«حسینی» (۱۳۷۱) در بررسی علل و عوامل افت تحصیلی در تبریز به این نتیجه دست یافت که یکی از علل افت تحصیلی کودکانی که زبان مادری آنها

«حسينی»( 1371) در بررسی علل و عوامل افت تحصيلی در تبريز به اين نتيجه دست يافت که يکی از علل افت تحصيلی کودکانی که زبان مادری آنها زبان فارسی نمیباشد، اين است که کودک به مدت 6 سال در محيط خانواده و در خارج از آن، به زبان مادری با ديگران ارتباط بر قرار ساخته و نيازهايش را برآورده میکند و بعد از اين مدت که به کلاس درس پا میگذارد، به جای زبان مأنوس مادری با زبان ناآشنای فارسی رو به رو میشود که کاملاً نسبت به آن بيگانه و غريب میباشد و در چنين وضعيتی ممکن است در اولين مراحل تحصيل مطالب به خوبی منتقل نشود و دانش آموزان کشش تفهيم آن را نداشته باشند. که به تبع آن احتمال رسيدن به اهداف آموزشی تقليل میيابد و باعث افت تحصيل خواهد بود.
يافتههای پژوهش «سنگ بری» (1373) نشان میدهد که آموزشهای يک ماهة پيش دبستانی تأثير مثبتی بر پيشرفت تحصيلی دانش آموزان پايه اول مناطق دو زبانه دارد و باعث انس بيشتر دانش آموزان با مدرسه و کاهش گويش محلی در جريان آموزش میگردد.
بر اساس پژوهش «نوريه» و همکاران (1371) ، علل افت تحصيلی دانش آموزان دو زبانه به شرح زير میباشد:
1- آشنا نبودن دانش آموزان به زبان فارسی و اشکال در تفهيم و تفاهم 2- پايين بودن سطح فرهنگ و سواد خانواده 3- عدم امکان استفاده خانوادههای روستايی از برنامههای فارسی راديو و تلويزيون 4- ضعف جايگاه زبان فارسی و عدم توجه به دروس ادبيات فارسی چه در شهر، چه در روستا 5- نگذراندن کلاسهای الزامی پيش دبستانی.
با توجه به مبانی نظری و سوابق پژوهش، هدف اين تحقيق بررسی مشکلات کودکان دو زبانه و ارتباط دو زبانگی با پيشرفت تحصيلی و نيز زمينهيابی علل افت تحصيلی در پايه اول مقطع ابتدايی بوده است.
3- معرفی جامعه، نمونه و ابزار پژوهش
در راستای اهداف پژوهش، نمونهای شامل 50 نفر از معلمان پايه اول مقطع ابتدايی شهر تبريز به روش تصادفی از بين معلمان ناحيه 5 آموزش و پرورش انتخاب شدهاند. ابزار پژوهش شامل 24 سوال میباشد که جهت ارزيابی نظر معلمان در مورد پيشرفت تحصيلی، رفتار اجتماعی و نيز رشد عاطفی کودکان دو زبانه تدوين شده است. جهت ارزيابی نظر معلمان از آنها خواسته شد که پاسخهای خود را در مورد هر يک از سوالات در يک مقياس 5 درجه از «خيلی کم» تا «خيلی زياد» (بر اساس طيف تغييرات) مشخص نمايند. جهت تجزيه و تحليل نتايج از روشهای آمار توصيفی و استنباطی استفاده شده است.
4- نتايج تحقيق
نتايج حاصل از اين پژوهش به شرح زير میباشد:
1. بر اساس نتايج توصيفی، اکثر معلمان معتقدند که دانش آموزان دو زبانه در يادگيری مشکل دارند و دانش آموزانی که مدرسه را با محدوديتهای زبانی آغاز میکنند، در بيان مطالب و مفاهيم خود دچار مشکل میشوند. همچنين آنها معتقدند که دانش آموزان دو زبانه در محيط مدرسه از لحاظ ايجاد ارتباط با همکلاسان و معلم دچار مشکل بود، کم رو و خجالتی هستند.
2. بر اساس نتايج استنباطی، بين دوزبانگی و پيشرفت تحصيلی ارتباط معناداری وجود دارد. کودکان دو زبانه در درسهای قرائت فارسی و املاء و نيز درک معنی و مفهوم کلمات و يادگيری آنها و بيان مطالب و سوالات خود دچار مشکل میباشند.
5- نتيجهگيری نهايی
مبانی نظری و سوابق پژوهش و در راستای آنها نتايج اين تحقيق بيانگر آن هستند که پيامدهای منفی دوزبانگی، هنگامی بروز میکند که زبان مادری وسيله محاوره در خانه و جامعه است، اما جايی در نظام آموزشی ندارد. بنابراين پيشنهاد میشود که زبان مادری حداقل تا پايه پنجم ابتدايی در کنار زبان فارسی تدريس شود. در شرايطی که زبان مادری به نحوی در نظام آموزشی راه يابد، فرد دو زبانه از اعتماد به نفس و احساس توانايی بيشتری برخوردار خواهد شد. همچنين اگر کودک دو زبان را با هم ياد بگيرد و در هر دو زبان به موازات هم از مراحل مؤثر در يادگيری زبان بگذرد، متناسب با توانايی ذهنی و آموزشهايی که به او داده میشود، در هر دو زبان به تبحر نسبی دست میيابد. در چنين وضيعتی، هر يک از زبانها به غنی سازی زبان ديگر کمک میکنند و تبحر بدست آمده در يک زبان- طبق اصل انتقال و تصميم- به زبان ديگر منتقل میشود. فردی که دو زبان را به موازات هم ياد میگيرد، میتواند دو دنيای متفاوت را درک کند و خزانه واژگانی و منبع اطلاعاتی او گسترده تر و پيچيده تر میگردد.
همچنين ضروری به نظر میرسد که کودکان دو زبانه قبل از شروع آموزش رسمی، برای جبران تفاوتهای زبانی خود با زبان رسمی، آموزشهايی را در زمينه مفاهيم پايه و نيز نوع و کيفيت روابط در محيط مدرسه دريافت دارند. در جهت نيل به اين اهداف میتوان در نظام آموزشی مناطق دو زبانه از معلمانی استفاده کرد که هم به زبان مادری کودکان و هم به زبان رسمی کشور تسلط کامل داشته باشند. همچنين با تجديد نظر در نحوة تدريس مطالب درسی به کودکان دو زبانه، میتوان در جهت تسهيل آموزش و کاهش مشکلات آنها گامی اساسی برداشت.
منبع:anthropology.ir.www
@linguisticsacademy