یز این نگرانی را بیش از پیش به ما گوشزد می‌نماید

یز این نگرانی را بیش از پیش به ما گوشزد می نماید. به همین دلیل، دانستن اینکه اقتصاد اخلاق را شکل می دهد یا برعکس، می تواند ما را در برخورد صحیح با مسائل یاری دهد.
آیا کشور و سرزمین ما دارای مبانی و اصول اخلاقی نامناسب است که عملکرد اقتصادی ناموفق یا کم توفیق را به بار آورده است؟ واضح است که پاسخ این سوال منفی است. اقتصاد ایران دوره ای طولانی از رشد اقتصادی همراه با تمام مزایای مثبت آن در کنار تورم پایین را در دهه 1340 تجربه نمود. علیرغم آنکه به نظر می رسید در آن زمان زدودن دین از زندگی اجتماعی توسط حکومت ترویج می گردید، جامعه ایران همچنان جامعه ای مذهبی باقی ماند و از نظر اخلاقی هم هیچ علامتی از بدتر شدن وضعیت مشاهده نشدبلکه برعکس. اما با شروع دهه 1350 و تزریق درآمدهای سرسام آور نفتی و شیوع رانت جویی گسترده در اقتصاد کشور عملکرد اقتصادی تضعیف گردید. با شروع انقلاب اسلامی و ملی شدن بسیاری از فعالیتهای اقتصادی و گسترده تر شدن دخالت دولت در اقتصاد همراه با جنگ تحمیلی زمینه برای شکل گیری منافع اقتصادی نامرتبط با تلاش و کارایی تداوم یافت و گسترش رانت جویی در اقتصاد فراهم شد. این رانت جویی گسترده اساس تخریب اخلاق و شکل گیری نظام اخلاقی موجود است که ناکارایی اقتصاد را تشدید می نماید. این مردم همان مردمی هستند که انقلاب اسلامی را برای رسیدن به یک جامعه اخلاقی تر برگزیدند نه صرفا برای دست یابی به وضعیت اقتصادی بهتر. این مردم کسانی هستند که بدون حمایت هیچ قدرت خارجی سالها دشواری جنگ تحمیلی را بدون منت پذیرفتند و جمعی از بهترین جوانان خود را برای دفاع از سرزمین شان از دست دادند. لذا، از نظر منطق علمی نمی توان پذیرفت که اصول و مبانی اخلاقی نامناسب بوده است که به عملکرد نامناسب اقتصادی انجامیده است. برعکس می توان همراه با شواهدی از جهان نشان داد که عملکرد نامناسب اقتصادی زمینه شکل گیری تضعیف اخلاقی در کشور است و از همین جا می توان نتیجه گرفت که بدون بهبود در عملکرد اقتصادی امکان بهبود در اخلاق و بویژه اخلاق اجتماعی وجود ندارد. از نظر نویسنده، دخالت گسترده دولت و بی ثباتی اقتصادی از عوامل اساسی در شکل دهی به وضع موجود اخلاقی است. دخالت گسترده دولت و رانت جویی حاصل از آن و همچنین بی ثباتی اقتصادی سبب افزایش نرخ تنزیل ذهنی عاملان اقتصادی و کوتاه نگر شدن آنان می شود و همچنین سبب شکل گیری بازی عاملان اقتصادی به گونه ای می شود که درآن عدم صداقت، فریب کاری، تملق و مواردی از این دست ابزار اصلی موفقیت درفعالیت اقتصادی است. آنگاه، چنین محیط اقتصادی به شکل درونزا نظام اخلاقی را دچار تضعیف و حرکت در مسیر نزول قرار می دهد. مطالعات تجربی نویسنده نشانه هایی از تایید این فرضیه را به همراه داشته است. بر همین اساس، تلاش برای بهبود عملکرد اقتصاد از جهت کاهش رانت جویی و آنگاه رشد اقتصادی، کاهش تورم و بیکاری و منافع حاصل از آن اولویت است تا ما را در بازیابی اخلاقیات یاری رساند و زمینه تعالی انسانی را برای سرزمین مان فراهم نماید.

https://telegram.me/m_ali_mokhtari