در فعالیت صندوق‌های بازنشستگی است یعنی به ازای هر یک نفر مستمری بگیر چند نفر بیمه شده یا پرداخت کننده حق بیمه وجود دارد. برای حفظ تعادل در صندوق‌های بازنشستگی باید حداقل برای سر به سر شدن هزینه‌ها بیشتر از ۵ نفر حق بیمه بپردازند و در مقابل یک نفر حقوق بازنشستگی دریافت کند.

علاوه بر این، قوانین